Έρχεται η ώρα της μεγάλης μάχης

ΠΟΛΙΤΙΚΗΈντυπη Έκδοση

Ήρθε η ώρα του «μεγάλου τελικού». Μπορεί στο Eurogroup της Δευτέρας να μην υπήρξε συμφωνία για την εκταμίευση των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ, κυρίως λόγω της εκκρεμότητας με τους πλειστηριασμούς της κύριας κατοικίας, ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση – διά του υπουργού Οικονομικών – είχε τη δυνατότητα να αποκτήσει μια πρώτης τάξεως εικόνα για το χρονοδιάγραμμα και ουσιαστικά για το τι την περιμένει μέχρι το τέλος του έτους. Εν αρχή είναι τα προαπαιτούμενα της πρώτης λίστας, που ανοίγουν τον δρόμο για την εκταμίευση των δύο δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτά, όμως, όσο και αν φαίνεται περίεργο, είναι τα… εύκολα. Έπεται συνέχεια με την εκταμίευση των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Και όποιος μαντέψει ότι αυτής της εκταμίευσης θα πρέπει να προηγηθεί ένα ακόμη νομοσχέδιο με προαπαιτούμενα, το πιο πιθανό είναι ότι θα πέσει μέσα και μάλιστα άμεσα. Η κυβέρνηση θα περιμένει να περάσει η επέτειος της 17ης Νοεμβρίου – Πολυτεχνείο και προαπαιτούμενα δεν πάνε… πακέτο – και θα στείλει ακόμη ένα «πακέτο μέτρων» στη Βουλή, πιθανότατα πριν ξεκινήσει το τρίτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου. Κάπου εκεί, ξεκινάει ο «μεγάλος τελικός»: αυτή τη φορά, η κυβέρνηση δεν θα έχει να αντιμετωπίσει πολίτες που παραμένουν άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Ο γονιός που στέλνει το παιδί του φροντιστήριο δεν κατεβαίνει εύκολα στον δρόμο για να συναντήσει τον γονιό της διπλανής πόρτας ή του διπλανού φροντιστηρίου. Ο ιδιοκτήτης της κύριας κατοικίας που κινδυνεύει να χάσει το σπίτι του δύσκολα μοιράζεται τον… πόνο του με έναν άλλο ιδιοκτήτη, ο οποίος βρίσκεται και αυτός στο κόκκινο, ενώ ένας οφειλέτης του Δημοσίου δεν θα παραδεχτεί ποτέ ανοικτά ότι θέλει να τύχει καλύτερης μεταχείρισης για να αποπληρώσει τα χρέη του στην εφορία. Τι γίνεται όμως με έναν συνταξιούχο που απειλείται με νέα περικοπή της σύνταξής του; Τι γίνεται με έναν αγρότη τον οποίο το υπουργείο Οικονομικών φρόντισε ήδη να του κολλήσει τη ρετσινιά του φοροφυγά, δίνοντας στη δημοσιότητα τα (εξαιρετικά χαμηλά) εισοδήματα όπως αυτά απορρέουν από τον μέσο όρο; Πώς αυτός θα αντιδράσει αν του ζητηθεί να πληρώσει διπλάσιους φόρους και ασφαλιστικές εισφορές; Τι θα κάνει ο φαρμακοποιός; Ο ιδιοκτήτης ακινήτου που θα κληθεί να πληρώσει ακόμη περισσότερο φόρο για το διαμερισματάκι που νοικιάζει και το οποίο επιβαρύνεται ήδη με ΕΝΦΙΑ; Έρχονται συγκρούσεις Η περίοδος που η κυβέρνηση διέτρεχε κίνδυνο μόνο από μια διάχυτη δυσαρέσκεια τελειώνει κάπου εδώ. Για να ξεκινήσει η σύγκρουση με τις οργανωμένες και πολυπληθείς κοινωνικές ομάδες, οι οποίες γνωρίζουν από αγώνες και αντιδράσεις. Ήδη, από το βράδυ της Δευτέρας υπήρχε συγκρατημένη αισιοδοξία στο κυβερνητικό στρατόπεδο ότι, παρά την κρισιμότητα των θεμάτων που παρέμεναν ανοικτά από την πρώτη λίστα με τα προαπαιτούμενα, τα δύο δισεκατομμύρια θα καταφθάσουν στην Αθήνα το αργότερο στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Η εξαίρεση της κύριας κατοικίας από τον πλειστηριασμό είναι ένα από αυτά τα κρίσιμα θέματα. Ποιο ήταν και είναι το ζητούμενο για την κυβέρνηση σε πολιτικό επίπεδο; Να εμφανιστεί ότι προστατεύει τους έχοντες τη μεγαλύτερη ανάγκη από τον κίνδυνο να χάσουν το σπίτι τους. Το μεγάλο παζάρι για τα τρία όρια – αντικειμενική αξία κύριας κατοι,κίας, συνολική αξία περιουσίας και εισόδημα – κράτησε για τουλάχιστον δύο μήνες. Η διαφαινόμενη συμφωνία σε επίπεδα αριθμών, που καλύπτουν κάτι περισσότερο από το 50% των ιδιοκτητών, φαίνεται να γίνεται δεκτή με ανακούφιση από το Μέγαρο Μαξίμου. Όπως εκτιμούν στελέχη στο πρωθυπουργικό περιβάλλον, εξαιρώντας τους δανειολήπτες με τα χαμηλότερα εισοδήματα από τον πλειστηριασμό, περιορίζεις σημαντικά τις πιθανότητες μια Τετάρτη απόγευμα να χαθεί ένα σπίτι μικρομεσαίου (το οποίο μάλιστα χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία) σε κάποιο από τα ειρηνοδικεία της χώρας. Προφανώς το 50% των δανειοληπτών που θα μείνουν εκτός του «πέπλου προστασίας» δεν είναι μικρό ποσοστό. Αυτό, όμως, σύμφωνα πάντοτε με τους κυβερνητικούς κύκλους, θα μπορέσει να καλυφθεί με μια από τις εναλλακτικές λύσεις διακανονισμού που θα κάνουν οι τράπεζες (σ.σ.: εξυπηρέτηση του μισού χρέους και πάγωμα του υπόλοιπου για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής ακόμη και μέχρι τα 80 χρόνια του ιδιοκτήτη κ.λπ.). Αυτά τα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένης και της δημόσιας δέσμευσης τραπεζιτών ότι δεν είναι στις προθέσεις τους να αγγίξουν μικρομεσαία και διάσπαρτα στα τέσσερα σημεία της ελληνικής επικράτειας διαμερίσματα, περιορίζει αισθητά τον πολιτικό κίνδυνο που λέγεται «σπίτια στο σφυρί». Εκπαιδευτικό… ισοδύναμο Ο δεύτερος πολιτικός κίνδυνος – αυτός των εκατοντάδων χιλιάδων δυσαρεστημένων γονιών στις φτωχογειτονιές της χώρας που θα καλούνται να πληρώσουν αυξημένα δίδακτρα για τα αγγλικά και τα μαθηματικά – φαίνεται να αποσοβείται λόγω… τζόγου. Οι πιθανότητες να βρεθεί αντιμέτωπη η κυβέρνηση με δικαστικά μέτωπα λόγω της φορολόγησης των τυχερών παιχνιδιών είναι αυξημένες. Ακόμη και αυτός ο κίνδυνος, όμως, πολιτικά κρίνεται μικρότερος συγκριτικά με το να επιβαρυνθούν όλες ανεξαιρέτως οι οικογένειες με παιδιά. Πόσο μάλλον όταν η ιστορία με τα ισοδύναμα του ΦΠΑ στην εκπαίδευση κράτησε πολύ καιρό και η κατάργηση του φόρου ουσιαστικά προεξοφλήθηκε από την κοινωνία. Το τρίτο μέτωπο, αυτό των 100 δόσεων, είναι μεγάλο, καθώς αφορά περισσότερες από 700.000 οικογένειες. Μια «βήμα προς βήμα» προσέγγιση ανάμεσα στις απαιτήσεις των δανειστών και τα «θέλω» της ελληνικής πλευράς (σ.σ.: ουσιαστικά η διαφωνία είχε να κάνει με το πόσο εύκολα θα αποβάλλεται κάποιος από τη ρύθμιση) δείχνει ότι θα κλείσει και αυτό αναίμακτα. Ο λόγος; Από τους περίπου 700.000 (και πλέον) που έχουν ενταχθεί στη ρύθμιση των 100 δόσεων δεν επέλεξαν όλοι το μέγιστο επιτρεπόμενο χρονικό διάστημα. Κάποιοι ξόφλησαν και ησύχασαν, κάποιοι διάλεξαν τις 20 ή τις 30 δόσεις. Πληροφορίες αναφέρουν ότι μόνο ο ένας στους τέσσερις εξάντλησε τα χρονικά περιθώρια του νόμου. Άρα, μια σταδιακή «σύγκλιση» με τους δανειστές (ουσιαστικά μια σταδιακή επιβάρυνση των όρων των 100 δόσεων) θα επιτρέψει την κατακόρυφη μείωση του θιγόμενου πληθυσμού. Η θύελλα… Για τα μέτωπα που είναι μπροστά, το φως στην άκρη του τούνελ δεν θα φανεί εύκολα. Το ευνοϊκό σενάριο για την κυβέρνηση προβλέπει αυτά που περιέγραφε την προηγούμενη εβδομάδα το «Π». Η κυβέρνηση περνάει από τη Βουλή άλλο ένα τσουβάλι προαπαιτούμενα, ακόμη και μέσα στην επόμενη εβδομάδα – σε κάθε περίπτωση μετά τις εκδηλώσεις μνήμης της 17ης Νοεμβρίου –, λαμβάνει τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ, κλείνει το θέμα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και μπαίνει στον Δεκέμβριο. Για να κάνει τι; Να ψηφίσει φορολογικό, ασφαλιστικό και κρατικό προϋπολογισμό του 2016. Μια απλή αντιγραφή των προαπαιτούμενων που πρέπει να περάσουν για να φτάσει σε αυτό το σημείο είναι αρκετή για να προσδιοριστούν οι διαστάσεις του πεδίου μάχης: ◆ Ανασφάλιστα οχήματα. Λήψη όλων των κατάλληλων μέτρων για την έγκαιρη είσπραξη των προστίμων για ανασφάλιστα οχήματα. Ακόμη και αν βρίσκονται εν αδίκω, είναι πάνω από 600.000 οι οδηγοί που θα πρέπει χριστουγεννιάτικα να βάλουν για μια ακόμη φορά το χέρι στην τσέπη πληρώνοντας ασφάλιστρα και παράβολο 250 ευρώ. ◆ Λαθρεμπόριο καυσίμων. Θέσπιση μέτρων για τον εντοπισμό δεξαμενών αποθήκευσης (σταθερών ή κινητών) και την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καυσίμων. Τα μέτρα κατά του λαθρεμπορίου έχουν εξαγγελθεί πριν καν αναλάβει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ τη διακυβέρνηση της χώρας. Υποτίθεται ότι ήταν έτοιμες ακόμη και οι υπουργικές αποφάσεις. Δεν έχει κατατεθεί τίποτα.◆ ΚΤΕΟ. Λήψη όλων των κατάλληλων μέτρων για την έγκαιρη είσπραξη των προστίμων για τη μη πραγματοποίηση υποχρεωτικών τεχνικών ελέγχων οχημάτων (ΚΤΕΟ). Τα μέχρι τώρα μέτρα ήταν «χάδι» και παροτρύνσεις «ελάτε να πληρώσετε με… έκπτωση». Η επόμενη φάση προβλέπει πρόστιμα σε εκατοντάδες χιλιάδες οδηγούς.◆ Φορολογία εισοδήματος. Μεταρρύθμιση του κώδικα φορολογίας εισοδήματος με αλλαγές στην κλίμακα και το αφορολόγητο. Η κλίμακα και η ενσωμάτωση σε αυτήν της εισφοράς αλληλεγγύης αγγίζει περίπου έξι εκατομμύρια νοικοκυριά με οκτώ εκατομμύρια μέλη.◆ Φορολογία αγροτών. Σταδιακή κατάργηση της προτιμησιακής φορολογικής μεταχείρισης των αγροτών στο πλαίσιο του κώδικα φορολογίας εισοδήματος, με ποσοστά που ορίζονται στο 20% για το φορολογικό έτος 2016 και στο 26% για το φορολογικό έτος 2017. Αν το μέτρο εξεταστεί συνδυαστικά με το τι ήρθε (αύξηση προκαταβολής και κατάργηση επιδότησης πετρελαίου) αλλά και το τι έρχεται (αύξηση ασφαλιστικών εισφορών), αντιλαμβάνεται κάποιος το πόσο εκρηκτικό γίνεται το κοκτέιλ με τους 600.000 και πλέον αγρότες, οι οποίοι ήδη κρεμάστηκαν στα μανταλάκια επειδή εμφανίζουν μέσο εισόδημα 2.500 ευρώ τον χρόνο.◆ Ενοίκια. Αύξηση του φορολογικού συντελεστή επί του ετήσιου εισοδήματος από ενοίκια, για εισοδήματα κάτω των 12.000 ευρώ στο 15% (από 11%) και για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ στο 35% (από 33%). Πώς θα πεις επικοινωνιακά στους ιδιοκτήτες που έχασαν κάθε απόδοση από την περιουσία τους ότι πρέπει να πληρώσουν και άλλο φόρο (σ.σ.: τη στιγμή που δεν έχεις ξεκαθαρίσει αν τα ανείσπρακτα ενοίκια φορολογούνται);◆ Ναυτιλία. Σταδιακή κατάργηση της ειδικής φορολογικής μεταχείρισης του ναυτιλιακού κλάδου. Εδώ το κόστος μπορεί να μην είναι πρωτίστως πολιτικό (με την έννοια της χαμένης ψήφου), είναι όμως ξεκάθαρα οικονομικό.◆ Έλεγχοι στην έδρα. Εξασφάλιση της επαρκούς πρόσβασης της φορολογικής διοίκησης στις εγκαταστάσεις των φορολογουμένων για τη διεξαγωγή ελέγχων εγκαίρως και για σκοπούς επιβολής του νόμου. Οι τίτλοι είναι από τώρα έτοιμοι: έφοδοι στα σπίτια ελεύθερων επαγγελματιών.◆ Μαύρες λίστες. Δημοσιοποίηση από την κυβέρνηση του καταλόγου οφειλετών για οφειλές από φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης που εκκρεμούν για περισσότερο από τρεις μήνες Τελευταίο, αλλά όχι έσχατο, το… ασφαλιστικό. Προς το παρόν η συζήτηση επί του θέματος διεξάγεται επί τη βάση σεναρίων κυρίως τεχνοκρατικής προέλευσης. Το… ανάθεμα πέφτει προς το παρόν άλλοτε στους δανειστές και άλλοτε στην Επιτροπή Σοφών. Όταν όμως τον Δεκέμβριο η κυβέρνηση θα κληθεί να πάρει θέση, το τοπίο θα αλλάξει. Τι διακυβεύεται; Το εισόδημα περίπου δύο εκατομμυρίων συνταξιούχων (σ.σ.: δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένο ότι ο έχων 1.000 και κάτω γλιτώνει) και το επίδομα τουλάχιστον 300.000 δικαιούχων του ΕΚΑΣ. Δεν είναι τυχαία η χρήση της έννοιας «τελικός». Αν ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια, η κυβέρνηση έχοντας ανακεφαλαιοποιήσει πλέον τις τράπεζες και έχοντας κλείσει πάνω από το 50% του τριετούς μνημονίου μέσα στους πρώτους τρεις μήνες της νέας διακυβέρνησης, θα βλέπει μπροστά της μόνο το παζάρι για το χρέος. Αυτή είναι και μια από τις λίγες «εύπεπτες» πολιτικά διαπραγματεύσεις, τουλάχιστον στον ορατό πολιτικό χρόνο. νομοσχέδιοπροαπαιτούμεναΥπουργείο ΟικονομικώνΑσφαλιστικόIssue: 1890Issue date: 12-11-2015Has video: