Υπάρχει η ανδρόπαυση;

Oι άνδρες έχουν τη δική τους δύσκολη ηλικία, την ανδρόπαυση. Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας
και δραστηριότητας, κατάθλιψη...

αίσθημα κόπωσης, ελάττωση της μυϊκής μάζας, πιο εύθραυστα οστά, είναι μερικά από τα συμπτώματα που προκαλεί- μετά την ηλικία των 50, 55 και 60- η μείωση των ανδρογόνων.

Οι επιστήμονες ασχολούνται με αυτό το αντικείμενο ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, ενώ ολοένα και περισσότερα σκευάσματα τεστοστερόνης κατακλύζουν την αγορά. Ο ανδρολόγος, διευθυντής του Ουρολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο Αμαλία Φλέμινγκ και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, κ. Νίκος Αντωνίου περιγράφει τα συμπτώματα της ανδρόπαυσης, ενημερώνει για τον σωστό τρόπο διάγνωσης και συμβουλεύει ποιοι πρέπει να λαμβάνουν- ως θεραπεία υποκατάστασης - τεστοστερόνη και ποιοι όχι.

Τα όπλα κατά της «ανδρόπαυσης»

Η ελάττωση των ανδρογόνων ορμονών στο «ισχυρό φύλο» με την πάροδο των χρόνων αποτελεί τελευταία πεδίο εντατικής έρευνας και ιδιαίτερου επιστημονικού ενδιαφέροντος. «Αυτό συμβαίνει γιατί η μείωση των ανδρογόνων και ιδιαίτερα της τεστοστερόνης προκαλεί μια σειρά σοβαρών συμπτωμάτων, τα οποία υποδηλώνουν την ελάττωση της ορμόνης αυτής κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα» λέει ο ανδρολόγος κ. Νίκος Αντωνίου, διευθυντής του Ουρολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο «Αμαλία Φλέμινγκ» και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.

Τα συμπτώματα της ανδρόπαυσης επηρεάζουν τη σεξουαλική ζωή, την ψυχική διάθεση και την εμφάνιση του άνδρα. Η κατάσταση αυτή χαρακτηριζόταν τη δεκαετία του 1950 «κλιμακτήριος» του άνδρα και από τότε είχε αρχίσει η χρήση της τεστοστερόνης ως φαρμακευτικού υποκατάστατου. Πρόσφατα άρχισε να χρησιμοποιείται ο όρος «ανδρόπαυση», ενώ επιστημονικά αποκαλείται πιο σωστά «όψιμος υπογοναδισμός» ή «ανδρογονική ανεπάρκεια».

Σταδιακή μείωση «Έχει πλέον αποδειχθεί ότι, καθώς η ηλικία των ανδρών αυξάνεται, δεν επέρχεται ελάττωση μόνο των ανδρογόνων, αλλά και άλλων ορμονών που εκκρίνονται από άλλους αδένες εκτός των όρχεων» επισημαίνει ο κ. Αντωνίου. «Σε αντίθεση όμως με τη γυναίκα, η ελάττωση αυτή δεν είναι απότομη, αλλά σταδιακή. Αυτό οφείλεται στην προοδευτική μείωση της ορχικής λειτουργίας, λόγω της μικρότερης πλέον αγγειώσεως και του ελαττωμένου αριθμού κυττάρων Leydig, που παράγουν τη τεστοστερόνη».

Οι μελέτες που έγιναν τα τελευταία χρόνια για την ανδρόπαυση παρουσιάζουν πολλές αντιφάσεις, λόγω των διαφορετικών ομάδων ηλικίας στις οποίες βασίστηκαν. Φαίνεται πάντως ότι το 20%-30% των ανδρών ηλικίας 60 χρόνων και άνω πληρούν τα κριτήρια του συνδρόμου ανδρογονικής ανεπάρκειας.

Πώς γίνεται η διάγνωση «Η διάγνωση της ανδρογονικής ανεπάρκειας γίνεται με τη μέτρηση της ολικής τεστοστερόνης, της SΗΒG και της ελεύθερης τεστοστερόνης στο αίμα και απαιτείται προσοχή και εμπειρία, γιατί εύκολα επηρεάζεται», εξηγεί ο κ. Αντωνίου. «Έτσι, είναι καλύτερα να γίνονται περισσότερες εξετάσεις από μία, σε τακτικά χρονικά διαστήματα».

Η φυσιολογική τιμή τεστοστερόνης για τους άνδρες προχωρημένης ηλικίας είναι 270-1100 ng/dl.

Ποιοι δεν ωφελούνται

Τα τελευταία χρόνια έχει αναγνωριστεί μια ειδική ομάδα ασθενών με ανεπάρκεια τεστοστερόνης, που είναι αυτοί που πάσχουν από διαβήτη, παχυσαρκία, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική νόσο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή Αλτσχάιμερ. Επίσης, πολλά φάρμακα προκαλούν μείωση της τεστοστερόνης, όπως είναι η κορτιζόλη, τα οιστρογόνα, τα αντιμυκητιασικά κ.ά.

«Στους ασθενείς αυτούς, όπως και σε αυτούς που πάσχουν από περιφερική αγγειακή ή νευρολογική νόσο, είναι πολύ περιορισμένη η πιθανή ωφέλεια από τη θεραπεία υποκατάστασης», λέει ο κ. Αντωνίου.

Αυστηροί όροι για τη χορήγηση τεστοστερόνης

Ποιοι άνδρες και πότε πρέπει να πάρουν τεστοστερόνη; «Κανείς έως σήμερα δεν έχει ισχυρές ενδείξεις για την ευρεία χρησιμοποίηση σκευασμάτων τεστοστερόνης» τονίζει ο κ. Αντωνίου. «Δεν υπάρχουν μεγάλες κλινικές μελέτες που να επιβεβαιώνουν τη δραστικότητα και την ασφάλεια αυτών των σκευασμάτων στους νεώτερους όσο και στους άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας».

Η Αμερικανική Ανδρολογική Εταιρεία σε συνεργασία με την Ενδοκρινολογική πρόκειται να εκδώσουν στο άμεσο μέλλον σαφείς οδηγίες για τη χρήση των σκευασμάτων τεστοστερόνης. «Έως τότε η αντιμετώπιση της ανεπάρκειας τεστοστερόνης στους άνδρες πρέπει να γίνεται ύστερα από προσεκτική επιλογή, εφόσον υποβληθούν πρώτα σε μια σειρά συγκεκριμένων εξετάσεων και αποδειχθεί ότι πάσχουν από το σύνδρομο».

Πρέπει, δηλαδή:

1 Να παρουσιάζουν συγκεκριμένα συμπτώματα.

2Να εμφανίζεται μειωμένη πρωινή τιμή τεστοστερόνης σε δύο συνεχόμενα τεστ.

«Καλύτερα είναι να επιλέγονται για τη θεραπεία ασθενείς με επίπεδα τεστοστερόνης μικρότερα των 200 ng/dl ή έστω μικρότερα των 250 ng/dl», υπογραμμίζει ο κ. Αντωνίου «και να είναι χαμηλού κινδύνου για την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη. Ο ανδρολόγος γιατρός πρέπει να καθορίζει τη θεραπεία σε συνεργασία με τον ασθενή, εξηγώντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της υποκατάστασης με τεστοστερόνη».

Η παρακολούθηση των ανδρών που παίρνουν τεστοστερόνη πρέπει να γίνεται προσεκτικά, με μέτρηση αιματοκρίτη, δακτυλική εξέταση προστάτη και μέτρηση ΡSΑ ανά τρίμηνο. Η θεραπεία πρέπει να σταματήσει εάν ο αιματοκρίτης περάσει το 54 ή ο προστάτης παρουσιάσει σκλήρυνση ή υπάρξει απότομη άνοδος του ΡSΑ.

Τα σκευάσματα τεστοστερόνης μπορεί να δοθούν σε χάπια από το στόμα, ενδομυϊκά με ενέσεις, με τη μορφή δερματικών επιθεμάτων ή με επάλειψη του δέρματος με τζελ.

Συμπτώματα

Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας (libido) και της σεξουαλικής δραστηριότητας

Ελάττωση των αυτόματων πρωινών στύσεων

Μειωμένη ενέργεια

Εξάψεις

Κατάθλιψη ή κακή διάθεση

Μείωση μυικής μάζας

Μείωση οστικής πυκνότητας και οστεοπόρωση

Αύξηση του σωματικού λίπους

Αναιμία

Μείωση των τριχών της μασχάλης και των γεννητικών οργάνων

Κίνδυνοι

Καρκίνος προστάτη

Καλοήθης υπερπλασία προστάτη

Ερυθροκυττάρωση

Καρδιοαγγειακά και θρομβοεμβολικά επεισόδια

Επιθετική συμπεριφορά

Καρκίνος του μαστού

Σύνδρομο υπνικής άπνοιας

newscity1