ΣΥΡΙΖΑ: Ο ανηφορικός δρόμος προς την ευρωκάλπη

Νέες και μεγαλύτερες προκλήσεις επιφυλάσσει το 2024 για τον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία.

Οι ευρωεκλογές είναι το μεγάλο στοίχημα για τον Στέφανο Κασσελάκη και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, καθώς, όπως όλα δείχνουν, αυτές θα οδηγήσουν σε αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού ιδίως στα αριστερά (και… κεντροαριστερά) του πολιτικού χάρτη, διαδικασία στην οποία η Κουμουνδούρου φιλοδοξεί να έχει το πάνω χέρι.

Για να συμβεί αυτό, όμως, πρέπει τουλάχιστον να διατηρήσει, χωρίς περαιτέρω απώλειες

από τις εκλογές του 2023, τη δεύτερη θέση, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης και να καταφέρει να δώσει από καλύτερη θέση τη μάχη των επόμενων εθνικών εκλογών.

Μπορεί ώς τις επόμενες εθνικές εκλογές τυπικά να μην διακυβεύεται η θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ωστόσο πολιτικά ανοίγει ο ασκός του Αιόλου: η τρίτη θέση θα φέρει πολιτική απαξίωση και θα δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την προσπάθεια ανάκαμψης και επιστροφής σε τροχιά διεκδίκησης της διακυβέρνησης.

Το 2023 αποδείχτηκε καταστροφική χρονιά για τον ΣΥΡΙΖΑ με μια σειρά αλυσιδωτών επιλογών που ξεκινούν από το 2019 να οδηγούν από την εκλογική ήττα στη διάσπαση. Διάσπαση που δεν συντελέσθηκε με τον ΣΥΡΙΖΑ στα πάνω του, όπως αυτή του 2015, η οποία δεν είχε ουσιαστικές επιπτώσεις στο κόμμα και στη διακυβέρνηση, αλλά σε συνθήκες συρρίκνωσης, αποδυναμώνοντας περαιτέρω το κόμμα.

Οι οιωνοί δεν είναι ενθαρρυντικοί, με τον Κασσελάκη να έχει βάλει τον πήχη ψηλά τόσο για τις ευρωεκλογές όσο και για τις επόμενες εθνικές εκλογές – δηλαδή τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ –, δείχνοντας ότι ο ίδιος τουλάχιστον σκοπεύει να μείνει στο τιμόνι ανεξαρτήτως αποτελέσματος στις ευρωεκλογές – έχει πει άλλωστε ότι τις θεωρεί έναν σταθμό.

Δύσκολο στοίχημα

Το στοίχημα της ευρωκάλπης, λοιπόν, ταυτίζεται με αυτό της ανάταξης σε όλα τα επίπεδα και είναι ένα πολύ δύσκολο στοίχημα, στον βαθμό που η κοινωνία σε μεγάλο βαθμό έχει γυρίσει την πλάτη στον ΣΥΡΙΖΑ. Και για να παραφράσουμε ένα μότο που έχει χρησιμοποιήσει ο Τσίπρας και έχει δανειστεί ο Κασσελάκης («επιτρέπεται να πέσεις, επιβάλλεται να σηκωθείς»), είναι εύκολο να πέσεις, αλλά πολύ δύσκολο να σηκωθείς, όπως άλλωστε αποδεικνύει η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ από τον Ιούλιο του 2019 έως σήμερα.

Η «αύρα Κασσελάκη», στην οποία πόνταραν όσοι τον στήριξαν, δεν λειτούργησε όπως αποδείχτηκε, ούτε και το ξεσκαρτάρισμα από τους «αριστερούς» που κατά το αφήγημα των «κασσελακίστας» κρατούσαν τον ΣΥΡΙΖΑ δεμένο στο απάνεμο, ασφαλές λιμάνι της «μικρής» Αριστεράς και δεν τον άφηναν να ανέβει.

Αρκετοί στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης συνειδητοποιούν ότι χρειάζεται χρόνος για την αποτελεσματική οργανωτική και πολιτική ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ – χρόνος που δεν υπάρχει – αλλά και ουσιαστικές πολιτικές πρωτοβουλίες και προγραμματικές επεξεργασίες που να μπορούν να κλονίσουν την κυριαρχία Μητσοτάκη στο πολιτικό σκηνικό.

Στον ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να εκτιμούν πως η δυσαρέσκεια απέναντι στην κυβέρνηση μεγαλώνει και ευελπιστούν ότι ένα κομμάτι της μοιραία θα στραφεί στην αξιωματική αντιπολίτευση, όμως πάνω – κάτω αυτή η ανάλυση, που κυριαρχούσε και επί Τσίπρα, δεν αποδείχτηκε σωστή. Το επόμενο διάστημα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει να αντιμετωπίσει την πιεστική ανάγκη της καταγραφής μιας έστω μικρής δημοσκοπικής ανόδου, που να δείχνει ότι δεν έχει χάσει το παιχνίδι από το ΠΑΣΟΚ και πως το come back είναι ρεαλιστικό και εφικτό.

«Επένδυση» στο Κέντρο

Το συνέδριο είναι μπροστά και θεωρείται κομβικός σταθμός στην προσπάθεια για την αντιστροφή της καθοδικής πορείας του κόμματος στον δρόμο για τις ευρωεκλογές. Μένει να δούμε πώς θα ξετυλιχτεί η πολιτική – προγραμματική συζήτηση. Αρκετοί βέβαια ανησυχούν ότι θα εξελιχθεί σε μια υπόθεση πανηγυρικής επιβεβαίωσης της κυριαρχίας Κασσελάκη, χωρίς παραγωγή πολιτικών θέσεων ικανών να εκφράσουν την κοινωνία και να προσελκύσουν ξανά την όποια δυσαρέσκεια απέναντι στην κυβέρνηση.

Μέχρι στιγμής οι προσπάθειες της ηγεσίας Κασσελάκη να αντιστρέψει το κλίμα και να διαμορφώσει όρους σταδιακής ανάκαμψης έχουν επικεντρωθεί:

– Στη στροφή σε πιο κεντρώα μηνύματα, όπως για παράδειγμα σηματοδοτεί η ψήφιση των αμυντικών δαπανών στον κυβερνητικό προϋπολογισμό για το 2024. Μέρος αυτής της προσπάθειας για απεύθυνση στο κεντρώο κοινό είναι η ανάδειξη του χαρακτηρισμού «πατριωτική» Αριστερά. Όρος που, όπως έχει αναδειχθεί, υπονοεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ στην προηγούμενη φάση του δεν ήταν και τόσο «πατριωτικός».

– Στις προσπάθειες να τηρηθούν αποστάσεις από τη διακυβέρνηση Τσίπρα αλλά και την αντιπολιτευτική περίοδο 2015 – 2019, συχνά με «άτσαλο» τρόπο, προξενώντας αντιδράσεις.

– Στην ανανέωση προσώπων και κομματικών δομών/λειτουργιών με στόχο το κόμμα να μη θυμίζει το παρελθόν του ΣΥΡΙΖΑ, που θεωρείται ότι δεν ήταν ελκτικός πια, γι’ αυτό και ηττήθηκε στις εκλογές. Η Κουμουνδούρου προσπαθεί να αναδείξει νέα πρόσωπα και ποντάρει και σε πρόσωπα από την κοινωνία, με τα οποία φιλοδοξεί να στελεχώσει τα think tanks, μια νέα δομή σε συνέχεια της πρωτοβουλίας Τσίπρα. Η στροφή στη λειτουργία think tanks, παράλληλα ή και σε συνεργασία με τα τμήματα του κόμματος, απηχεί μια προσπάθεια να σπάσει η «κομματίλα» – όρο που έχει χρησιμοποιήσει ο πρόεδρος – και να σηματοδοτηθεί το άνοιγμα στην κοινωνία και η τροφοδότηση με ιδέες και λύσεις από «έξω».

– Στην προσωπική επένδυση του προέδρου σε μια αντίληψη περί «αδιαμεσολάβητης» επαφής με τη βάση, που έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις το προηγούμενο διάστημα, καθώς προβάλλεται μεν ως αμεσοδημοκρατική, που δίνει τον λόγο στα μέλη, χωρίς παρεμβολές της κομματικής γραφειοκρατίας, ωστόσο παρουσιάζει προβλήματα που έχουν εντοπιστεί το προηγούμενο διάστημα.

Με άλλα λόγια, σε πρώτη φάση έχει επιχειρηθεί ένα επικοινωνιακό και πολιτικό ρετούς, το περιεχόμενο του οποίου θα αποκρυσταλλωθεί στο συνέδριο.

Η ήττα και οι αιτίες της

Έχει ένα ενδιαφέρον ποιες θα είναι εισηγητικά, στο κείμενο θέσεων που ολοκληρώνεται αυτές τις μέρες και θα παρουσιαστεί στην Κεντρική Επιτροπή στα μέσα Ιανουαρίου (την τελευταία πριν από το συνέδριο), οι απόψεις της ηγεσίας για τα αίτια της εκλογικής ήττας.

Ήδη ο Παύλος Πολάκης, συντονιστής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, έδωσε τη δική του διάσταση σε αυτό το κομβικό ζήτημα, σε συνέντευξή του στην «Αυγή»: «Έγιναν λάθη τόσο κατά τη διάρκεια της τετραετίας (ύφος και ένταση αντιπολιτευτικού λόγου, λάθος επιλογή των θεμάτων που αναδείξαμε κεντρικά, ανοχή στις επιλογές της Ν.Δ. κατά την πανδημία κ.ά.) όσο και κατά την προεκλογική περίοδο (ατυχείς δηλώσεις τις τελευταίες μέρες, θολό μήνυμα, απεύθυνση γενικά κι αόριστα στον μεσαίο χώρο και όχι σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες κ.ά.)». Φωτογραφίζει εν πολλοίς πρόσωπα όπως ο Ξανθός, ο Τσακαλώτος, ο Κατρούγκαλος αλλά και τον ίδιο τον Τσίπρα, ο οποίος ήταν ο κεντρικός εκφραστής του αντιπολιτευτικού λόγου.

Ωστόσο ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται και σήμερα να αναδεικνύει την ίδια βεντάλια θεμάτων, μένοντας κατά κανόνα σε διαπιστώσεις. Ενδεικτικά χθες, έκανε λόγο για κυβερνητική ατζέντα, «δήθεν μεταρρυθμιστική» και γεμάτη «ψέματα, παγίδες και κινδύνους», παραπέμποντας στην ακρίβεια σε αγαθά και ρεύμα, στην ανεξέλεγκτη αισχροκέρδεια, στη φορολογική επιβάρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών (συνεχίζοντας το προεκλογικό μοτίβο Τσίπρα ότι ο Μητσοτάκης διέψευσε τις εξαγγελίες του έναντι της μεσαίας τάξης), στα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας.

Παράλληλα, και στο πλαίσιο της καλλιέργειας της φυσιογνωμίας της πατριωτικής Αριστεράς, ανέδειξε το θέμα των δηλώσεων του Άγγελου Συρίγου για τη Συνθήκη της Λωζάννης, καλώντας το Μαξίμου να πάρει θέση. Μάλιστα απέδωσε εν μέρει τον μίνι ανασχηματισμό που ανακοινώθηκε χθες εν μέρει σε προσπάθεια να συγκαλυφθεί το θέμα Συρίγου.

Διαβάστε επίσης:

Αυγέρη για ανασχηματισμό: Το καυστικό σχόλιο για τον Χρυσοχοΐδη και τα «καρφιά» για Γεωργιάδη και Μιχαηλίδου

Ανασχηματισμός: «Ψήλωσε» ο Παύλος Μαρινάκης

Μιχάλης Χρυσοχοΐδης: Για πέμπτη φορά στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη