Μαρτυρίες της πρώτης γραμμής

Συγκλόνισε η μαζική ανταπόκριση των εθελοντών για την κατάσβεση της πυρκαγιάς
Η αγωνία και η θλίψη των μάχιμων κατοίκων από τα χωριά Κούρδαλι και Σπήλια, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν άρον-άρον τα σπίτια τους για να γλυτώσουν από τις φλόγες

«ΑΣ ΕΛΠΙΣΟΥΜΕ ότι αυτό το "χτύπημα" θα μας συγκινήσει και θα μας συγκλονίσει, έτσι ώστε από αύριο να μπορέσουμε να είμαστε πιο σωστοί, τόσο για εμάς όσο και για τις επόμενες γενιές», δήλωσε Λειτουργός της Εταιρείας Ανάπτυξης Τροόδους

ΑΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗ δεν μπορούσε να

περάσει η συγκινητική προθυμία των δύο διδύμων, οι οποίοι μιλώντας εμφανίστηκαν έτοιμοι, με «κουβά και φτυάρι», να συμβάλουν στην αναδάσωση των δασικών εκτάσεων που καταστράφηκαν από τις πυρκαγιές

Μερικές φορές οι λέξεις τελειώνουν μπροστά στο μέγεθος της καταστροφής, το μέγεθος της οποίας απειλεί να καταστρέψει, πέρα από τεράστιες δασικές εκτάσεις, τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής των αυθεντικών ανθρώπων της υπαίθρου, οι οποίοι κατόπιν οδηγιών της Αστυνομίας αναγκάστηκαν άρον-άρον να εγκαταλείψουν τα χωριά τους, που απειλούνταν μέχρι αργά χθες το βράδυ από τις πυρκαγιές. Πυροσβέστες και μη, καθώς και άνθρωποι διάφορων ηλικιών, χρησιμοποιώντας όποιο μέσο μπορούσαν, συνέβαλαν όλοι τα μέγιστα, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η κατάσβεση της πυρκαγιάς.

Συγκίνησαν οι εθελοντές
Συγκινητική και χωρίς προηγούμενο ήταν η μαζική ανταπόκριση χθες των εθελοντών από όλη την Κύπρο, που εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους να συνεισφέρουν με κάθε τρόπο και μέσο στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς. Στην πλειοψηφία τους κάτοικοι των γύρω χωριών, των οποίων οι περιουσίες απειλήθηκαν, οι εθελοντές κάθε ηλικίας έσπευσαν από την πρώτη στιγμή προκειμένου να συνδράμουν στο έργο της κατάσβεσης.

Αρκετοί από αυτούς, όντας καλύτεροι γνώστες της γεωμορφολογίας του εδάφους της περιοχής, βλέποντας σε ορισμένες φάσεις την ασυνεννοησία μεταξύ της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του Τμήματος Δασών και της Πολιτικής Άμυνας, ήθελαν από μόνοι τους να προχωρήσουν στο μέτωπο των πυρκαγιών και να δείξουν τον δρόμο προς τους υπόλοιπους.

Συντονισμός και δυσκολίες
«Μόνο στη σελίδα μας έχουν φτάσει τις χίλιες οι αιτήσεις από άτομα που θέλουν να βοηθήσουν, από όλα τα μέρη της Κύπρου», δήλωσε ο Μάριος Σταύρου, Πρόεδρος της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης (ΜΚΟ) «Reaction», προσθέτοντας ότι «κάποιοι εξ αυτών κινήθηκαν προς τα μέτωπα των πυρκαγιών με τη συνοδία της Αστυνομίας, ενώ για κάποιους άλλους η πρόσβαση δεν ήταν δυνατή λόγω της κατάστασης που επικρατεί».

Ερωτηθείς κατά πόσον ο συντονισμός υπήρξε καλύτερος χθες, από ό,τι τις προηγούμενες μέρες, ο κ. Σταύρου επεσήμανε ότι «καλό θα ήταν οι εθελοντές να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να βρίσκονται παντού, αφού υπάρχουν σημεία τα οποία είναι επικίνδυνα, δύσβατα και δεν θέλουμε να διακινδυνεύσουμε ζωές, αφού χάθηκαν ήδη δύο άτομα. Δεν υπάρχει χώρος για άλλους και, ως εκ τούτου, πρέπει να υπάρχει συντονισμός».

Σε ερώτηση κατά πόσο γίνεται κάποια ενημέρωση σχετικά με την απαιτούμενη ενδυμασία όσων σπεύδουν για βοήθεια για κατάσβεση της φωτιάς, εξήγησε πως αυτές οι πληροφορίες περιλαμβάνονται πλέον σε όλες τις καινούργιες ανακοινώσεις, οι οποίες γίνονται από τον Επίτροπο Εθελοντισμού, για να υπάρχει συντονισμός.

«Υπήρχαν άνθρωποι, οι οποίοι δεν ακολούθησαν τις ανακοινώσεις και προσήλθαν εδώ με διάφορες ακατάλληλες ενδυμασίες. Αυτό που τονίσαμε και τονίζουμε επανειλημμένως είναι ότι οι εθελοντές σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να κινούνται στα μέτωπα μόνοι τους. Πρέπει να αναφέρονται στο Κέντρο Συντονισμού, προκειμένου να γνωρίζουμε ότι έχουμε εθελοντές σε συγκεκριμένα σημεία, ούτως ώστε αν προκύψει ανάγκη να μπορούμε να τους βοηθήσουμε».

Τη Δευτέρα, σύμφωνα με τον ίδιο, από τους 200 εθελοντές, ηλικίας 18 μέχρι 65 ετών, που προσήλθαν κινήθηκαν προς τα πύρινα μέτωπα περίπου 120-130, με τους υπόλοιπους να βοηθούν για άλλες ανάγκες. Χθες ο αριθμός των εθελοντών έφτασε τους 350.

Τομείς αξιοποίησης
Από την πλευρά του, ο Επίτροπος Εθελοντισμού και ΜΚΟ Γιαννάκης Γιαννάκη δήλωσε πως «παρά τις δυσκολίες, υπάρχει καλός συντονισμός και αποτέλεσμα, που είναι η ουσία. Από θέμα εθελοντών συνεχίζεται η ροή και το ενδιαφέρον των συμπολιτών μας, πράγμα που είναι πολύ συγκινητικό», προσθέτοντας ότι «πρέπει όμως να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί.

Η διαχείριση εθελοντών σε τέτοιου είδους δραστηριότητες, που έχουν να κάνουν και με την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής, είναι το κύριό μας μέλημα. Μερικές φορές μπορεί να γίνεται με αργούς ρυθμούς η αξιοποίηση των εθελοντών, ακριβώς για να προστατευτεί η ζωή τους. Είναι σημαντικό οι εθελοντές να καταλάβουν ότι πρέπει να υπάρχει και το κατάλληλο ντύσιμο, δηλαδή τα άρβυλα, τα μακριά παντελόνια με το σκληρό ρούχο, πετσέτα κ.λπ.»

Κάποιοι, συνέχισε, ήρθαν από μόνοι τους με παντόφλες και βερμούδες, και δεν τους έχει επιτραπεί να συμμετέχουν, αφού ήταν επικίνδυνο για τη ζωή τους. «Ωστόσο, η ουσία είναι ότι η δήλωση ενδιαφέροντος είναι από μόνη της συγκινητική», είπε.

Ερωτηθείς σε ποιους τομείς αξιοποιήθηκαν οι εθελοντές, επεσήμανε πως βοηθούσαν στην κατάσβεση μικρών εστιών φωτιάς, με τη συνοδία πάντοτε των πυροσβεστών ή του Τμήματος Δασών, στη διαχείριση των λάστιχων μεγάλης απόστασης των πυροσβεστών και στην παρακολούθηση για τυχόν αναζωπύρωση.

Ο κ. Γιαννάκη τόνισε μάλιστα ότι οι εθελοντές ήταν κατά κύριο λόγο νεαροί, γεγονός που χαρακτήρισε ευχάριστο, αφού αποτυπώνει, όπως είπε, μια αλλαγή στην νοοτροπία των νέων που θέλουν να συνεισφέρουν για το κοινό καλό.

Κινδύνευσαν εκκλησίες
Από την πυρκαγιά τέθηκαν, δυστυχώς, σε άμεσο κίνδυνο και οι εκκλησίες στη γύρω περιοχή. Σε δηλώσεις του στη «Σημερινή», ο πατήρ Χριστόφορος Δημητρίου, εφημέριος Τεμβριάς, δήλωσε ότι για προληπτικούς λόγους μεταφέρθηκαν όλες οι αρχαίες εικόνες της Παναγιάς της Χρυσοκουρδαλιώτισσας, το μοναστήρι της οποίας στο Κούρδαλι βρισκόταν σε κοντινή απόσταση από τις φλόγες.

Από τις φλόγες απειλήθηκε και η εκκλησία της Παναγιάς της Ασίνου, η οποία αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Ουνέσκο και έχει βυζαντινές τοιχογραφίες ανεκτίμητης αρχαιολογικής αξίας.

Ο ίδιος μάλιστα εξέφρασε την πρόθεση για δωρεάν προσφορά φαγητού προς εθελοντές και όλους όσοι συμμετείχαν στην προσπάθεια πυρόσβεσης. Παράλληλα, βρισκόταν σε ανοικτή επικοινωνία με τον Μητροπολίτη Μόρφου Νεόφυτο, ο οποίος βρίσκεται στη Σύνοδο της Κρήτης.

Παρακλήσεις στην Παναγία
Στο ίδιο πλαίσιο, ο Αρχιμανδρίτης Ιάκωβος Καλογήρου δήλωσε σε εκπομπή του «Σίγμα» πως εκδόθηκε εγκύκλιος για να χτυπήσουν οι καμπάνες σε όλη την ελεύθερη επαρχία Μόρφου για να τελεστεί χθες το βράδυ παρακλητικός κανόνας στην Παναγία.

Ο Αρχιμανδρίτης Ιάκωβος είχε καλέσει τους πιστούς «να τρέξουν στους ναούς για να παρακαλέσουν τη Μεγαλόχαρη, την Παναγία τη Χρυσοκουρδαλιώτισσα και την Παναγία της Ασίνου, να ζώσουν τις φλόγες, να τις μαζέψουν σε μια γωνιά, και έτσι ως δαιμόνιο να εξέλθουν του αέρος».

Χθες βράδυ επίσης έγινε αγρυπνία στη χάρη της Παναγίας της Ελεούσας. Ο Αρχιμανδρίτης Ιάκωβος είχε καλέσει τους πιστούς να παραστούν στην αγρυπνία, μια και στην εκκλησία βρίσκονται τα λείψανα του Ιωάννη του Προδρόμου, του Ιωάννη του Λαμπαδιστή, του Αγίου Κυριάκου της Ευρύχου.

«Θα ζώσουμε τα βουνά με ευλογίες για περάσει αυτή η φουρτούνα και η λαίλαπα, που ενδεχομένως η μοίρα μάς το φέρνει, η τύχη μάς το φέρνει και ο Θεός μάς το επιτρέπει», είχε πει ο Αρχιμανδρίτης.

Σε ανακοίνωσή του, το Κοινοτικό Συμβούλιο Ευρύχου απηύθυνε έκκληση προς τον κόσμο για μεταφορά φαγητού και νερού στο κέντρο συντονισμού στη Γαλάτα για τους πυροσβέστες και τους εθελοντές.

Σε μήνυμά του, ο Πατήρ Στέλιος Στυλιανού ευχαρίστησε όσους συνεισέφεραν σε αυτή την άνιση μάχη και έκανε έκκληση για βοήθεια προς τους πληγέντες από την πύρινη λαίλαπα, να προσφέρουν τρόφιμα και παγωμένο νερό, όπως και έγινε.

Παρών ο Ερυθρός Σταυρός
Το «παρών» του στην όλη προσπάθεια κατάσβεσης έδωσε και ο Ερυθρός Σταυρός, αυτοκίνητο του οποίου μετέφερε συνεχώς τρόφιμα, νερό και φρούτα στους μαχητές της πρώτης γραμμής. «Το τι συναντήσαμε είναι απερίγραπτο. Η κούραση και η προσπάθεια κατάσβεσης της πυρκαγιάς και οι άνθρωποι όλοι, εθελοντές, οργανωμένα σύνολα και μη, μπορούν να βοηθήσουν.

Ευχόμαστε ο Θεός να βοηθήσει να σταματήσει ο αέρας, γιατί είναι μεγάλη η καταστροφή με οικολογική διάσταση», δήλωσε η Στέλλα Γεωργιάδου, μέλος του Ερυθρού Σταυρού.

Η ανάγκη ευαισθητοποίησης
Μιλώντας στη «Σημερινή» για την επόμενη μέρα, ο νεαρός Πέτρος, ετών 31, που εκτελεί καθήκοντα λειτουργού της Εταιρείας Ανάπτυξης Τροόδους και ο οποίος μετέφερε με ασφάλεια ομάδα δημοσιογράφων στην πρώτη γραμμή του πύρινου μετώπου, εξέφρασε την ευχή όλων για κατάσβεση της πυρκαγιάς και, όπως είπε, θα υπάρξει ακόμη ανάγκη στο μέλλον για ενίσχυση των προληπτικών μέτρων για αποφυγή τέτοιων περιστατικών.

Ερωτηθείς αν τα όσα δυσάρεστα συνέβησαν θα ευαισθητοποιήσουν όλους μας, είπε: «Δεν είναι καλό να περιμένουμε πάντα το κακό για να ευαισθητοποιηθούμε. Αλλά, ας ελπίσουμε ότι αυτό το χτύπημα θα μας συγκινήσει και θα μας συγκλονίσει, ώστε να μπορέσουμε στο μέλλον να γίνουμε πιο σοβαροί και πιο σωστοί τόσο για εμάς όσο και τις επόμενες γενιές».

Με δάκρυα στα μάτια κάποιοι κάτοικοι επέλεξαν να μένουν στη φωτιά
Παράλληλα, βλέμματα βουρκωμένα, ατμόσφαιρα θολή απ’ την αιθαλομίχλη, βαλίτσες στα χέρια και κόμποι στο στομάχι, ήταν τα στοιχεία που συνέθεταν το σκηνικό χθες το μεσημέρι στις περιοχές Κούρδαλι και Σπήλια, όπου και οι τελευταίοι εναπομείναντες -στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι- κάτοικοι έφευγαν άρον-άρον από τις οικίες τους. Εμφανώς καταπονημένοι και με δάκρυα στα μάτια, μάζευαν τα υπάρχοντά τους, υπό τον φόβο της πυρκαγιάς που μαινόταν ανεξέλεγκτη μόλις μερικές δεκάδες μέτρα μακριά.

«Δεν εγκαταλείπουμε»
Χαρακτηριστικές ήταν πάντως οι μαρτυρίες δύο ηλικιωμένων κατοίκων του χωριού Σπήλια, οι οποίοι κάθονταν στο καφενείο του χωριού και αρνούνταν πεισματικά να το εγκαταλείψουν. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο ένας εξ αυτών, από τους εκατό περίπου κατοίκους που αριθμεί το χωριό, μέχρι χθες το μεσημέρι είχαν μείνει μόνο 5- 6, οι οποίοι ήταν ετοιμοπόλεμοι, σε περίπτωση που θα χρειαζόταν να βοηθήσουν για την κατάσβεση των πυρκαγιών.

Μάλιστα, ο ένας εξ αυτών ανέφερε επί λέξει ότι αν και ο ίδιος υπηρέτησε για 40 χρόνια ως δασοπυροσβέστης στο Τμήμα Δασών, δεν ξαναείδε ποτέ πυρκαγιά τόσο μεγάλου βεληνεκούς. «Τα βουνά είναι δύσβατα, έχει βέβαια κάποιο παρακείμενο δρόμο, όμως δεν μπορεί να φτάσει μέχρι κοντά η Πυροσβεστική Υπηρεσία, εξού και περιμένουμε τη βοήθεια των πτητικών μέσων» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Στον αντίποδα, ο δεύτερος ηλικιωμένος, με πόνο ψυχής και βουρκωμένα μάτια, δεν μπορούσε να πιστέψει ότι το ωραιότερο χαρακτηριστικό γνώρισμα του χωριού, που ήταν το φυσικό περιβάλλον, χάθηκε λόγω της απροσεξίας μιας στιγμής και θα κάνει χρόνια να ξαναποκτηθεί. Ερωτηθείς εάν έχουν κινδυνέψει ζωές, ο ηλικιωμένος απάντησε ότι αν και άνθρωποι δεν έχουν κινδυνέψει, έχουν απειληθεί οι περιουσίες τους και το χωριό τους. «Τζαι άμα πάει το ένα χωριό, εν να παν ούλλα, κόρη μου» ψέλλισε συγκινημένος.

«Με γιο στη μάχη»
Σε μια άλλη περίπτωση, με τα δίδυμα εγγονάκια, ηλικίας μόλις τεσσάρων ετών στα χέρια, η κ. Μαρία, μαζί με τη νύφη της, και τον ένα από τους δύο γιους της, μάζεψε τα τελευταία υπάρχοντά της και τα πακέταρε στο αυτοκίνητο, με σκοπό όλοι μαζί να εγκαταλείψουν το χωριό.

Εμφανώς φορτισμένη ψυχολογικά, η κ. Μαρία δήλωσε ότι έβλεπε τη φωτιά που απειλούσε να τυλίξει τα πρώτα σπίτια του χωριού, και δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, προσθέτοντας παράλληλα ότι οι δύο γιοι της, με αυτοθυσία και αυταπάρνηση, επί δύο μερόνυκτα πάλευαν με τις φλόγες με όσα μέσα διέθεταν για να σώσουν οτιδήποτε σώζεται.

Ενδεικτική της τραγικότητας της κατάστασης, η δήλωση του γιου της κ. Μαρίας, ο οποίος απελπισμένος πλέον ανέφερε ότι η έλλειψη συντονισμού μεταξύ διάφορων υπηρεσιακών παραγόντων αλλά και των ομάδων εθελοντών που έφθαναν από κάθε άκρη της Κύπρου, καθώς και η ασυνεννοησία στις δύσκολες ώρες, μετέτρεψε την πυρκαγιά σε «θεριό». «Σβήναμε μία εστία, άναβαν άλλες δύο πίσω μας, πρώτη φορά αντίκριζα κάτι τέτοιο», ανέφερε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι για τρεις μέρες ο ίδιος καθώς και όλοι όσοι ρίχθηκαν στη μάχη βίωσαν μία κόλαση.

Τέλος, απαρατήρητη δεν μπορούσε να περάσει η συγκινητική προθυμία των δύο διδύμων, οι οποίοι μιλώντας εμφανίστηκαν έτοιμοι, με κουβά και φτυάρι, να συμβάλουν στην αναδάσωση των δασικών εκτάσεων που καταστράφηκαν από τις πυρκαγιές.

«Τούτος ο τόπος πονεί μας»
Συγκλονιστικές ήταν και οι μαρτυρίες δύο δίδυμων γιαγιάδων, οι οποίες ζουν μόνιμα στο χωριό Σπήλια και παρέμειναν εκεί μέχρι χθες το μεσημέρι, παρά την έκκληση της Αστυνομίας όπως εκκενωθεί το χωριό, με σκοπό, όπως μας ανέφεραν, να παρέχουν όποια βοήθεια μπορούσαν στους πυροσβέστες.

«Τούτος ο τόπος πονεί μας», δήλωσαν χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι και οι ίδιες βίωσαν λεπτό προς λεπτό την εξέλιξη της πυρκαγιάς, η οποία κινείτο απειλητικά προς τα σπίτια τους. «Αφήκαν την φωτιά ανεξέλεγκτη και έγινε δράκος» τόνισαν καταληκτικά οι δύο γιαγιάδες.