Θα πληρώσουν πάλι οι ίδιοι

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΈντυπη Έκδοση

Στην ολιγοήμερη προεκλογική περίοδο που έρχεται είναι αμφίβολο αν ο δημόσιος διάλογος θα επεκταθεί πέραν των αναμενόμενων διλημμάτων: ευρώ ή δραχμή, μνημόνιο ή όχι μνημόνιο. «Ναι» ή «όχι» στην τροποποίηση του μνημονίου που μόλις ψηφίστηκε από την ελληνική Βουλή.

Αμέσως μετά τις εκλογές όμως, και ενώ οι πολίτες θα πληρώνουν το ένα χαράτσι μετά ο άλλο – για εξαιρετικά κρίσιμα ζητήματα –, η όποια κυβέρνηση σχηματιστεί θα κληθεί να λάβει αποφάσεις.Τον Οκτώβριο, βάσει του μνημονίου, θα πρέπει να ψηφιστεί νέο φορολογικό νομοσχέδιο το οποίο, εκτός από τους αγρότες, θα αφορά και… όλους τους υπολοίπους. Έχουμε δεσμευτεί να αλλάξουμε τη φορολογική κλίμακα βάσει της οποίας φορολογούνται μισθωτοί και συνταξιούχοι, αλλά και να ενσωματώσουμε σε αυτήν τη λεγόμενη «εισφορά αλληλεγγύης». Η κλίμακα θα πρέπει να βγάζει το ίδιο αν όχι μεγαλύτερο αποτέλεσμα σε επίπεδο φόρων. Κάποιοι όμως θα πρέπει να πληρώνουν περισσότερα καθώς τα εισοδήματα – τουλάχιστον αυτά που εμφανίζονται στις φορολογικές δηλώσεις – εξακολουθούν να μειώνονται. Από την άλλη, ήδη πέφτουν στο τραπέζι του προεκλογικού διαλόγου ζητήματα όπως η «ελάφρυνση» ή ακόμη και η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ ή ακόμη και υποσχέσεις περί θέσπισης ενός νέου φόρου ακινήτων τον οποίο θα πληρώσουν οι «πλούσιοι». Η «ατζέντα» συμπληρώνεται με τις νέες εξαγγελίες περί «περιουσιολογίου», περί δήμευσης των περιουσιακών στοιχείων που δεν έχουν δηλωθεί, περί άμεσης κατάσχεσης ακόμη και των καταθέσεων για όσους έχουν οφειλές στο Δημόσιο, ακόμη και για φορολόγηση όσων έχουν αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό. Η αλήθεια των αριθμών Είναι σαφές ότι τα όσα θα ειπωθούν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου σε επίπεδο στόχων θα απέχουν… έτη φωτός από την πραγματικότητα των αριθμών οι οποίοι – ως συνήθως – θα πέσουν στο τραπέζι την τελευταία στιγμή και όταν πλέον θα είναι η ώρα λήψης τελικών αποφάσεων. Οι «αλήθειες» των αριθμών είναι προφανείς, αλλά για ευνόητους λόγους δεν θα προβληθούν μέχρι την κάλπη: 1 Δεν μπορεί μελλοντική κυβέρνηση να περιμένει ότι θα φορολογήσει ακόμη περισσότερο τους «πλούσιους» έχοντας εισπρακτικό αποτέλεσμα. Σε μια κίνηση που αποσκοπούσε περισσότερο στον εντυπωσιασμό και λιγότερο στην εξασφάλιση δημοσίων εσόδων, η απερχόμενη κυβέρνηση επέβαλε πρόσθετο φόρο 6% (μέσω της εισφοράς αλληλεγγύης) στους έχοντες εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ ή ακόμη και 8% για όσους εμφανίζουν περισσότερα από 500.000 ευρώ. Πόσοι θα επιβαρυνθούν αλήθεια με αυτούς τους συντελεστές; Μια ματιά στην «πυραμίδα» των εισοδημάτων αποτυπώνει τη σκληρή πραγματικότητα: πλούσιοι στα χαρτιά της εφορίας δεν υπάρχουν. Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία αφορούν στο 2014 (εισοδήματα 2013), καθώς η διαδικασία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων που θα αποτυπώνουν τα εισοδήματα του 2014 συνεχίζεται. Ιδού η πυραμίδα: ◆ 290.000 φορολογούμενοι δεν έχουν καθόλου εισόδημα, ◆ 3.100.000 δηλώνουν εισόδημα έως 12.000 ευρώ, ενώ το μέσο εισόδημα της κατηγορίας διαμορφώνεται στα 6.800 ευρώ, ◆ 1.350.000 εμφανίζουν εισόδημα από 12.000 έως 20.000 ευρώ, με το μέσο εισόδημα της κατηγορίας να είναι τα 15.500 ευρώ. ◆ από 20.000 έως 50.000 ευρώ δηλώνουν 1.060.000 φορολογούμενοι (με μέσο εισόδημα 29.250 ευρώ), ενώ ◆ από 50.000 έως 100.000 δηλώνουν μόλις 140.000 φορολογούμενοι, με εισόδημα 67.150 ευρώ. ◆ Ιδού και η λεγόμενη κατηγορία των «πλουσίων» – από 100.000 ευρώ και πάνω δηλώνουν στην Ελλάδα μόλις 38.000 φορολογούμενοι, με μέσο εισόδημα 194.700 ευρώ.Τι θα καταφέρει λοιπόν το υπουργείο Οικονομικών επιβάλλοντας την εισφορά αλληλεγγύης του 6% ή και του 8%; Προφανώς να καταστήσει την Ελλάδα μία από τις βαρύτερα φορολογούμενες χώρες για τα στελέχη. Ο Γάλλος φορολογείται με συντελεστή 45% για το τμήμα του εισοδήματός του άνω των 150.000 ευρώ. Ο Έλληνας φορολογείται με 45-46% ακόμη και αν εμφανίζει εισόδημα άνω των 50.000 ευρώ, ενώ για τα εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ ο συντελεστής ανεβαίνει ακόμη και στο 48%. Ακόμη και ο Γερμανός επιβάλλει τον ανώτατο συντελεστή του (45%) στους έχοντες εισόδημα από 250.730 ευρώ και πάνω. Δεν είναι όμως μόνο τα στελέχη. Είναι και οι επιχειρηματίες και οι υποψήφιοι επενδυτές, οι οποίοι θέλουν να ρίξουν χρήμα στην ελληνική αγορά. Ποιος είναι ο στόχος ενός επενδυτή; Το μέρισμα. Πώς φορολογείται πλέον το μέρισμα στην Ελλάδα; Ο συντελεστής φορολόγησης των επιχειρήσεων εκτοξεύτηκε ήδη στο 29% από 26% που ήταν μέχρι τώρα. Αυτός ο συντελεστής αφορά στα συνολικά κέρδη που μπορεί να «γεννήσει» μια επιχείρηση. Από εκεί και πέρα, στα κέρδη που θα διανεμηθούν επιβάλλεται πρόσθετος συντελεστής 10% (σ.σ.: είναι ο φόρος επί των μερισμάτων). Το ποσό που θα απομείνει θα εμφανιστεί στη φορολογική δήλωση και επί αυτού θα επιβληθεί και εισφορά αλληλεγγύης με συντελεστή 6% για μερίσματα άνω των 100.000 ευρώ ή 8% για μερίσματα άνω των 500.000 ευρώ. Έτσι, σε μια επιχείρηση που μπορεί να «παράξει» κέρδη ενός εκατομμυρίου ευρώ, ο αποκλειστικός μέτοχος θα πάρει τελικώς ως μέρισμα το ποσό των 587.880 ευρώ καθώς 412.120 ευρώ θα καταλήξουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην εφορία. Οι επιχειρηματίες έχουν ήδη έρθει αντιμέτωποι με τη νέα σκληρή πραγματικότητα. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι η αγαπημένη συζήτηση στα γραφεία συμβούλων αυτήν την περίοδο είναι η αλλαγή έδρας. Ανέφικτος στόχος 2 Δεν υπάρχουν περιθώρια να φορολογηθεί η μεγάλη ακίνητη περιουσία και να επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος που προβλέπει το μνημόνιο. Ο ΕΝΦΙΑ ήταν, είναι και θα είναι το «αγαπημένο» θέμα των πολιτικών, είτε βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο είτε όχι. Τα δεδομένα έχουν ως εξής: Έχουμε συμφωνήσει και για το 2015 και για το 2016 να επιβάλουμε τον φόρο, ο οποίος θα αποδώσει 2,65 δισεκατομμύρια ευρώ. Το πώς θα τον επιβάλουμε είναι στη διακριτική μας ευχέρεια. Προφανώς για το 2015 δεν υπάρχουν περιθώρια αλλαγών, καθώς δεν υπάρχει καν περιθώριο να περάσουν νομοθετικές αλλαγές στη Βουλή. Για το 2016, υπάρχουν περιθώρια αλλαγών, αλλά τα 2,65 δισεκατομμύρια ευρώ θα πρέπει να εισπραχθούν και πάλι. Όσο για το 2017 και για το 2018, εκτός του ότι θα χαθούν έσοδα, λόγω μείωσης των αντικειμενικών αξιών, είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει το υπουργείο Οικονομικών να ζητήσει λιγότερα έσοδα από τους ιδιοκτήτες ακινήτων από τη στιγμή που ο δημοσιονομικός στόχος θα γίνεται ολοένα και χειρότερος (πλεόνασμα 1,75% το 2017 και 3,5% το 2018). Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι το ενδεχόμενο να μειωθούν τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ κάτω από τα επίπεδα που ζητούνται για το 2015 και για το 2016 είναι σχεδόν απίθανο. Το να υπάρξουν ανακατανομές των βαρών είναι πιθανό. Ποια είναι όμως αυτά περιθώρια; Καταφεύγουμε και πάλι στη διάρθρωση των περιουσιών, για να δούμε πόσοι είναι οι λεγόμενοι «μεγαλοϊδιοκτήτες»: ◆ Περιουσίες από 300.000 έως 500.000 ευρώ δηλώνουν μόλις 215.000 φορολογούμενοι, με άθροισμα περιουσίας 77,4 δισεκατομμυρίων ευρώ.◆ Περιουσίες από 400.000 έως 1.000.000 δηλώνουν 105.000 ιδιοκτήτες, με περιουσίες 66 δισεκατομμυρίων ευρώ.◆ Από 1.000.000 έως 3.000.000 ευρώ εμφανίζουν 27.000 ιδιοκτήτες, με περιουσία 36,64 δισεκατομμύρια ευρώ.◆ Από 3.000.000 έως 4.500.000 ευρώ υπάρχουν 1.500 άτομα με περιουσία 3,89 δισεκατομμύρια ευρώ, και◆ από 4.500.000 ευρώ και πάνω, μόλις 500 άτομα, με περιουσία 3,94 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι φορολογούμενοι που προαναφέρθηκαν είναι και αυτοί που πληρώνουν τον λεγόμενο «συμπληρωματικό φόρο ακινήτων». Μπορεί κάποιος να θεωρεί ότι υπάρχει επαρκής αριθμός «μεγαλοϊδιοκτητών» (όπου μεγαλοϊδιοκτήτης ορίζεται αυτός που έχει ακίνητα πάνω από 300.000 ευρώ), για να φορολογηθού περισσότερο και να απαλλαγούν οι μικροϊδιοκτήτες. Του διαφεύγουν όμως δύο πράγματα: Πρώτον, τα περίπου 180 δισεκατομμύρια ευρώ σε αξία ακινήτων που μοιράζονται αυτοί οι ιδιοκτήτες είναι σε όρους αντικειμενικών αξιών του 2007. Με οποιαδήποτε διόρθωση σε επίπεδα πραγματικών τιμών (η απερχόμενη κυβέρνηση λέει ότι αυτό θα γίνει μέσα στο 2016), αυτές οι αξίες θα περιοριστούν κατά τουλάχιστον 40%, ήτοι κατά τουλάχιστον 70 δισεκατομμύρια ευρώ. Επομένως, οι πλούσιοι θα μείνουν με περιουσίες 110 δισεκατομμυρίων ευρώ. Δεύτερον, για να πληρώσουν μόνο οι «πλούσιοι» τα προϋπολογισμένα έσοδα του ΕΝΦΙΑ, θα πρέπει να φορολογηθούν με συντελεστή της τάξεως του 2-3%. Τόση είναι η μεικτή απόδοση που μπορούν να αποφέρουν τα ακίνητα σε καλές εποχές. Αν μόνο για τον ΕΝΦΙΑ ζητηθεί να καταβληθεί στην εφορία το σύνολο της απόδοσης που μπορεί να αποφέρει ένα ακίνητο, πολύ απλά δεν θα έχει κανένα νόημα η ιδιοκτησία στην Ελλάδα (πόσω μάλλον όταν το εισόδημα από ακίνητα επιβαρύνεται περαιτέρω και με τον φόρο εισοδήματος). 3 Οι κατασχέσεις καταθέσεων δεν θα φέρουν παρά ελάχιστα χρήματα στο δημόσιο ταμείο. Το 3ο μνημόνιο περιλαμβάνει σειρά μέτρων για τη δέσμευση καταθέσεων σε περίπτωση οφειλών προς το Δημόσιο. Ειδικά για όσους χρωστούν πάνω από 70.000 ευρώ, προωθείται ακόμη και αυτόματη ηλεκτρονική δέσμευση. Ποιες είναι όμως οι καταθέσεις που έχουν απομείνει στο σύστημα; Περί τα 110 δισεκατομμύρια ευρώ όλα κι όλα, τα περισσότερα σε απλούς λογαριασμούς ταμιευτηρίου και κατακερματισμένα. Η μερίδα του λέοντος αφορά σε καταθέσεις των 1.000-2.000 ευρώ ενώ ελάχιστες είναι πλέον οι μεγάλες καταθέσεις. Το κυνήγι των καταθέσεων δεν θα αποδώσει εύκολα. Εκτός και αν «πιεστούν» όσοι απέσυραν χρήματα, ειδικά το τελευταίο εξάμηνο, να τα επιστρέψουν. Με το περιουσιολόγιο θα γίνει αυτό; Με τη θέσπιση υποχρέωσης διενέργειας όλων των συναλλαγών ηλεκτρονικά; Με την παροχή κινήτρων από την πλευρά των τραπεζών; Όπως και να ’χει, από μόνη της η απειλή ότι όποιος χρωστάει θα χάνει τις καταθέσεις του δεν θα «δουλέψει». 4 Η φορολόγηση περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό δεν θα αποδώσει άμεσα, καθώς προϋποθέτει διακρατικές συνεργασίες και προετοιμασία μηνών ή ετών. Έχει πέσει και αυτό στο τραπέζι. Να κληθούν, δηλαδή, να πληρώσουν φόρους όσοι απέκτησαν ακριβά περιουσιακά στοιχεία στο εξωτερικό, κυρίως στην αγορά ακινήτων της Βρετανίας. Ένα μόνο παράδειγμα είναι αρκετό: η συζήτηση για τη φορολόγηση των καταθέσεων στην Ελβετία κρατάει εδώ και χρόνια και ακόμη δεν έχει καταλήξει. Όταν εμπλέκονται και άλλες κυβερνήσεις – πόσω μάλλον όταν μπαίνουν ζητήματα φορολόγησης – χρειάζεται ΦόροιεκλογέςIssue: 1879Issue date: 27-08-2015Has video: