Νέες μορφές εφημερίδων (α) 1862-1974

Η μεταπολίτευση του 1864 βρίσκει τον ελληνικό τύπο στην αρχή ενός οργασμού τέχνης και δημοσιογραφικής ανασυγκρότησης. Βελτιώνονται οι τυπογραφικές εγκαταστάσεις, καθιερώνεται ο θεσμός των επαγγελματιών ανταποκριτών και οι δημοσιογράφοι χωρίζονται σε ειδικότητες. ΧΡΗΣΤΟΣ Η. ΧΑΛΑΖΙΑΣΜε το νέο Σύνταγμα του 1864 οι καθαρά πολιτικές εφημερίδες παρακμάζουν. Ακολουθεί νέα περίοδος, μεταβατική, στη διάρκεια της οποίας οι εφημερίδες έχουν πλέον έντονο κομματικό χαρακτήρα.Τότε άρχισαν να πολιτικοποιούνται οι εφημερίδες και να γίνονται όργανα ηγετών διαφόρων κομμάτων, όπως ο «ΕΘΝΟΦΥΛΑΞ» του Θρασύβουλου Ζαΐμη (1862), το «ΕΘΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ» του Αλέξ. Κουμουνδούρου (1868-1876) η «ΩΡΑ» του Χαριλάου Τρικούπη (1875-1888), η «ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ», του Επάμ. Δεληγιώργη (1870-1893) και η «ΠΡΩΙΑ» του Θεόδωρου Δηλιγιάννη (1874-1904).Με την έξωση του Όθωνα και τη έναρξη της Βασιλείας του Γεωργίου Α΄ ο τύπος απελευθερώνεται από τα δεσμά που του είχαν χαλκεύσει οι Βαυαροί και το νέο Σύνταγμα θέτει περισσότερες εγγυήσεις και δικονομικούς περιορισμούς υπέρ των εφημερίδων, κατά τρόπο περισσότερο φιλελεύθερο.Στα τεχνικά εκδοτικά μέσα του ημερήσιου τύπου σημειώνεται ραγδαία βιομηχανική εξέλιξη με την εμφάνιση των πρώτων επίπεδων πιεστηρίων της τσιγκογραφίας και των άλλων μέσων εκτύπωσης, η κυκλοφορία των εφημερίδων, που από περιοδικές έγιναν ημερήσιες πολλαπλασιάζεται το σχήμα, ο αριθμός σελίδων και με την βοήθεια των ξένων πρακτορείων (Χαβάς, Ρόιτερ και Στεφάνι) αλλάζει γενικά η δομή και ακολουθούν τις νέες επικοινωνιακές μορφές της εποχής. Κυκλοφορούν έντυπα συγκεκριμένων ιδεολογικών τάσεων με δημοσιογράφους που δημιούργησαν σχολές. Συνολικά κυκλοφορούν 68 εφημερίδες και 16 στην επαρχία και το εξωτερικό.Στην ανάπτυξη του τύπου, σπουδαία ώθηση έδωσαν τι Πρακτορείο Εφημερίδων «Σπύρου Τσάγκαρη» που ιδρύθηκε το 1875, το τηλεγραφικό πρακτορείο Στεφανόπολι και το ημιεπίσημο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, που άρχισε από το 1895 να τροφοδοτεί τις εφημερίδες με εξωτερικές ειδήσεις.Σημαντικό σταθμός, στην εξέλιξη της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα σημείωσε: η «ΕΦΗΜΕΡΙΣ» του Δ. Κορομηλά και μαζί της οι «ΚΑΙΡΟΙ» του Π. Κανελλίδη, η «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» του Γαβριηλίδη υπόδειγμα εμφάνισης και επιμέλειας ύλης αλλά και το κυριότερο όργανο των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών αγώνων της αναδημιουργημένης Ελλάδας, το «ΣΚΡΙΠ» του Ευάγγελου Κουσουλάκου, το «ΕΜΠΡΟΣ» του Δ. Καλαποθαράκη που διαδραμάτησε σημαντικό ρόλο στην επανάσταση του 1909, ο «ΧΡΟΝΟΣ» του Κ. Χαιρόπουλου, η «ΠΑΤΡΙΣ» του Σπ. Σήμου όργανο του κόμματος των Φιλελευθέρων, η «ΑΘΗΝΑΙ» του Γ. Πώ, η «ΕΣΤΙΑ» του Σπ. Δάσιου και Άδωνη Κύρου, η «ΕΣΠΕΡΙΝΗ» του Π. Γιάνναρου κ.α.Ο τύπος του μικρού αυτόνομου νεοσύστατου κράτους δεν κάλυπτε, όλο τον ελληνισμό. Οι Έλληνες της διασποράς εξακολουθούν να έχουν τις δικές τους εφημερίδες. Στη Ρουμανία εκδίδονται ο «ΖΕΦΥΡΟΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ» ( αρχαίο όνομα του Κάτω Δούναβη) του Δ. Αργυριάδη (1840), ο «ΘΕΑΤΗΣ» του Α. Τουμπακόπουλου (1860) και η «ΙΡΙΣ» των Θωμά Πασχίδη και Ζαχ. Ζαρδέλλη (1865).Άλλες ελληνικές εφημερ