Μαζική έξοδος Αρμενίων από Ναγκόρνο-Καραμπάχ υπό το φόβο εθνοκάθαρσης (BINTEO)

Μια ολόκληρη κοινότητα μπορεί να βρίσκεται στα πρόθυρα να εγκαταλείψει την πατρογονική της πατρίδα. Μετά από μήνες αποκλεισμού από το Αζερμπαϊτζάν, χιλιάδες Αρμένιοι έφευγαν από τον θύλακα των ορεινών περιοχών τους στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ προς ένα καταφύγιο στην Αρμενία. Άφησαν πίσω τους πόλεις και χωριά που βρίσκονταν για χρόνια στη διεθνώς αναγνωρισμένη επικράτεια του Αζερμπαϊτζάν, αλλά που είχαν διατηρήσει de facto αυτονομία με τη μορφή της μη αναγνωρισμένης δημοκρατίας του Αρτσάχ, ενός μεσαιωνικού αρμενικού ονόματος για την αμφισβητούμενη περιοχή.

Αλλά αυτό που υπήρχε για αιώνες μπορεί

να είναι έτοιμο να εξαφανιστεί σε μέρες. Την περασμένη εβδομάδα, μια αστραπιαία εκστρατεία του Αζερμπαϊτζάν κυρίευσε ένοπλους αυτονομιστές στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και ανάγκασε τις αρχές του Αρτσάχ να συμφωνήσουν να διαλύσουν τις εδαφικές αμυντικές δυνάμεις τους και να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για τους όρους μιας de facto παράδοσης. Η πρόοδος σηματοδότησε τη μεγαλύτερη κλιμάκωση στη σύγκρουση από έναν σύντομο πόλεμο το 2020, όπου ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν πήρε πίσω μεγάλες εκτάσεις γης, τις οποίες είχαν καταλάβει οι αρμενικές δυνάμεις σε προηγούμενους γύρους μαχών τη δεκαετία του 1990. Τώρα, η αυταρχική κυβέρνηση στο Μπακού μπορεί για πρώτη φορά μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης να είναι σε θέση να επεκτείνει τον πλήρη έλεγχο του πλειοψηφικού θύλακα των Αρμενίων.

Ανθρωπιστική κρίση

Αυτή η μεταβαλλόμενη πραγματικότητα πυροδότησε μια έξοδο. Οι νικητές Αζέροι συμφώνησαν να ανοίξουν τον μοναδικό διάδρομο που συνδέει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με την Αρμενία, επιταχύνοντας μια τεράστια ροή προσφύγων που εγκατέλειψαν τον θύλακα και ένα πιθανό μέλλον της κυριαρχίας του Αζερμπαϊτζάν. Το Μπακού επιμένει ότι οι περίπου 120.000 Αρμένιοι της περιοχής είναι ευπρόσδεκτοι να παραμείνουν ως πολίτες του Αζερμπαϊτζάν. Αλλά οι κάτοικοι του Καραμπάχ είχαν υπομείνει εννέα μήνες αποκλεισμού που είδε τα παντοπωλεία να αδειάζουν από τρόφιμα και τα νοσοκομεία να στερούνται ζωτικής σημασίας ιατρικές προμήθειες. Αυτή η άμεση εμπειρία της αναγκαστικής στέρησης απλώς πρόσθεσε στο βάθος τις εχθρότητες μεταξύ των δύο πλευρών και μια μακρά ιστορία θηριωδιών και βίας.

«Οι άνθρωποι μας δεν θέλουν να ζήσουν ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν. Ενενήντα εννέα τοις εκατό προτιμούν να εγκαταλείψουν τα ιστορικά μας εδάφη», δήλωσε στο Reuters ο Ντέιβιντ Μπαμπαγιάν, σύμβουλος του Σαμβέλ Σαχραμανιάν, του προέδρου της αυτοαποκαλούμενης Δημοκρατίας του Αρτσάχ. «Η μοίρα του φτωχού λαού μας θα μείνει στην ιστορία ως ντροπή για τον αρμενικό λαό και για ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο».

Κανένας αξιωματούχος του Αζερμπαϊτζάν δεν έδωσε εντολή απέλασης. Αλλά πολλοί κάτοικοι της περιοχής αισθάνονται ότι δεν έχουν πολλές επιλογές. «Όλοι οι άνθρωποι αυτή τη στιγμή φεύγουν», είπε ο Marut Vanyan, ένας τοπικός blogger, στο Politico. «Στο Στεπανάκερτ [πρωτεύουσα της περιοχής], δεν υπάρχει δεύτερη γνώμη, όλοι προσπαθούν να βρουν μερικά λίτρα βενζίνης και να είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να φύγουν».

Στη γειτονική Αρμενία, η μαχόμενη κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν κοιτούσε αβοήθητη, προσφέροντας ασφαλές καταφύγιο για χιλιάδες Αρμένιους και προτρέποντας το Αζερμπαϊτζάν να εγγυηθεί την ασφάλεια του πληθυσμού του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. «Εάν δεν δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να ζήσουν οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ στα σπίτια τους και δεν υπάρχουν αποτελεσματικοί μηχανισμοί προστασίας κατά της εθνοκάθαρσης, αυξάνεται η πιθανότητα ότι οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ θα δουν την εξορία από την πατρίδα τους ως το μόνο τρόπο να σωθούν οι ζωές και η ταυτότητά τους», είπε ο Πασινιάν την Κυριακή.

Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν πιέσει το Μπακού να κατευνάσει τους αυξανόμενους φόβους για μια τέτοια «εθνοκάθαρση». Η Σαμάνθα Πάουερ, επικεφαλής της Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ, έφτασε τη Δευτέρα στο Ερεβάν, την πρωτεύουσα της Αρμενίας, επικεφαλής αντιπροσωπείας των ΗΠΑ. Μια επιστολή του Προέδρου Μπάιντεν προς τον Πασινιάν μετέφερε υποστήριξη στις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη σφυρηλάτηση της περιφερειακής ειρήνης μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν και κατήγγειλε την πρόσφατη βία, αλλά είπε ελάχιστα για να καταδικάσει ρητά τις ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν. Ο David McAllister, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δήλωσε στον Guardian τη Δευτέρα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση «πρέπει να καταστήσει σαφές ότι οποιαδήποτε προσπάθεια απομάκρυνσης ή εξαναγκασμού του αρμενικού πληθυσμού από την περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ θα έχει σοβαρές συνέπειες για τις σχέσεις μας με Αζερμπαϊτζάν.»

Ethnic Armenians in Nagorno-Karabakh began a mass exodus toward Armenia after Azerbaijan defeated the breakaway region's fighters in a conflict dating from the Soviet era https://t.co/fJ2bjYR4pH pic.twitter.com/8iVlW9bQOq

— Reuters (@Reuters) September 26, 2023

Ethnic cleansing … exodus of Nagorno Karabakh. It’s clear cut crime against humanity committed by Azerbaijan and tolerated by International Community!@elonmusk pic.twitter.com/MOlmM401vA

— abjantut.eth