Δύο δημοσιογράφοι, δύο πρέσβεις και πολλά ψέματα

Πριν μερικές μέρες, ο Τούρκος πρέσβης στα κατεχόμενα με ανάρτηση του στα μέσα μαζικής δικτύωσης, παραχαράζοντας την ιστορία, ισχυρίστηκε ότι ο δικηγόρος και δημοσιογράφος Ayhan Hikmet, εκτελέστηκε από «τους Ελληνοκύπριους κατά την απόπειρα γενοκτονίας κατά των Τούρκων το 1962».

Διαβάζοντας αυτό το εξωφρενικό ισχυρισμό, μου ήρθαν στο μυαλό τα λόγια της πολιτικής φιλοσόφου Hannah Arendt: «Το ψέμα είναι ένας από τους κύριους πυλώνες ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος. Αναμφίβολα, ψέματα υπάρχουν παντού, αλλά σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς το ψέμα αντικαθιστά την αλήθεια και η αλήθεια γίνεται ψέμα.»

Οι

Ο Hikmet και ο Gürkan μπήκαν στο στόχαστρο των οργισμένων στελεχών της ΤΜΤ ήδη από την πρώτη μέρα της ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, όταν άρχισαν να εκδίδουν την εβδομαδιαία εφημερίδα με την ονομασία Cumhuriyet («Δημοκρατία»). Στις 16 Αυγούστου 1960, συνόψισαν στο πρώτο τους άρθρο τον στόχο της εφημερίδας με τα εξής λόγια: "Η Cumhuriyet, η οποία ξεκίνησε την εκδοτική της ζωή συμπίπτοντας με ένα ιστορικό γεγονός όπως η ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα προσπαθήσει να συμβαδίσει με την αρχή του μεγάλου Ατατούρκ "Ειρήνη στο σπίτι, ειρήνη στον κόσμο" και θα προσπαθήσει μέσω της έκδοσης της, να εξασφαλίσει ότι η χώρα μας, η Κύπρος, θα δώσει το καλύτερο παράδειγμα ειρήνης στη Μεσόγειο..."

Είναι ξεκάθαρο, ότι οι διανοούμενοι αυτοί ήταν αποφασισμένοι να αγωνιστούν για την ειρηνική συνύπαρξη και την επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όμως ζούσαν σε σκοτεινούς καιρούς. Οι Ελληνοκύπριοι δεν επιθυμούσαν να συνεχίσει τη ζωή της η Κυπριακή Δημοκρατία ως δικοινοτικό κράτος και το τουρκικό βαθύ κράτος έσπρωχνε προς το Ταξίμ.

Πριν ακόμη ξεκινήσουν την εφημερίδα, οι Hikmet και Gürkan έγιναν στόχος επιθέσεων για την επικριτική τους στάση απέναντι στην τουρκοκυπριακή ηγεσία. Στις αρχές του 1960 ο Gürkan ξυλοκοπήθηκε από μέλη της ΤΜΤ και προειδοποιήθηκε ότι αν συνεχίσει να επικρίνει την τουρκοκυπριακή ηγεσία, θα τον εκτελέσουν.

Η Cumhuriyet, από την πρώτη μέρα κυκλοφορίας της δεχόταν συστηματικές επιθέσεις. Ιδιαίτερα η εφημερίδα Nacak, το εκφραστικό όργανο της ΤΜΤ, κατηγορούσε τους Hikmet και Gürkan ότι ήταν φιλέλληνες.

Μάλιστα, σε ένα «άκρως απόρρητο» έγγραφο της τουρκοκυπριακής ηγεσίας που στάλθηκε στην Άγκυρα διαβάζουμε τα εξής: « Θα πρέπει να επιβάλλονται οι κύριες γραμμές της "εθνικής μας υπόθεσης" σε εκείνους που επιθυμούν να κάνουν αντιπολίτευση μέσα στην κοινότητα. Θα πρέπει να εμποδίζονται από το να δημοσιεύουν και να κάνουν προπαγάνδα με τρόπο που υπονομεύει την εθνική υπόθεση (...) Ο Dr İhsan Ali και το πρωτοπαλίκαρό του Muzaffer Gürkan και ο Ayhan Hikmet, ο οποίος συνδέεται με κομμουνιστές, θα πρέπει να αποθαρρύνονται από τις δραστηριότητες και τα γραπτά τους, που εξυπηρετούν την ελληνική υπόθεση. Αν δεν πιστεύουν στην εθνική υπόθεση, θα πρέπει να φιμωθούν. "

Λίγο καιρό μετά, φιμώθηκαν ...

Τα μεσάνυχτα της 23ης Απριλίου και τις πρωινές ώρες της 24ης Απριλίου του 1962, χτύπησαν οι δολοφόνοι της ΤΜΤ. Ο Muzaffer Gürkan  πυροβολήθηκε θανάσιμα στις 8:30 μ.μ. μέσα στο αυτοκίνητό του που ήταν σταθμευμένο στο σπίτι του. Η σύζυγός του, η οποία είχε ακούσει θόρυβο, νόμισε ότι ήταν ο αέρας στα παντζούρια. Μόνο στις 04:00 το επόμενο πρωί συνειδητοποίησε ότι ο σύζυγός της είχε δολοφονηθεί και κατήγγειλε το περιστατικό στην αστυνομία. Δίπλα από το άψυχο σώμα του Gürkan βρέθηκε μια πίτα σουβλάκια...

Ο Ayhan Hikmet πυροβολήθηκε στις 01:45 π.μ. στο κρεβάτι του μπροστά στα μάτια της γυναίκας του. Οι συνδέσεις τηλεφώνου και ηλεκτρισμού στο σπίτι του, ήταν κομμένες... Η σύζυγος του, δήλωσε ότι δύο μασκοφόροι τον πυροβόλησαν τέσσερις φορές, ενώ ένας τρίτος φρουρούσε την πόρτα.

Ο Rauf Denktaş αντίδρασε με ένα περίεργο τρόπο. Από την πρώτη στιγμή μίλησε για «προβοκάτσια των Ελληνοκυπρίων». Δεν καταδίκασε τις δολοφονίες, δεν παραβρέθηκε στις κηδείες των δημοσιογράφων και απέρριψε την έκκληση της αστυνομίας να προσέλθει στο αστυνομικό τμήμα για κατάθεση.

Της δολοφονίας των δημοσιογράφων είχε προηγηθεί η πυρπόληση των τζαμιών Ömeriye και Bayraktar. Οι δύο δημοσιογράφοι της Cumhuriyet έγραφαν ότι θα αποκάλυπταν τους δράστες. Μάλιστα, στο τελευταίο τεύχος της εφημερίδας που εκδόθηκε στις 23 Απριλίου 1962, δηλαδή μερικές ώρες πριν εκτελεστούν, διαβάζουμε τα εξής: «Ναι, επαναλαμβάνουμε: Κάθε λογικός άνθρωπος υποψιάζεται ποιος είναι ο αχρείος, ο πουλημένος και ο πωρωμένος που ευθύνεται για τις βόμβες στα τζαμιά. Πλησιάζει η μέρα που θα αφαιρεθεί η μάσκα από το πρόσωπο αυτού του αχρείου, αυτού του ξεπουλημένου..."

Ο Gürkan, σε μια ατυχή πράξη, είχε συναντηθεί με τον υπουργό Εσωτερικών Γιωρκάτζη και του είχε αποκαλύψει ότι ο Denktaş ήταν ο ιθύνων νους πίσω από τις πυρπολήσεις των τζαμιών. Ο Γιωρκάτζης ηχογράφησε τη συνάντηση του με τον Gürkan (χωρίς τη συναίνεση του δεύτερου) και έδωσε τις κασέτες στην Επιτροπή Ερευνών που συστάθηκε για να διερευνήσει τον εμπρησμό των τζαμιών. Ο Denktaş προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το περιστατικό αυτό ως απόδειξη της «προδοσίας» του εκλιπόντος. Μετά την αποκάλυψη των ηχητικών ντοκουμέντων, ένα άρθρο που γράφτηκε στην εφημερίδα Nacak, της οποίας ο Rauf Denktaş ήταν αρχισυντάκτης, με τίτλο "Γράμμα στον τάφο", σκορπούσε μίσος κατά των δύο δημοσιογράφων.

Στις 31 Μαΐου, μετά το πέρας των εργασιών της Ερευνητικής Επιτροπής, η Nacak ισχυρίστηκε ψευδώς, ότι ο Gürkan και ο Hikmet ήταν «πράκτορες του Γιωρκάτζη και εκτελέστηκαν από αυτόν γιατί είχαν σχέσεις με κομμουνιστές». Μέχρι το τέλος της ζωής του, ο Rauf Denktaş επέμενε ότι ο Hikmet και ο Gürkan ήταν «πράκτορες του Γιωρκάτζη» και εκτελέστηκαν από τους ανθρώπους του Υπουργού.

Αλλά ο Arif Hasan Tahsin, ενεργό μέλος στην ΤΜΤ εκείνη την εποχή, έδωσε τέρμα σε αυτούς τους ψεύτικους ισχυρισμούς και αποκάλυψε ότι οι δολοφονίες διαπράχθηκαν από μέλη της ΤΜΤ. Σε άρθρο του στην εφημερίδα Avrupa με ημερομηνία 9 Ιανουαρίου 1998 γράφει: «Εκείνη την εποχή, όσοι υπηρετούσαν στην ΤΜΤ αλλά και οι οικείοι τους, δηλαδή χιλιάδες κόσμος, γνώριζαν ότι αυτοί οι δύο δικηγόροι σκοτώθηκαν με τις εντολές που έδωσε ένας αξιόπιστος ηγέτης της ΤΜΤ σε αξιόπιστα στελέχη της οργάνωσης.»

Προφανώς ο Tahsin γνώριζε πολύ καλά τους εκτελεστές και ήξερε ότι δεν είχαν καμμία σχέση με τον Γιωρκάτζη. Μάλιστα τους γνώριζε τόσο καλά,  ώστε να «εγγυηθεί» γι' αυτούς. Σε άλλο άρθρο του, με ημερομηνία 25 Μαρτίου 1998, γράφει ότι οι δολοφονίες διαπράχθηκαν από την «ΤΜΤ Λευκωσίας» χωρίς να λάβουν εντολή από την Άγκυρα και το αποδίδει στη διάσταση απόψεων μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης, η οποία υπεράσπιζε τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας, η οποία επέμενε στη διχοτόμηση.

Είναι, όντως γεγονός, ότι εκείνη την εποχή, υπήρχε μεγάλη ένταση μεταξύ του Rauf Denktaş και του Τούρκου πρέσβη Emin Dırvana, ο οποίος εξελίχτηκε στον μεγαλύτερο υποστηρικτή των δύο δημοσιογράφων και των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου. Μετά από τις δολοφονίες, ο Dırvana, επέμενε ότι οι Denktaş - Küçük έπρεπε να δικαστούν από ανεξάρτητη επιτροπή. Αυτό, όμως, δεν έγινε ποτέ. Αντίθετα, ο πρέσβης ανακλήθηκε πίσω στην Τουρκία.

Ο Dırvana, ο οποίος δεν είχε καμία αμφιβολία ότι ο Denktaş εργαζόταν για τη διχοτόμηση, έλεγε για τον Τουρκοκύπριο ηγέτη ότι «έχει εμμονή με το να τσακώνεται συνεχώς με τους Ελληνοκύπριους, είτε είναι απαραίτητο είτε όχι».

Πριν αποχωρήσει από την Κύπρο για την Τουρκία, σε δείπνο που δόθηκε προς τιμήν του δεν μάσησε τα λόγια του: «Ξέρω τι κρύβεται στην καρδιά του Denktaş, αλλά δεν θα πραγματοποιηθεί ποτέ. Η Κυπριακή Δημοκρατία θα επιβιώσει...»