Ναγκόρνο Καραμπάχ: Τι οδήγησε στη νέα πολεμική σύγκρουση στον Καύκασο (Video)

Τι είναι, λοιπόν, τον Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που εδώ και λίγες ώρες βρίσκεται (και πάλι) στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής; Είναι ένας διαφιλονικούμενος θύλακας, που τον διεκδικούν το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία από την κατάρρευση της ρωσικής αυτοκρατορίας, το 1917. Πρόκειται για μια ορεινή περίκλειστη περιοχή στο Νότιο Καύκασο, που η Αρμενία την αποκαλεί Αρτσάκ κι όπου κατοικούν 120.000 Αρμένιοι.

Τα εδάφη αυτά διεθνώς αναγνωρίζονται ως τμήμα του πλούσιου σε πετρέλαια Αζερμπαϊτζάν, αλλά οι κάτοικοι είναι Αρμένιοι και έχουν τη δική τους κυβέρνηση, η οποία έχει στενές σχέσεις με την κυβέρνηση

της Αρμενίας. Ωστόσο, δεν αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητη περιοχή από κανένα από τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ.

150 villagers in #NagornoKarabakh's Yeghtsahog village reported completely surrounded by #Azerbaijan, village school targeted, no way of evacuating them from the village according to Karabakhi officials.

Source: https://t.co/g5x4BG7eo4 https://t.co/TYTUzJm1NN

— Nagorno Karabakh Observer (@NKobserver) September 19, 2023

Το Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε την έναρξη «αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων» στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, υποστηρίζοντας ότι θέλει να αποκαταστήσει την συνταγματική τάξη και να εκδιώξει δυνάμεις, τις οποίες χαρακτηρίζει «αρμενικό στρατό». Αλλά πρόκειται για μια εξαιρετικά παρακινδυνευμένη επιχείρηση που μπορεί να οδηγήσει σε γενικευμένο πόλεμο.

Οι πόλεμοι για το Ναγκόρνο Καραμπάχ

Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν εμπλακεί ήδη δύο φορές σε πόλεμο για τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ τις τρεις τελευταίες δεκαετίες μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.

Οι Αρμένιοι υποστηρίζουν ότι τα δικαιώματά τους στο Ναγκόρνο Καραμπάχ εδράζονται σε ιστορικά γεγονότα εδώ και αιώνες, ενώ το Αζερμπαϊτζάν κατηγορεί τους Αρμένιους ότι εκδίωξαν τους Αζέρους κατοίκους στη δεκαετία του 1990. Η επίσημη θέση του Αζερμπαϊτζάν είναι ότι οι αρμενικής καταγωγής κάτοικοι του Ναγκόρνο Καραμπάχ πρέπει να πάρουν αζερικά διαβατήρια ή να φύγουν από την περιοχή.

Από το Ναγκόρνο- Καραμπάχ έχουν περάσει οι Πέρσες, οι Τούρκοι, οι Ρώσοι, οι Οθωμανοί και οι Σοβιετικοί. Η σημερινή διαμάχη έχει και θρησκευτικό υπόβαθρο, καθώς οι Αρμένιοι  είναι Χριστιανοί, σε αντίθεση με τους Αζέρους που είναι μουσουλμάνοι.

Μετά την Ρωσική Επανάσταση, το 1917, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν ενεπλάκησαν σε πόλεμο για τον έλεγχο του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Όταν οι μπολσεβίκοι έθεσαν υπό τον έλεγχό τους το Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία συμφώνησε να τεθεί υπό τον έλεγχο των μπολσεβίκων και το Ναγκόρνο Καραμπάχ, συμβάλλοντας στην σοβιετικοποίηση όλου του Καυκάσου.

So far at least two locations in #NagornoKarabakh's capital Stepanakert verified as civilian, targeted by #Azerbaijan today. Video geolocation upper right on the map. https://t.co/nqvYwNH0Nn pic.twitter.com/WPM5xz0rxd

— Nagorno Karabakh Observer (@NKobserver) September 19, 2023

Τα σύνορα του Καραμπάχ χαράχτηκαν έτσι ώστε να συμπεριληφθούν όσο περισσότεροι αρμενικοί πληθυσμοί ήταν δυνατό, αλλά η περιοχή παρέμεινε μέρος της Αζερικής Σοβιερικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, χαίροντας καθεστώτος αυτονομίας, με το όνομα «Αυτόνομη Περιφέρεια του Ναγκόρνο-Καραμπάχ».

Ο πρώτος πόλεμος του Ναγκόρνο Καραμπάχ μεταξύ Αρμενίων και Αζέρων ξέσπασε με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και διήρκεσε από το 1988 ως το 1994. Στοίχισε την ζωή 30.000 ανθρώπων και τον ξεριζωμό ενός εκατομμυρίου.  Το Αζερμπαϊτζάν απώλεσε ένα κομμάτι εδάφους και οι Αρμένιοι κατέλαβαν τον έλεγχο του σχεδόν του συνόλου του Καραμπάχ και μιας λωρίδας γύρω από την περίμετρο του θύλακα.

Το 2020 ύστερα από δεκαετίες με αψιμαχίες μεταξύ των δύο πλευρών το Αζερμπαϊτζάν άρχισε στρατιωτική επιχείρηση που έχει μείνει στην ιστορία ως δεύτερος πόλεμος του Ναγκόρνο- Καραμπάχ. Οι Αζέροι διέσπασαν τις γραμμές άμυνας των Αρμενίων, με την υποστήριξη της Τουρκίας και μετά από 44 ημέρες μαχών πέτυχαν σημαντική νίκη, καταλαμβάνοντας τμήματα του Καραμπάχ. Ένας από τους βασικούς λόγους για τη νίκη του Αζερμπαϊτζάν ήταν η χρησιμοποίηση drones που αγοράστηκαν από την Τουρκία και το Ισραήλ. Στη διάρκεια του πολέμου σκοτώθηκαν αρκετές χιλιάδες άνθρωποι.

Η συμφωνία που πνίγηκε στην καχυποψία

Η Ρωσία, που διατηρεί άριστες σχέσεις με την Αρμενία, αλλά και με το Αζερμπαϊτζάν, παρενέβη για την επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας. Η συμφωνία αυτή αναγνώρισε την στρατιωτική νίκη του Αζερμπαϊτζάν, στο οποίο πέρασε ο έλεγχος των εδαφών στην περίμετρο του Καραμπάχ. Για την  Αρμενία ο πόλεμος ήταν καταστροφικός και στο Γερεβάν ξέσπασε λαϊκή αναταραχή, με στόχο την κυβέρνηση.

Azerbaijan launches operation against Nagorno-Karabakh https://t.co/99G3DHz3gT

— BBC News (World) (@BBCWorld) September 19, 2023

Η συμφωνία προέβλεπε επίσης την παρουσία ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης στο Καραμπάχ για τη διαφύλαξη του μοναδικού δρόμου που συνδέει τον θύλακα αυτόν με την Αρμενία- τον λεγόμενο Διάδρομο Λατσίν.

UPDATED!
The number of civilian injuries has increased to 23. The recoded casualties among civilians are 2.
Azerbaijan continues its criminal offensive against Nagorno-Karabakh.
Civilian objects and infrastructure are also being targeted. pic.twitter.com/Ia17xbI4i3

— Gegham Stepanyan #StopArtsakhBlockade (@Gegham_Artsakh) September 19, 2023

Παρά την εκεχειρία οι αψιμαχίες συνεχίστηκαν, μέσα σε κλίμα καχυποψίας και τον Δεκέμβριο του 2022 Αζέροι που υποστήριζαν ότι είναι ακτιβιστές για την προστασία του περιβάλλοντος άρχισαν το μπλοκάρισμα του Διαδρόμου Λατσίν, επιβάλλοντας ουσιαστικά τον αποκλεισμό του Καραμπάχ, όπου είχαν πρόσβαση μόνο οι Ρώσοι της ειρηνευτικής δύναμης και τα κομβόι του Ερυθρού Σταυρού.

Το Αζερμπαϊτζάν αρνήθηκε ότι επέβαλε αποκλεισμό του Διαδρόμου Λατσίν.  Αλλά τον Απρίλιο, Αζέροι στρατιώτες έστησαν ένα νέο σημείο ελέγχου, κοντά στα αρμενικά σύνορα, στην αρχή του Διαδρόμου Λατσίν και η Αρμενία κατήγγειλε το Αζερμπαϊτζάν για κατάφωρη παραβίαση των όρων της συμφωνίας εκεχειρίας. Το Αζερμπαϊτζάν υποστηρίζει από την πλευρά του ότι το σημείο ελέγχου είναι απαραίτητο για να σταματήσει το λαθρεμπόριο όπλων, που πηγαίνουν στους Αρμένιους του Καραμπάχ, τους οποίους χαρακτηρίζει αυτονομιστές.

Η κρίση με αφορμή την λειτουργία του Διαδρόμου Λατσίν  προκάλεσε ένταση στις σχέσεις Ρωσίας και Αρμενίας, καθώς το Γερεβάν κατηγορεί την Μόσχα ότι δεν φρόντισε να διασφαλίσει την απρόσκοπτη διακίνηση των Αρμενίων στον διάδρομο αυτό.

Αυτή την εβδομάδα η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού μετέφερε διάφορα είδη κύριας ανάγκης μέσω του Διαδρόμου Λατσίν , αλλά η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν αλληλοκατηγορούνται για την συγκέντρωση στρατευμάτων. Η Αρμενία μάλιστα θεωρεί πως ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν επιτρέπει στην Ρωσία να αναλάβει τις ευθύνες της ως εγγυήτρια δύναμη για την ασφάλεια στο Νότιο Καύκασο. Και έτσι η περιοχή έφτασε σε άλλη μια ανάφλεξη, με την Δύση να τρέχει για να σβήσει την φωτιά πριν πάρει διαστάσεις.

Διαβάστε επίσης:

Ερντογάν: «Χείρα φιλίας» στην Ελλάδα λίγο πριν τη συνάντηση με Μητσοτάκη – «Σπόντες» για τον Μενέντεζ

Το Αζερμπαϊτζάν ξεκίνησε «χερσαία επιχείρηση» στο Καραμπάχ – Διεθνείς αντιδράσεις

Tageszeitung για Κασσελάκη: Ο «sunny boy» από τις ΗΠΑ