Μήπως μέσω του Πλάτωνα παίρνουμε απαντήσεις στα σύγχρονα προβλήματα;

Μελετώντας την πορεία της Φιλοσοφίας στον...
Ελληνικό κόσμο, συναντάμε μεγάλες προσωπικότητες που με τη σκέψη και το έργο τους... σημάδεψαν ανεξίτηλα όχι μόνο την ελληνική αλλά και την παγκόσμια φιλοσοφική σκέψη και πορεία. Ανάμεσά τους ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, δύο πραγματικοί γίγαντες της διανόησης, του πνεύματος και της φιλοσοφίας που συνδέθηκαν στενά μεταξύ τους, δίδαξαν μεγάλες αλήθειες, αναγνωρίστηκαν, τιμήθηκαν και αποτέλεσαν παράδειγμα μίμησης από τις μεταγενέστερες γενιές.

Οι δύο αυτοί μεγάλοι φιλόσοφοι εκτός των άλλων ασχολήθηκαν και με την έννοια «ψυχή», η οποία ετυμολογικά θεωρείται μεταρρηματικό παράγωγο της λέξης «ψύχω» που σημαίνει πνέω, φυσώ. Ο όρος δηλώνει γενικά την άυλη πλευρά και ουσία του ανθρώπου, την πλευρά, στην οποία οφείλει την ατομικότητα και την ανθρώπινη φύση του.

Το ΠΥΓΜΗ.gr δεσμεύεται ότι θα ακολουθήσουν και άλλα σχετικά άρθρα σε σχέση τόσο με τον Πλάτων, όσο και τον Αριστοτέλη.

Όπως είναι ευρέως γνωστό, ο πατέρας της παγκόσμιας φιλοσοφίας, Σωκράτης δεν κατέγραψε τις ιδέες του, με αποτέλεσμα να έχουμε ως μοναδική πηγή γι’ αυτές, τα έργα του μαθητή του, Πλάτωνος. Έτσι παρόλο που το ζήτημα της ψυχής ετέθη πρωτίστως από τον Σωκράτη, ο οποίος στην απολογία του στο δικαστήριο της Ηλιαίας μιλά ξεκάθαρα για την αιωνιότητα και την αθανασία της, θεωρείται ότι πρώτος ο Πλάτων μας κληροδότησε μία συστηματική θεωρία περί ψυχής, την οποία εντάσσει μέσα σε όλη τη φιλοσοφία και την κοσμοθεωρία του.

Συγκεκριμένα, o Σωκράτης αναφερόμενος στο θάνατο λέει πως αν πρόκειται για αναχώρηση προς κάποιον άλλον τόπο στον οποίο συναντιούνται όλοι όσοι έχουν πεθάνει, δεν θα μπορούσε να του τύχει μεγαλύτερο καλό, αφού θα βρεθεί κοντά στο Όμηρο, τον Ορφέα, τον Οδυσσέα, και άλλους θαυμαστούς ανθρώπους που θα μείνουν για πάντα αθάνατοι. «εἰ δ’ αὖ οἷον ἀποδημῆσαι…ἀγαθὸν τούτου εἲη ἂν».

Ο Πλάτων όμως γνωρίζει πως ο δάσκαλός του για αυτές του τις ιδέες αναγκάσθηκε να πιει το κώνειο και γι αυτό τις εκθέτει με ερωτηματικό τρόπο. Ως μαθητής του πρέσβευε τα ίδια με το δάσκαλό του, όπως φαίνεται και από το πλήθος των έργων που αναφέρονται στην έννοια της ψυχής, όπως ο Μαίνων, ο Φαῖδρος, ο Φαίδων, που μπορεί να θεωρηθεί ως συνέχεια της Απολογίας, και η Πολιτεία στην οποία μεταξύ των άλλων παρατίθεται ο μύθος του σπηλαίου και η περιγραφή ενός δαιμόνιου τόπου, όπου συγκεντρώνονται οι ψυχές μετά τον θάνατό τους, αλλά και ο Τίμαιος. Μέσα από τους διαλόγους του ο Πλάτων εκφράζει πολλές εκδοχές για το ότι η ψυχή είναι οντότητα ξεχωριστή από το σώμα παρόλη τη σύνδεση τους, η οποία είναι αναπόφευκτη και ατυχής.

Στον «Μαίνωνα» ο Πλάτων μιλά για την θεωρία της ανάμνησης, κατά την οποία η ψυχή ως αθάνατη και αναλλοίωτη αποκομίζει γνώσεις κατά την περιπλάνησή της, τις οποίες καλείται και μπορεί κάθε φορά να επαναφέρει στη μνήμη της. Άρα η γνώση στην ουσία είναι ανάμνηση. Η γνώση όμως αυτή δεν έχει καμία σχέση με τα εμπειρικά, με τα αισθητά γεγονότα (ο Πλάτων