«Ο COVID-19... παρέλυσε την ψυχολογία των ποδοσφαιριστών»

Η ραγδαία εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού... πάτησε φρένο στην καθημερινή μας ζωή και στον τρόπο που ζούσαμε. Ο αθλητισμός δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από τα... δίχτυα του COVID-19 σταματώντας κάθε αθλητική δραστηριότητα που υπήρχε στον πλανήτη, είτε σε ομαδικό, είτε σε ατομικό άθλημα.

Τρεις μήνες μετά και η επιστροφή στην κανονικότητα έχει αρχίσει να μπαίνει στον δρόμο της, με σταδιακή άρση των μέτρων, αλλά παράλληλα με νέους κανόνες στον τρόπο ζωής.

Η επανέναρξη των αθλητικών δραστηριοτήτων είναι πλέον γεγονός, οι ομάδες της Super League

ξαναπατούν χορτάρι, έχοντας όμως και αυτοί νέους κανόνες στο παιχνίδι τους. Ένας από αυτούς, θα είναι να παίζουν σε άδεια από θεατές γήπεδα, καθώς δεν επιτρέπεται ακόμα η μεγάλη προσέλευση κόσμου, ενώ ακόμα και ο τρόπος παιχνιδιού θα είναι διαφορετικός από ότι είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε. Η απουσία φιλάθλων, η απραξία τριών μηνών με κίνδυνο κάποιον τραυματισμό, τα τεστ ανά 2-3 μέρες που θα υποβάλονται για τον κορωνοϊό αλλά και τα νέα μέτρα ασφάλειας που θα πρέπει να τηρούν, είναι μερικές από τις αλλαγές που θα πρέπει να... βάλουν στο παιχνίδι τους οι ποδοσφαιριστές.

Η ψυχολόγoς με εξειδίκευση στην αθλητική ψυχολογία, Άννα Καριού, εξηγεί στο SDNA τον τρόπο που σκέφτονται οι αθλητές, τις ανασφάλειες που ίσως αντιμετωπίζουν, τον φόβο που ελλοχεύει για κάποιον τραυματισμό αλλά και το πως και αν, είναι έτοιμοι να ζήσουν οι παίκτες με την νέα πραγματικότητα, παίζοντας ποδόσφαιρο σε υψηλές θερμοκρασίες, καθώς θα πρέπει να ολοκληρωθούν τα πρωταθλήματα όλων των χωρών μέσα στο καλοκαίρι.

-Το ποδόσφαιρο για τους παίκτες, δεν είναι χόμπι, αλλά η δουλειά τους. Πόσο εύκολα και γρήγορα μπορεί να προσαρμοστεί ένας παίκτης σε 90' αγωνιστικά λεπτά, όταν η τελευταία φορά που αγωνίστηκε ήταν πριν από 3 μήνες;

-Η επαναφορά των παικτών στη προ καραντίνας εποχή θα πρέπει να γίνει σταδιακά και ελεγχόμενα. Είναι πολύ δύσκολο να βγει το 90λεπτο. Οι αγώνες στην αρχή, ίσως και να θυμίζουν υψηλής έντασης προπονήσεις, όπως έγινε και σε κάποια ματς στην Γερμανία. Είναι σημαντικό να προστατευθούν και οι ίδιοι οι παίχτες σωματικά και ψυχικά. Θα είναι ένα στοίχημα για αυτούς να συγκρατήσουν τον ενθουσιασμό τους που πατάνε πάλι το γρασίδι, αλλά θα πρέπει να είναι συγκεντρωμένοι στον στόχο που είναι το πρωτάθλημα και όχι απλός ο πρώτος αγώνας. Κόντρα ρόλος για ανθρώπους που οφείλουν να δείχνουν μαχητικότητα και ανταγωνισμό αλλά εδώ θα φανεί ο επαγγελματισμός.

-Σε όλη την διάρκεια της καριέρας τους, οι ποδοσφαιριστές ακολουθούν έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Από την διατροφή τους, την προπόνησή τους ακόμα και στις ώρες που κοιμούνται. Την περίοδο της καραντίνας όλα αυτά πήγαν κάποια... βήματα πίσω. Πώς μπορεί να επηρεάσει έναν αθλητή η αλλαγή στον τρόπο ζωής του; Από φουλ αγωνιστική δράση, ήρθε η καραντίνα και η απραξία 3 μηνών και τώρα ξανά επιστροφή στην δράση για την τελική ευθεία.

-Η προσωπικότητα του ποδοσφαιριστή, η εμπειρία και η ηλικία παίζουν καθοριστικό ρόλο στο πως διαχειρίστικαν τον χρόνο τους στην καραντίνα. Εδώ θα φανεί η αίσθηση προσωπικής ευθύνης του κάθε επαγγελματία παίκτη, η υπευθυνότητα του να δει τον εαυτό του ως μέλος μιας ομάδας που οφείλει να στηρίξει ακόμη και αν λείπει η καθημερινή επιτήρηση και πίεση. Ο COVID-19 παρέλυσε όχι μόνο την οικονομία αλλά και την ψυχολογία. Η διάσπαση προσοχής ήταν και είναι μεγάλη, μας... μούδιασε. Πολλοί αθλητές έμειναν αποκλεισμένοι στη χώρα, μακριά από τις οικογένειές τους σε μια τόσο αγχωτική χρονική στιγμή. Τα συναισθήματα άγχους, αγωνίας, θυμού, απογοήτευσης και ελπίδας εναλλάσσονταν έντονα. Πρέπει λοιπόν οι αθλητές να βρουν άμεσα τον ρυθμό τους και την προσήλωση τους στο στόχο.

-Ένα από τα μέτρα προστασίας, είναι η απόσταση ασφαλείας τουλάχιστον 1,5 - 2 μέτρων. Στο ποδόσφαιρο υπάρχουν τα μαρκαρίσματα που μπορεί να είναι σε μεγάλη διάρκεια, υπάρχουν οι μονομαχίες σώμα με σώμα και οι επαφές των χεριών. Δεν αναφέρω τους πανηγυρισμούς, γιατί έχουν «απαγορευτεί». Πόσο ασφαλής μπορεί να νιώθει ένας ποδοσφαιριστής με τόσες επαφές μέσα σε έναν αγώνα;

-Σίγουρα είναι σκέψεις ανασφάλειας που οι ποδοσφαιριστές θα έχουν πριν τον αγώνα, αλλά μέχρι εκεί. Μετά την έναρξη του παιχνιδιού μπαίνουν σε τελείως διαφορετική ψυχολογική κατάσταση και η ένταση του αγώνα είναι αρκετή ώστε να παρασύρει τέτοιου είδους σκέψεις. Άλλωστε μέρος της εκπαίδευσης τους είναι να μπορούν να... κλειδώνουν έξω από το μυαλό τους την ώρα του αγώνα σκέψεις που αποπροσανατολίζουν την προσπάθεια τους. Και το πρόσφατο περιστατικό με τις αγκαλιές και τα φιλιά στον αγώνα της Μπουντεσλίγκα φανερώνει το πάθος και την ψυχική ένταση του αγώνα μακριά από κορονο-φοβίες. Βεβαία εδώ υπάρχει και ο κίνδυνος να υπερεκτιμήσουν τις δυνατότητες τους και λόγο του νεαρού της ηλικίας και της καλής φυσικής κατάστασης να θεωρήσουν ότι μπορούν να βγουν αλώβητοι και ίσως ριψοκινδυνεύσουν από πλασματική αίσθηση ασφάλειας.

-Επιστροφή στην αγωνιστική δράση, αλλά χωρίς θεατές. Εύκολο ή δύσκολο για έναν αθλητή; Το δέχεται ψυχολογικά για λόγους ασφαλείας ή μπορεί να έχει μειωμένη απόδοση όλη η ομάδα, καθώς δεν θα νιώθει τον... παλμό της κερκίδας;

-Όλοι ανεξαιρέτως οι ποδοσφαιριστές ήθελαν επιτέλους να επιστρέψουν στην ενεργό δράση! Δυστυχώς θα γίνει χωρίς θεατές που έδιναν τον ρυθμό. Δύσκολο συναίσθημα για πρωταγωνιστές αθλητές που συνήθιζαν να... φορτίζουν τις μπαταρίες τους από την επιδοκιμασία των φιλάθλων και των θαυμαστών τους. Σίγουρα ο παλμός της κερκίδας είναι σημαντικός για την ψυχολογία των παικτών αλλά υπήρχαν στιγμές και στο παρελθόν που έπαιξαν σε άδειο γήπεδο λόγο τιμωρημένης ομάδας και ποινών. Το «ήσυχο» γήπεδο δεν βοηθάει αλλά ο ενθουσιασμός για την έναρξη των αγώνων είναι μεγαλύτερος.

-Με βάση το γερμανικό πρωτάθλημα που έχει ξεκινήσει, παρατηρήσαμε πως υπάρχουν αρκετοί μυϊκοί τραυματισμοί, πράγμα που οφείλεται στην αποχή των προηγούμενων μηνών. Οι παίκτες είναι έτοιμοι να βάλουν τα πόδια τους στην... φωτιά ή στην ψυχολογία τους και στο υποσυνείδητο τους κυριαρχεί και η αίσθηση της ασφάλειας τους; Να μην πιάσουν υψηλή απόδοση δηλαδή μετά από τόσο καιρό αποχής και να ανεβάζουν σιγά σιγά την έντασή τους.

-Εμπειρία, προσωπικότητα και ηλικία είναι καθοριστικοί παράγοντες για το πως θα ελέγξουν σώμα και μυαλό μέσα στο γήπεδο. Πρέπει να κάνουν οικονομία σωματικών δυνάμεων. Πρέπει να κάνουν γρήγορους υπολογισμούς στις φάσεις υψηλού κινδύνου. Δεν είναι τυχαίο ότι στη Μπουντεσλίγκα ανέβασαν το όριο των αλλαγών από 3 σε 5. Χρειάζεται σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα ψυχολογικά και σωματικά. Φυσικά οι αθλητές που θα έχουν το προβάδισμα θα είναι αυτοί που είχαν την πειθαρχεία να ακολουθήσουν τις οδηγίες του προπονητικού τους team έστω και εξ αποστάσεως διατηρώντας μια ελάχιστη ρουτίνα με κύκλο ύπνου-διατροφής-προπόνησης.

-Το φετινό καλοκαίρι θα είναι δύσκολο από πολλές απόψεις για τους ποδοσφαιριστές. Θα κληθούν να αγωνιστούν κάτω από υψηλές θερμοκρασίες που έχουμε στην Ελλάδα, τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο που τα προηγούμενα χρόνια έκαναν τις διακοπές τους με τις οικογένειές τους φέτος θα τους περάσουν με αγώνες και προπονήσεις ενώ με την ολοκλήρωση της φετινής χρονιάς, θα ξεκινήσουν αμέσως προετοιμασία για την επόμενη αγωνιστική περίοδο με ελάχιστο χρόνο ξεκούρασης. Πόσο εύκολο θα είναι να αγωνιστούν και να προετοιμαστούν για την επόμενη χρονιά, κάτω από αυτές τις συνθήκες;

-Είναι επαγγελματίες. Πολλές ομάδες έτυχε να έχουν και στο παρελθόν μικρές ανάπαυλες μεταξύ διοργανώσεων. Οι διεθνείς ιδιαιτέρως, γνωρίζουν ότι τα καλοκαίρια μπορεί να είναι το ίδιο απαιτητικά με την υπόλοιπη αγωνιστική περίοδο του πρωταθλήματος και να τύχουν back to back διοργανώσεις.

-Όπως ήταν φυσιολογικό, η ραγδαία εξάπλωση του κορωνοϊού επέφερε αλλαγές στην οικονομία σε ολόκληρο τον πλανήτη. Το ποδόσφαιρο δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση, με τις ομάδες να καλούν τους παίκτες να υπογράψουν νέα συμβόλαια με μειωμένες αποδοχές. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για έναν ποδοσφαιριστή και πόσο πολύ ή λίγο μπορεί να τον επηρεάσει;

-Η υποκειμενική αίσθηση που έχουμε για την αξία της εργασίας επηρεάζει άμεσα την αποτελεσματικότητά μας. Η αμοιβή συνδέεται με το αποτέλεσμα της εργασίας μας, επιβραβεύει την προσπάθεια και είναι σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης. Έχει ψυχολογικό αντίκτυπο στην αυτοπεποίθηση του αθλητή για την αυτοεικόνα του. Αυτός είναι και ο λόγος που τα συμβόλαια δεν αντιπροσωπεύουν απλά ένα ποσό, αλλά είναι η χρηματιστηριακή αξία του κάθε παίκτη. Χτίζει πάνω στο ποσό, το κεφάλαια του ως εμπορική «εικόνα». Δύσκολα θα δεχθεί να μειώσει την εικόνα αυτή. Ειδικά όταν ξέρει ότι το επάγγελμα του είναι χρονικά περιορισμένο σε πάνω κάτω μια δεκαετία. Από την άλλη όμως θα πρέπει να σκεφτούμε ότι αναφερόμαστε σε άτομα που παθιάζονται με την δουλεία τους όσο λίγοι. Μέσα στο γήπεδο δίνουν σώμα και ψυχή ολοκληρωτικά, αγωνίζονται με το ίδιο σθένος όπως τότε που ήταν ακόμη παιδιά. Αυτό άλλωστε τους έφερε στο σημερινό επίπεδο πρωταθλητισμού!

* Η ψυχολόγος, Άννα Καριού, είναι απόφοιτος του Τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει ειδικευθεί στην παιδοψυχολογία και στην αθλητική ψυχολογία. Σήμερα είναι υποψήφια Διδάκτωρ στο Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.