Η ρύθμιση του διαβήτη είναι θέμα… χαρακτήρα

Ο χαρακτήρας του ασθενούς με διαβήτη έχει άμεση επίπτωση στη ρύθμιση της νόσου του...
και την πρόληψη των σοβαρών επιπλοκών της. «Με τον τρόπο που περιγράφει τους τριάντα «χαρακτήρες» του ο Θεόφραστος, θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τους ασθενείς και ιδιαίτερα αυτούς που νοσούν χρόνια», λέει η διευθύντρια του Διαβητολογικού Κέντρου του γενικού Νοσοκομείου Πολυκλινική κυρία Μαριάννα Μπενρουμπή.

«Ωστόσο, μια πιο επιστημονική προσέγγιση θα βασιζόταν στις πεποιθήσεις τους για τον τρόπο ελέγχου της υγείας τους. Ο διεθνής όρος για αυτή τη θεώρηση είναι το Health locus of control. Η θεώρηση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε χρόνια νοσήματα που απαιτούν για την αντιμετώπιση τους την ενεργό συμμετοχή του ασθενούς, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης».
Ποιοι χαρακτήρες ασθενών υπάρχουν με βάση το health locus of control;
1) Ο ασθενής με εσωτερικό σημείο ελέγχου (internal locus of control). Πιστεύει ότι εξαρτάται από τον ίδιο το αν θα είναι ρυθμισμένο το ζάχαρο του ή όχι, φροντίζει να ενημερωθεί όσο γίνεται καλύτερα σχετικά με την πάθηση του.
Η συνήθης έκφραση προς τον θεραπευτή, όταν τα επίπεδα του ζαχάρου ξεφεύγουν προς τα πάνω, είναι: ''αφήστε, ξέρω εγώ πως θα το φτιάξω''.
Φαίνεται σαν να πρόκειται για τον ιδανικό ασθενή. Ωστόσο σε ορισμένους από αυτή την κατηγορία των ασθενών η υπερβολική προσήλωση στην ατομική ευθύνη μπορεί να γίνει καταναγκαστική και να τους εμποδίζει να χαρούν πιο ξένοιαστα τη ζωή τους.
Επίσης εάν κάτι δεν πάει καλά, πράγμα αρκετά πιθανό, οδηγούνται σε αισθήματα ενοχής και προσωπικής αποτυχίας».
2) Αυτός που επικεντρώνεται στην έννοια των «προσώπων- κλειδιών» (Powerful others) . Εναποθέτει όλες του τις προσδοκίες στο γιατρό του ή σε κάποιον από το στενό οικογενειακό του περιβάλλον. Με αυτό τον τρόπο απαλλάσσεται από τις προσωπικές υποχρεώσεις του.
Επειδή όμως πρακτικά δεν εφικτή η συνεχής παρουσία του γιατρού ή οποιουδήποτε άλλου υπεύθυνου, ο ασθενής δεν μπορεί να έχει ικανοποιητική ρύθμιση του διαβήτη του.
Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο ασθενής που όταν τον ρωτάει ο γιατρός του « τι κάνετε;» απαντάει « εσείς θα μου πείτε» ή που στην ερώτηση «τι φάρμακα παίρνετε;» στρέφεται προς τον ή τη σύζυγο.
Οι ασθενείς αυτοί συνήθως βρίσκονται σε διαμάχη με τους ανθρώπους του άμεσου περιβάλλοντος οι οποίοι τους κυνηγάνε, είτε για να μην φάνε περισσότερο ή για να σταματήσουν να καπνίζουν ή να πίνουν.
3) Μια τρίτη κατηγορία ασθενών πιστεύει ότι το σημείο έλεγχου είναι η τύχη. Η τύχη, η μοίρα του καθενός, ο Θεός, ορίζουν την υγεία μας, έτσι ώστε ό,τι και να κάνουμε εμείς, να μην έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Είναι αυτονόητο ότι με μια παρόμοια στάση τα περιθώρια συνεργασίας με τον θεραπευτή καθώς και η αυτοφροντίδα, είναι πολύ περιορισμένα. Ο ασθενής επαναλαμβάνει στερεότυπα « δεν βαριέσαι γιατρέ, αν είναι τυχερό μου…» ή « ό,τι είναι να γίνει θα γίνει».
Πόσο επηρεάζει την εξέλιξη του διαβήτη το προφίλ του ασθενούς;
Έχει διαπιστωθεί στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ του τύπου του heal