East Med: Από το όραμα στην υλοποίηση

Τα επόμενα βήματα όσον αφορά την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου East Med θα συζητηθούν κατά τη σημερινή τετραμερή συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και Ιταλίας στη Λευκωσία, παρουσία και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Μνημόνιο συναντίληψης που θα υπογραφεί σήμερα, δεσμεύει άτυπα τα εμπλεκόμενα κράτη να συνεργαστούν

Η οικονομική υποστήριξη από την Κομισιόν στην κατασκευή του αγωγού, καταδεικνύει και τη σημασία που προσδίδει η Ε.Ε. στα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου. Το έργο έχει ενταχθεί στα έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI), διότι πληροί όλα τα κριτήρια διαφοροποίησης (διαφοροποίηση παραγωγού-πηγής-όδευση), γεγονός που διασφαλίζει προνομιακή πρόσβαση στους κοινοτικούς μηχανισμούς χρηματοδότησης.

Αρχή με Μπαρόζο

Ιστορικά, αξίζει να σημειωθεί πως το 2013, ο τότε Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jose Manuel Barroso, παρουσιάζοντας τις ενεργειακές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρέθεσε εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με την εισαγωγή Φ.Α. από την Ε.Ε. και αναφέρθηκε στη σημασία του ενεργειακού άξονα Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας. Τα επόμενα χρόνια, μεσολάβησε και η κρίση στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα η γεωπολιτική αξία των κοιτασμάτων στην περιοχή να αναβαθμιστεί, με τον αγωγό East Med να κερδίζει όλο και μεγαλύτερο έδαφος. Αν και οι αρχικές σκέψεις ήταν η διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών της Ε.Ε. μέσω αγωγών που θα περνούσαν από την Τουρκία (βλ αγωγό Nabucco), εντούτοις η εσωτερική αστάθεια στη χώρα, άλλαξε άρδην τα δεδομένα.

Τον περασμένο Απρίλιο, εκπρόσωποι της ΕΕ, του Ισραήλ, της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Κύπρου υπέγραψαν κοινή δήλωση για την προώθηση του έργου εξαγωγής φυσικού αερίου προς την Ευρώπη από το οικόπεδο Λεβιάθαν του Ισραήλ και το μπλοκ Αφροδίτη της Κύπρου και αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια ομάδα εργασίας για την προώθηση μιας διακρατικής συμφωνίας η οποία θα οριστικοποιηθεί σήμερα.

Τεχνικά χαρακτηριστικά

Παρά τις αρχικές αμφιβολίες περί βιωσιμότητας του έργου, σύμφωνα με προκαταρκτική μελέτη σκοπιμότητας που εκπονήθηκε από τη JP Kenny, ο East Med είναι τεχνικά εφικτός, Ο αγωγός θα είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος στον κόσμο, περίπου 2.000 χιλιόμετρα και σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις, αναμένεται να κοστίσει περίπου 6 δισεκατομμύρια δολάρια. Σε κάποια σημεία, ο αγωγός θα φτάνει σε βάθος τα 3 χιλιόμετρα, όπου ουσιαστικά παρέχεται ένα πλαίσιο ασφάλειας όσον αφορά τη μεταφορά. Σύμφωνα με ειδικούς, το έργο θα μπορούσε να ολοκληρωθεί μέχρι το 2025.

Επειδή η χρηματοδότηση από την Ε.Ε. εξολοκλήρου είναι ανέφικτη, θα χρειαστούν επιπρόσθετα χρήματα από τις εμπλεκόμενες πλευρές, από τα κράτη αλλά και άλλα μεγάλα funds του εξωτερικού. Τον Οκτώβριο ολοκληρώθηκαν οι διαβουλεύσεις μεταξύ της ΡΑΕ και της ΡΑΕΚ για το ζήτημα του διασυνοριακού επιμερισμού του επενδυτικού κόστους.

Η δυναμικότητα

Σε δηλώσεις του σε κυπριακή εφημερίδα, ο Έλληνας Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης επεσήμανε πως ο αγωγός East Med αποτελεί την πιο ανταγωνιστική επιλογή για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την ανατολική Μεσόγειο στις ευρωπαϊκές αγορές. «Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες μελέτες, η σχεδιαζόμενη δυναμικότητα του αγωγού είναι 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, με δυνατότητα να ανέλθει στα 16 δισ. κ.μ. Τα κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή, αλλά και οι μελλοντικές έρευνες για νέα, συνηγορούν στο να αναδειχθεί ο EastMed ως προτεραιότητα», δηλώνει.

Από την πλευρά του, ο Υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης επεσήμανε ότι η τετραμερής Διάσκεψη διασφαλίζει τον καθοριστικό ρόλο της Κύπρου στα ενεργειακά της περιοχής και διευρύνει τις συμμαχίες της, ενώ με την προσθήκη της Ιταλίας στις διαβουλεύσεις για τον EastMed, αποκτά νέα δυναμική η προσπάθεια για οικονομική στήριξη του έργου από την Ε.Ε.