«Ψήνουν» νέο εκλογικό νόμο

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

Η επανάληψη της βούλησης της κυβέρνησης να καταθέσει νέο εκλογικό νόμο και η συνταγματική πρόβλεψη ότι για να ισχύσει στις επόμενες εκλογές πρέπει η ψήφιση του νέου νόμου να στηριχτεί από 200 βουλευτές έχει κινητοποιήσει τα κομματικά επιτελεία, τα οποία προσαρμόζουν την τακτική τους αναμένοντας την πρόταση της κυβέρνησης. Ο υπουργός Εσωτερικών Παναγιώτης Κουρουμπλής μιλώντας την περασμένη εβδομάδα επί του προϋπολογισμού ανέφερε χαρακτηριστικά: «Θέλουμε έναν εκλογικό νόμο πιο δίκαιο και θα τολμήσουμε αυτό που δεν τόλμησε κανένας, το σπάσιμο των Περιφερειών», επιβεβαιώνοντας ότι έχει ξεκινήσει η διερεύνηση των εκλογικών συστημάτων, αλλά δεν έδωσε περαιτέρω στοιχεία. Ωστόσο οι πληροφορίες επιμένουν ότι αυτή τη στιγμή οι αρμόδιες διευθύνσεις του υπουργείου Εσωτερικών είναι στη φάση διατύπωσης σεναρίων, που θα αποτυπώνουν όχι μόνο την κατάτμηση των Περιφερειών, αλλά και τη συρρίκνωση του μπόνους των 50 εδρών, όχι όμως και την κατάργησή του, αφού η γραμμή από τον πρωθυπουργό είναι να αναζητηθεί μια λύση που δεν θα οδηγεί σε ακυβερνησία και πολυ-πολυκομματικές κυβερνήσεις. Το επικρατέστερο σενάριο είναι να ενισχύεται το πρώτο κόμμα ή ο συνασπισμός κομμάτων με 20 έδρες αντί των 50. Μείζον ζήτημα είναι αν η Νέα Δημοκρατία συμφωνήσει στην αλλαγή του εκλογικού νόμου στην περίπτωση που ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ ταμπουρωθούν πίσω από τη γραμμή της απλής αναλογικής και αρνηθούν να συναινέσουν στην κυβερνητική πρόταση. Μέχρι τώρα στο εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις για την κατεύθυνση του εκλογικού νόμου, ενώ οι προσπάθειες στελεχών του ΠΑΣΟΚ την περίοδο της δικής τους συγκυβέρνησης έπεσε στο κενό εξαιτίας της σφοδρής αντίρρησης της ηγεσίας Σαμαρά να συζητήσει ζητήματα εκλογικού νόμου. Παρότι η Ντόρα Μπακογιάννη και με την πρόσφατη παρουσία της στην εκδήλωση του Ποταμιού για τον εκλογικό νόμο επιβεβαίωσε ότι εμμένει στην παραλλαγή του γερμανικού συστήματος με τον συνδυασμό λίστας και σταυρού, όλοι αναμένουν την εκλογή του νέου προέδρου προκειμένου και τα όργανα που θα προκύψουν μετά να ασχοληθούν με το θέμα, ώστε η Ν.Δ. να καταθέσει και επίσημα την άποψή της. Σε αναμονήΤώρα τα μικρότερα κόμματα τηρούν και αυτά στάση αναμονής και δεν έχουν επανέλθει στην κατάθεση προτάσεων για τον νέο εκλογικό νόμο, αναμένοντας και την επίσημη κυβερνητική πρόταση, εκτός από το Ποτάμι, που σε πρόσφατη εκδήλωση έθεσε στη δημόσια διαβούλευση την πρότασή του. Βασικό σημείο της πρότασης αφορά τη μείωση των βουλευτών από 300 σε 255, εκ των οποίων οι πέντε θα εκλέγονται από την ομογένεια. Το Ποτάμι προτείνει επίσης οι 140 βουλευτές (από τους 255) να εκλέγονται με σταυρό σε μονοεδρικές περιφέρειες και οι 110 με λίστα σε επτά ευρείες περιφέρειες, όπως και οι πολίτες να μπορούν να ψηφίζουν σε τοπικό επίπεδο βουλευτή που δεν θα ανήκει στο κόμμα τους. Η πρόταση αυτή δεν είναι καινούργια, κυκλοφορεί στον δημόσιο διάλογο τα τελευταία 15 χρόνια και αφορά παραλλαγή του γερμανικού συστήματος, που εξέταζε και η κυβέρνηση Σημίτη, αλλά δεν κατόρθωσε ποτέ να γίνει κυρίαρχη πολιτική γραμμή εντός του ΠΑΣΟΚ. Το Ποτάμι, όμως, πρότεινε και τη συρρίκνωση του μπόνους των 50 εδρών, με 15 έδρες που θα μπορεί να παίρνει το πρώτο κόμμα που θα ξεπεράσει το 30%, λαμβάνοντας ουσιαστικά μία έδρα ανά 2% των ψήφων στην Επικράτεια, προκειμένου να δημιουργεί μια στιβαρή Κοινοβουλευτική Ομάδα ως κορμό σε κυβέρνηση συνεργασίας. Το ΠΑΣΟΚ εμμένει στην καθιέρωση της απλής αναλογικής και το σπάσιμο των μεγάλων Περιφερειών και είναι δύσκολο στην παρούσα συγκυρία να αποδεχτεί την παραμονή του μπόνους εδρών, έστω κι αν αυτό πέσει στις 15 ή 20. Στην αιτιολογική έκθεση της πρότασης που κατέθεσε στη Βουλή τον Ιούνιο του 2014 επιχειρήθηκε μια αιτιολόγηση της καθιέρωσης του μπόνους των 40 εδρών στον εκλογικό νόμο Σκανδαλίδη το 2004, που με αλλαγή του Προκόπη Παυλόπουλου το 2008 αυξήθηκε στις 50. «Ο μετασχηματισμός», επισήμαινε το ΠΑΣΟΚ, «από το 2012 και μετά του κομματικού συστήματος από δικομματικό σε πολυκομματικό και το όχι πολύ υψηλό ποσοστό του πρώτου κόμματος στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, κατέστησε πλέον το μπόνους, όχι μόνο αντισυνταγματικό, αλλά και απρόσφορο για τον σκοπό που θεσπίστηκε, δηλαδή την απόκτηση κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας». ΔυσανάλογοΤο γεγονός πάντως ότι το ΠΑΣΟΚ σημείωνε στην πρότασή του ότι «το δυσανάλογο μπόνους 50 επιπλέον εδρών διαστρεβλώνει πλήρως την αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου και αναιρεί κάθε ιδέα εκλογικής δικαιοσύνης και την αρχή της αντιπροσώπευσης» προμηνύει ότι δύσκολα θα οπισθοχωρήσει από τη θέση του. Το ΠΑΣΟΚ επισημαίνει επ’ αυτού το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα στρέβλωσης του μπόνους των 50 εδρών, την περίπτωση των τετραεδρικών εκλογικών περιφερειών, όπου είναι πολύ πιθανό το πρώτο κόμμα, ακόμη και με ένα ποσοστό γύρω στο 30%, να κερδίσει όλες τις έδρες που αντιστοιχούν στις περιφέρειες αυτές. Αναμένεται ακόμα να εμμείνει στην κατάργηση της δυσμενούς ρύθμισης σε βάρος των συνασπισμών συνεργαζόμενων κομμάτων, που, όπως τονίζει, «παραβιάζει κατάφωρα την αρχή της ισότητας των ευκαιριών μεταξύ των πολιτικών κομμάτων». Στην παρούσα φάση πάντως κανείς δεν μοιάζει να εξετάζει την κατάργηση του σταυρού προτίμησης, ενώ δεν έχει γίνει γνωστό αν η κυβέρνηση εξετάζει τη διεύρυνση του θεσμού των βουλευτών Επικρατείας, πρόταση που είχε πέσει παλιότερα στο τραπέζι. Επίσης κανείς δεν φαίνεται να συζητά σοβαρά την κατάργηση του ορίου 3% για την είσοδο των κομμάτων στη Βουλή και αυτό γιατί όλα τα κόμματα αντιλαμβάνονται ότι προκύπτουν ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας από μια τέτοια κίνηση. Ένα ακόμη θέμα για το οποίο θεωρείται δύσκολο να υπάρξει συγκατάθεση από τα περισσότερα κόμματα είναι η μείωση του αριθμού των βουλευτών, επικαλούμενα ζητήματα λειτουργικότητας, αφού στον αντίλογο για την περικοπή των 300 για λόγους εξοικονόμησης απαντούν ότι μπορεί να γίνει και με άλλους τρόπους. Για κάποια μάλιστα μικρότερα κόμματα η περικοπή του αριθμού βουλευτών ενδεχομένως να είναι και αιτία πολέμου, οπότε είναι πολύ πιθανόν να αποφευχθεί ένα πεδίο σύγκρουσης στην παρούσα φάση. Πάντως όλα θα κριθούν από την κυβερνητική πρόταση και από τη διάθεση να γίνουν σεβαστές επιμέρους απόψεις των κομμάτων. εκλογικός νόμοςΠεριφέρειεςμπόνους εδρώνΒουλήκόμματαIssue: 1894Issue date: 10-12-2015Has video: