Επί της διαδικασίας, κ. Πρόεδρε!

Στην Κύπρο είναι δεδομένο ότι το «δις εξαμαρτείν» δεν είναι αρκούντως αποτρεπτικό των επαναλαμβανόμενων πολιτικών σφαλμάτων. Όσες φορές κι αν επανέλθει ένα αρνητικό βίωμα δεν μετατρέπεται σε τραυματική, διδακτική και προς αποφυγήν εμπειρία.

Τον Δεκέμβρη του 2003 λυτοί και δεμένοι είχαν πέσει απάνω στον Τάσσο Παπαδόπουλο για να απευθυνθεί στον ΓΓ του ΟΗΕ ζητώντας αναθέρμανση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Η Τουρκία βρισκόταν σε μειονεκτική θέση λόγω Ιράκ,

η Τ/κ «εξέλεγαν» τον Ταλάτ και η ΚΔ έβαινε προς την πλήρη ένταξή της στην ΕΕ. Ο εξωτερικός παράγοντας πίεζε, προεξαρχουσών των ΗΠΑ και της Βρετανίας, ο δε εσωτερικός παράγοντας επέσυρε την απειλή της «ευρω-διχοτόμησης».

Τελικά, ο Τ. Παπαδόπουλος συγκατάνευσε ενημερώνοντας τον κ. Ανάν μέσω επιστολής, την οποία επεξεργάστηκε επιτροπή, υπό την προεδρία του, συναποτελούμενη από τους Αβ. Νεοφύτου και Ν. Κατσουρίδη. Ο Κόφι Ανάν, ανταποκρινόμενος στις εκκλήσεις της ε/κ ηγεσίας, κάλεσε τα δύο μέρη σε συνομιλίες στη Νέα Υόρκη. Η αντιμετώπιση των εξελίξεων, εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας (συγκυβέρνησης και μείζονος αντιπολίτευσης), ήταν, τουλάχιστον, επιφανειακή και ερασιτεχνική, αφού είχε επενδύσει στο ξήλωμα του παιγνιδιού από τον «κακό» της παρέας (Ντενκτάς). Έτσι, οδηγηθήκαμε σε χρονοδιαγράμματα, παραχώρηση μονομερούς δικαιώματος επιδιαιτησίας στον κ. Ανάν, ξεχωριστά δημοψηφίσματα πριν την τυπική ένταξη στην ΕΕ, απόρροια της ασύγγνωστης πολιτικής ρηχότητας που επιδείχθηκε.

Ο κ. Αναστασιάδης ήταν ένας εκ των παραγόντων που πίεζαν τότε, τον Τ. Παπαδόπουλο, για την επιστολή στον κ. Ανάν. Ήταν παρών στο φιάσκο της Νέας Υόρκης και στο σφυροκόπημα του Μπούργκενστοκ. Πίεσε, έπειτα, τους συνέδρους του δικού του κόμματος να ψηφίσουν, παρά τη θέληση της πλειοψηφίας, υπέρ του σχεδίου Ανάν. Στα επόμενα χρόνια πάσκισε να δικαιωθεί για μια σειρά αποφάσεών του της τότε εποχής.

Οι σημερινές εξελίξεις στο Κυπριακό αποδεικνύουν ότι, μάλλον, εκείνα τα γεγονότα δεν τον έχουν διδάξει, ούτε κατ’ ελάχιστον. Επαναλαμβάνοντας τον αυτο-εγκλωβισμό τού 2003-04 επέστρεψε, στον απόηχο του Μοντ Πελεράν ΙΙ, για να δεχθεί όσα ο ίδιος αποκήρυσσε: Προτού αλέκτωρ λαλήσει τρις, ενώ τόνιζε ότι δεν θα πάει σε συζήτηση της διεθνούς πτυχής του προβλήματος, χωρίς να κλείσουν τα υπόλοιπα ζητήματα, και δη η κατάληξη σε χάρτη για το εδαφικό, κατάφερε να αυτό-ανατραπεί εν μία νυκτί.

Οι επιλήσμονες της Ιστορίας

Στις 30 Ιουνίου 1955 η αποικιοκρατική Βρετανία συγκάλεσε τριμερή διάσκεψη για το Κυπριακό, στην οποία προσκεκλημένες ήταν η Ελλάδα και (παραδόξως) η Τουρκία. Η Τουρκία καθίστατο, εκ νέου, ενδιαφερόμενο μέρος στο Κυπριακό (με την σιωπηρή αποδοχή της Ελλάδας) μετά τις συμφωνίες της Λωζάννης, οπότε και είχε παραιτηθεί των όποιων διεκδικήσεών της επί της Κύπρου. Από τότε, η αγγλική, προβοκατόρικη, ενέργεια, επισκίασε τις όποιες εξελίξεις στο Κυπριακό.

Σήμερα, η σύγκληση μιας πενταμερούς διάσκεψης, με άρωμα διεθνούς διάστασης, χωρίς την ολοκλήρωση όλων των υπόλοιπων πτυχών, και την βεβαιότητα περί τελικής ευθείας, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Η πολιτική που ακολούθησε η Τουρκία από το 1955, με ενδιάμεσους σταθμούς το 1963, το 1974, το 1983 και το 2004, θα δρομολογήσει την τελική φάση μιας de facto αναγνώρισης, και υπόστασης, του κατοχικού μορφώματος, με την συγκατάθεση της ΚΔ αυτή τη φορά. Η δήθεν προσπάθεια για να αποκαλυφθεί η άκαμπτη τουρκική στάση, διεθνώς, αποτελεί ευσεβή πόθο υψηλού ρίσκου αν αντιπαραβληθεί με την διακύβευση της νομιμοποίησης των τετελεσμένων της τουρκικής κατοχής.

Αυτή η διαδικασία δεν μοιάζει με καμία προηγούμενη. Η πολιτική Αναστασιάδη οδηγεί το κράτος σε πρωτοφανή αδιέξοδα. Μπορεί το 2003-04, η πολιτική ηγεσία να επικαλούνταν το ελαφρυντικό της άγνοιας των καταστάσεων, τώρα όμως δεν χωράει μια τέτοια δικαιολογία. Παρόλο που η Τουρκία απειλούσε θεούς και δαίμονες, για τις συνέπειες που θα προκαλούσε η είσοδος της ΚΔ στην ΕΕ, εντούτοις, δεν κατάφερε να υποσκάψει την ΚΔ. Αντιθέτως, τώρα, η απειλή για «προσάρτηση» ή «πολιτογράφηση» κι άλλων εποίκων εκφόβισε σε τέτοιο βαθμό τον κ. Αναστασιάδη που σύρθηκε σε μια διαδικασία χωρίς επιστροφή, στην οποία προσπαθεί να παρασύρει και την Ελλάδα. Η ατραπός στην οποία έχει οδηγήσει τα πράγματα η ε/κ πλευρά, εν πλήρη συνειδήσει, δρομολογεί, ίσως, τις αρνητικότερες εξελίξεις από εμφάνισης Κυπριακού, είτε με θετική είτε με αρνητική απάντηση σε ένα ενδεχόμενο δημοψήφισμα.