Μαυρογιάννης: Ίσως να έχουμε την καλύτερη ευκαιρία από ποτέ

«Ίσως αυτή τη φορά και ίσως παρά ποτέ συντρέχουν κάποιες αντικειμενικές συνθήκες που είναι διαφορετικές από προηγούμενες περιπτώσεις και που επιτρέπουν να πούμε – και το λέω χωρίς κανένα ενδοιασμό – ότι ίσως τελικά να έχουμε την καλύτερη ευκαιρία που είχαμε ποτέ. Προς θεού μην παρεξηγηθεί αυτό που είπα, δεν σημαίνει ότι είμαστε κοντά, δεν σημαίνει ότι συμφωνήσαμε, δεν σημαίνει

απολύτως τίποτα. Υπάρχουν, όμως, τέτοιες συνθήκες, που κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, θα μπορούσαν να επιτρέψουν τη λύση του Κυπριακού».

Αυτό δήλωσε ο διαπραγματευτής της ε/κ πλευράς Ανδρέας Μαυρογιάννης σ’ εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Λεβέντειο πινακοθήκη για τα 40 χρόνια της εφημερίδας «Η Σημερινή».

Ερωτηθείς ποια θέματα καταδεικνύουν ότι ενδεχομένως η παρούσα προσπάθεια να είναι η καλύτερη ευκαιρία από ποτέ, ο κ. Μαυρογιάννης είπε μεταξύ άλλων τα εξής: «Έγινε αποδεκτό ότι η Κύπρος θα είναι μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία. Ο Ακιντζί διεκδικεί ομοσπονδία και όχι συνομοσπονδία. Υπάρχει πρόοδος σε θέματα βασικών ελευθεριών και σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο κ. Μαυρογιάννης ανέφερε τα εξής: «Προς θεού να μην συνεισφέρουμε στο κλίμα της ψεύτικης ευφορίας, διότι δεν έχουμε φτάσει σε καμιά περίπτωση στο στάδιο της μη αναστρεψιμότητας. Να μην έχουμε αυτή την αυταπάτη. Να μην ακούμε αυτά που λέγονται. Είναι και λίγο υβριστικό για όλους εμάς, διότι αν όντως είμαστε έτοιμοι να πάμε σε δημοψήφισμα, τότε η διαπραγμάτευση είναι φάρσα και σημαίνει ότι όλα είναι έτοιμα. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ειλικρινά σας λέω ότι αντιμετωπίζουμε καθημερινά πολλά προβλήματα και δυσκολίες, όμως, όντως είμαστε καλύτερα παρά ποτέ σε όλα τα θέματα».

Κληθείς να σχολιάσει πρόσφατη αναφορά του κ. Έιντε ότι το περιουσιακό λύθηκε κατά 90%, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης είπε ότι "αυτά είναι ανοησίες" και συνέχισε "θυμάμαι τον κ. Ντεκτάς που έλεγε στις διαπραγματεύσεις με τον κ. Κληρίδη ότι το Κυπριακό λύθηκε κατά 95%. 14 χρόνια μετά είμαστε ακόμη εδώ. Τι σημαίνει 95%;". Περαιτέρω ανέφερε ότι "ο κ. Έιντε ήθελε να υπονοήσει ότι ουσιαστικά εξαντλούνται τα όρια της τεχνικής διαπραγμάτευσης και χρειάζεται ώθηση σε πολιτικό επίπεδο. Πρέπει να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις για τα θεμελιώδη ζητήματα".

Το πραγματικό ζήτημα είναι: Λύση ή μη λύση;

Η παρούσα κατάσταση δεν είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα και άρα είναι θεμιτό να προσπαθούμε να λύσουμε το Κυπριακό πρόβλημα. Η λύση πρέπει να διασφαλίζει το μέλλον και να σέβεται τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του κυπριακού λαού. Η λύση πρέπει να είναι ελκυστική, δηλαδή οι άνθρωποι να θέλουν να πορευθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Το πραγματικό ζήτημα είναι: Λύση ή μη λύση;

Υπάρχει η ανάγκη για απαλλαγή από τα τετελεσμένα της εισβολής, της κατοχής και του εποικισμού.

Μέσα από τον χρόνο δημιουργήθηκε ένα πλαίσιο -καλώς ή κακώς- το οποίο για μας τουλάχιστον -μέχρις ότου η πολιτική ηγεσία το διατηρεί- αποτελεί το μοναδικό πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούμε να ενεργήσουμε. Είναι η παράμετρος της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα όπως αυτή περιγράφεται στα ψηφίσματα των ΗΕ και υπάρχει μια ευρεία συναντίληψη για το γεγονός ότι είμαστε κράτος–μέλος της ΕΕ και θα συνεχίσουμε να ανήκουμε στην ΕΕ με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Αυτά τα δεδομένα μπορούν σε αυτή τη φάση λόγω των γενικότερων συνθηκών να συγκεραστούν: Αυτή είναι προσπάθεια. Να απαλλαγούμε από την κατοχή και τον εποικισμό, να σεβαστούμε την αρχή της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα και ταυτόχρονα να ζούμε σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία.

Ίσως να έχουμε την καλύτερη ευκαιρία που είχαμε ποτέ

Υπάρχουν όντως και ίσως γι’ αυτό υπάρχει αυτό το υπέρμετρο – εγώ δεν θα έλεγα καλοδεχούμενο, αλλά θα έλεγα κακοδεχούμενο κλίμα υπερβολικής ευφορίας – κάποιες αντικειμενικές συνθήκες που μας κάνουν να νομίζουμε ότι ίσως αυτή τη φορά και ίσως παρά ποτέ συντρέχουν κάποιες αντικειμενικές συνθήκες που είναι διαφορετικές από προηγούμενες περιπτώσεις και που επιτρέπουν να πούμε – και το λέω χωρίς κανένα ενδοιασμό – ότι ίσως τελικά να έχουμε την καλύτερη ευκαιρία που είχαμε ποτέ. Προς θεού μην παρεξηγηθεί αυτό που είπα, δεν σημαίνει ότι είμαστε κοντά, δεν σημαίνει ότι συμφωνήσαμε, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.

Υπάρχουν όμως τέτοιες συνθήκες που κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις θα μπορούσαν να επιτρέψουν τη λύση του Κυπριακού.

(Α) Περιφερειακές εξελίξεις

Οι ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατολική ΜεσόγειοΟι νέοι συσχετισμοί δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχήΠροσπάθειες Ισραήλ και Αιγύπτου για να εμπεδώσουν τη θέση τους στην Αν. ΜεσόγειοΗ ανάγκη της Τουρκίας να ενσωματωθεί σε διευθετήσεις της Αν. ΜεσογείουΟ κομβικός ρόλος που η Κύπρος μπορεί να διαδραματίσει στην περιοχή

Αυτές οι παράμετροι συνολικά καθιστούν για την Τουρκία την μη λύση ως την λιγότερο καλή επιλογή.

Όμως, το γεγονός ότι ενδεχομένως η Τουρκία να έχει περισσότερους λόγους να θέλει λύση τώρα παρά προηγουμένως, δεν σημαίνει ότι θέλει λύση όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς. Επιθυμεί λύση στους δικούς της άξονες. Για παράδειγμα, η Τουρκία υποστηρίζει ότι το 2004 στήριξε τη λύση. Αν την στήριξε, το έκανε, διότι ήταν η λύση που ήθελε.

(Β) Ανάδειξη Μ. Ακιντζί

Υπάρχει μια προσπάθεια πολιτικής χειραφέτησης των Τ/κ, η οποία οδήγησε στην εκλογή του κ. Ακιντζί. Όμως, αντιλαμβάνεστε ότι και αυτή η προσπάθεια έχει στενά περιθώρια λόγω της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας, της οικονομικής εξάρτησης και του εποικισμού. Αλλά, υπάρχει μια αναλαμπή. Ίσως και η ύστατη. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν θα υπάρξει άλλη.

(Γ) Η μεθοδολογία στις διαπραγματεύσεις

Μια άλλη παράμετρος είναι η ιδέα της διασταυρούμενης και αλληλεξάρτητης διαπραγμάτευσης και της αντιμετώπισης όλων των ζητημάτων κατά τρόπο οριζόντιο.

Όντως, υπάρχει κάποια πρόοδος στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Δεν έχει κλείσει συνολικά κάποιο κεφάλαιο. Σε όλα υπάρχει πρόοδος. Σε όλα έχουν καταστεί οι διαφορές μας συζητήσιμες.

Δεν πρόκειται να πάει σε δημοψηφίσματα μια λύση, αν δεν συμφωνηθεί από τους ηγέτες όπως έγινε στο παρελθόν. Η λύση θα είναι καθαρά κυπριακής ιδιοκτησίας. Κανένας δεν πρόκειται να έρθει, ούτε θα δεχθούμε να έρθει και να μας προσφέρει οποιοδήποτε σχέδιο, ούτε καν συγκεκριμένες εισηγήσεις δεν δεχόμαστε από έξω. Η λύση, αν υπάρξει, θα είναι δική μας.

Είμαστε καλύτερα παρά ποτέ σε όλα τα θέματα.

Η ευρωπαϊκή διάσταση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Μην ξεχνάτε ότι το 2004 είχαμε την ολοκλήρωση του Σχεδίου ΑΝΑΝ, διότι ήθελαν να αποτρέψουν την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ χωρίς λύση, διότι ήξεραν ότι η ένταξη αλλάζει τα δεδομένα. Δώδεκα χρόνια μετά, η ένταξη έχει αλλάξει και αναδιαμορφώσει τα δεδομένα.

Το 2004 η προσπάθεια ήταν να συμφωνήσουμε και διάφοροι έλεγαν «ότι θέλετε συμφωνήστε και εμείς θα το διευθετήσουμε εντός ΕΕ». Αυτό τελείωσε. Η Κύπρος είναι κράτος-μέλος της ΕΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο πρέπει να εφαρμοστεί. Οι Τούρκοι ζητούν μόνιμες παρεκκλίσεις. Όλοι όμως ξέρουν ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει. Εμείς δεν πρόκειται να συγκατανεύσουμε σε μόνιμες παρεκκλίσεις. Όλη η προσπάθεια λύσης αντιμετωπίζει την ευρωπαϊκή διάσταση οριζόντια.

Στο Σχέδιο ΑΝΑΝ υπήρχε ένα παράρτημα που περίπου έλεγε ότι θα πρέπει να σταλούν επιστολές στο ΕΔΑΔ για να διαγραφούν όλες οι αιτήσεις και απαιτήσεις Κυπρίων στο περιουσιακό ή σε οποιοδήποτε άλλο θέμα σχετιζόταν με την Τουρκία ή με την κατοχή της Κύπρου. Έχουμε αλλάξει αυτή την προσέγγιση.

Προς θεού να μην συνεισφέρουμε στο κλίμα της ψεύτικης ευφορίας, διότι δεν έχουμε φτάσει σε καμιά περίπτωση στο στάδιο της μη αναστρεψιμότητας. Να μην έχουμε αυτή την αυταπάτη. Να μην ακούμε αυτά που λέγονται. Είναι και λίγο υβριστικό για όλους εμάς, διότι αν όντως είμαστε έτοιμοι να πάμε σε δημοψήφισμα, τότε η διαπραγμάτευση είναι φάρσα και σημαίνει ότι όλα είναι έτοιμα. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ειλικρινά σας λέω ότι αντιμετωπίζουμε καθημερινά πολλά προβλήματα και δυσκολίες, όμως, όντως είμαστε καλύτερα παρά ποτέ σε όλα τα θέματα.

Ρόλος Τουρκίας

Υπάρχουν θέματα που μπορούν να λυθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και κάποια άλλα που δεν μπορούν να λυθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αν δεν έχουμε τη θετική συνεισφορά της Τουρκίας.

Η τεχνική διαπραγμάτευση ή ακόμα και οι συνεννοήσεις μεταξύ των ηγετών εξαντλούν τον ωφέλιμο χρόνο τους και τις δυνατότητες που μπορούν να έχουν και μετά αναγκαστικά χρειάζεται να υπάρξουν κάποια άλλα δεδομένα που θα επιτρέψουν τη λύση του Κυπριακού.

Θεωρούμε ότι απαιτείται η συνεισφορά της Τουρκίας στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι θα συνεχιστεί το σύστημα των εγγυήσεων ή ακόμη η επιδίωξη ελέγχου της Κύπρου από την Τουρκία. Δεν πρέπει να υπάρχουν εξαρτήσεις. Πρέπει να σας πω ότι εγώ θεωρούσα τη μεγαλύτερη ύβρη για τον τόπο μου αυτό που λεγόταν το 2004 ότι για να προσγειωθεί ένα γαλλικό αεροπλάνο στην Πάφο που λαμβάνει μέρος σε μια αποστολή της ΕΕ, πρέπει να έχουμε την έγκριση της Τουρκίας.

Θέλουμε την Τουρκία να συμβάλει στην επίλυση του εδαφικού, διότι χρειάζονται να γίνουν πολύ σοβαρές εδαφικές αναπροσαρμογές και μόνο η Τουρκία μπορεί να τις επιβάλει.

Να ασχοληθεί σε βάθος με θέματα εποικισμού. Έχει την ευθύνη για το θέμα του εποικισμού και πρέπει να την αναλάβει.

Να συνδράμει στο θέμα της χρηματοδότησης της λύσης. Είναι αδιανόητο να υπάρξει λύση, χωρίς να διαγραφεί το χρέος των Τ/κ. και ότι η Τουρκία θεωρεί ότι όλα αυτά τα χρήματα που δαπάνησε στα κατεχόμενα είναι δάνεια των Τ/κ που πρέπει να αποπληρωθούν, αντιλαμβάνεστε ότι αυτό είναι βόμβα στα θεμέλια οποιασδήποτε προσπάθειας για λύση.

Πρέπει να έχουμε την απόλυτη συνεργασία της Τουρκίας σε θέματα εφαρμογής της λύσης, διότι είναι ένα να συμφωνηθεί η λύση και άλλο να εφαρμοστεί και να λειτουργήσει απρόσκοπτα.

Ανοησίες τα περί επίλυσης του περιουσιακού κατά 90%

Αυτά είναι ανοησίες ότι λύσαμε το περιουσιακό κατά 90%. Τα θεμελιώδη ζητήματα παραμένουν ανοικτά.

Θυμάμαι τον κ. Ντεκτάς που έλεγε στις διαπραγματεύσεις με τον κ. Κληρίδη ότι το Κυπριακό λύθηκε κατά 95%. 14 χρόνια μετά είμαστε ακόμη εδώ. Τι σημαίνει 95%;

Ο κ. Έιντε ήθελε να υπονοήσει ότι ουσιαστικά εξαντλούνται τα όρια της τεχνικής διαπραγμάτευσης και χρειάζεται ώθηση σε πολιτικό επίπεδο. Πρέπει να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις για τα θεμελιώδη ζητήματα.

"Το κάνουμε ό,τι θέλουμε μόνοι μας σε αυτό τον τόπο, δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικότητες"

Η προσπάθεια που καταβάλλεται είναι να εξεύρουμε μια λύση που να διασφαλίζει το μέλλον του κυπριακού Ελληνισμού στην Κύπρο και ταυτόχρονα όλων των κυπρίων. Όμως, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι αυτός ο τόπος έχει διαφορετικές κοινότητες.

Το ζητούμενο είναι να μπορέσουμε να έχουμε την αναγκαία πολιτική και κοινωνική ενσωμάτωση των πολιτών και να έχουμε μια συνήθη ευρωπαϊκή κοινωνία.

Η επιδίωξή μας είναι τουλάχιστον να πετύχουμε τις βασικές επιδιώξεις του κυπριακού Ελληνισμού. Όμως, «το κάνουμε ό,τι θέλουμε μόνοι μας σε αυτό τον τόπο, δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικότητες».