Καημένε Μπάτλερμπυ, καημένε κόσμε!

Με την μεγαλοφυή επωδό του I would prefer not... θα προτιμούσα όχι, ο τιτάνας του αμερικανικού μυθιστορήματος, Χέρμαν Μέλβιλ, δοκιμάζει τις δυνάμεις του στην τέχνη του ύφους με την ακράδαντη πεποίθηση ότι η γλώσσα δεν είναι τίποτε άλλο παρά η μουσική των λέξεων. Ο Μπάρτλεμπι ο Γραφιάς δεν είναι μόνο ένα κείμενο που επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες. Είναι πρωτίστως ένα γλωσσικό κόσμημα, που η ποιητική του βασίζεται σ' ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Στα κείμενα με στυλ...

επινοείται συνήθως κατ' απομίμηση της μουσικής, ένα ανάλογο μοτίβο - με τον ίδιο τρόπο λειτουργεί, για παράδειγμα και το έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα στο ομώνυμο αφήγημα του Αντόνιο Ταμπούκι.

Είναι ευτυχής συγκυρία για εμάς τους Έλληνες αναγνώστες το γεγονός ότι με το κείμενο του Μέλβιλ καταπιάστηκε ο Μένης Κουμανταρέας στην καλύτερη ίσως μεταφραστική του στιγμή. Είναι υποδειγματική η επιλογή των λέξεων από τον γνωστό Έλληνα συγγραφέα ο οποίος σμιλεύει γλωσσικά αγάλματα σ΄ένα κείμενο-πρότυπο ύφους, σε μια αφήγηση παιγνιώδη και βαθιά υπαινικτική.