Αλλεργίες: Πότε μπορούν να γίνουν επικίνδυνες – Συμπτώματα και έγκαιρη διάγνωση

Οι αλλεργίες εκδηλώνονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά έντονα σε μία ουσία που φυσιολογικά είναι αβλαβής.

Πρόκειται για μια αντίδραση υπερευαισθησίας κατά την οποία ανοσολογικοί και φλεγμονώδεις μηχανισμοί ενεργοποιούνται με σκοπό να εξουδετερώσουν αυτή την ουσία, που λέγεται αλλεργιογόνο ή αντιγόνο.

Περισσότερα από 4 στα 10 παιδιά και 1 στους 4 ενήλικες παρουσιάζουν υπερευαισθησία σε ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα, με επακόλουθο την εκδήλωση αλλεργιών οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις είναι ήπιες, ενώ σε κάποιες άλλες μπορούν να γίνουν απειλητικές για τη

ζωή.

Οι αντιδράσεις υπερευαισθησίας έχουν διάφορους τύπους και συμβολίζονται με τους λατινικούς αριθμούς από 1 έως 4 (Ι έως IV). Οι τρεις πρώτοι τύποι χρειάζονται λίγα μόλις λεπτά μετά την έκθεση σε αλλεργιογόνο για να εκδηλωθούν, ενώ ο τέταρτος εκδηλώνεται με καθυστέρηση (όψιμα).

Ο πιο συχνός τύπος είναι η υπερευαισθησία τύπου 1 η οποία είναι γνωστή και ως αναφυλακτική ή αλλεργική αντίδραση. Κατ’ αυτήν, συντελείται στον οργανισμό υπερπαραγωγή μιας πρωτεΐνης (ενός αντισώματος) που λέγεται ανοσοσφαιρίνη Ε και συμβολίζεται «IgE» για να προσκολληθεί στο αλλεργιογόνο που τον ενοχλεί. Με τη σύνδεση αυτή, το ανοσοποιητικό διευκολύνει την καταστροφή του αλλεργιογόνου.

Η ανοσοσφαιρίνη IgE δεν είναι μία, αλλά έχει διάφορους υποτύπους, αναλόγως με το αλλεργιογόνο γι’ αυτό και κάποιοι άνθρωποι έχουν αλλεργία μόνο σε ένα αλλεργιογόνο, για παράδειγμα στο τρίχωμα των κατοικιδίων, ενώ κάποιοι άλλοι εκδηλώνουν περισσότερες αλλεργίες.

Πότε εκδηλώνονται τα συμπτώματα

Η αλλεργική αντίδραση μπορεί να εκδηλωθεί 15-20 λεπτά μετά την έκθεση στο αλλεργιογόνο, αν και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα συμπτώματα ξεκινούν έπειτα από 10-12 ώρες.

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι οι αντιδράσεις υπερευαισθησίας δεν εκδηλώνονται με την πρώτη έκθεση σε ένα αλλεργιογόνο.

«Προηγείται η ευαισθητοποίηση του οργανισμού και σε μεταγενέστερη φάση αναπτύσσονται τα χαρακτηριστικά συμπτώματα» διευκρινίζει η Ειδική Παθολόγος δρ Χρυσούλα Λιάκου, Διευθύντρια Ιατρικής Υπηρεσίας στο νέο Εργαστήριο Ανοσολογίας/Αλλεργιολογίας Instahealth Greece και προσθέτει:

«Ευαισθητοποίηση ονομάζεται η διαδικασία κατά την οποία το αμυντικό σύστημα του οργανισμού αντί να αγνοήσει μία ουσία όπως θα ήταν το σωστό, δίνει σήμα σε ορισμένα κύτταρα του σώματος να παράγουν τα αντισώματα (δηλαδή μία εξειδικευμένη μορφή ανοσοσφαιρίνης IgE) για να την καταπολεμήσουν. Κατά την φάση αυτή ο ασθενής δεν έχει συμπτώματα, διότι ο οργανισμός του παράγει σε μικρές ποσότητες τα απαιτούμενα αντισώματα».

Την επόμενη φορά, όμως, που ο οργανισμός θα βρεθεί αντιμέτωπος με το ίδιο αλλεργιογόνο, το ανοσοποιητικό το αναγνωρίζει άμεσα με αποτέλεσμα να υπερπαράγει ταχύτερα την εξειδικευμένη ανοσοσφαιρίνη IgE.

Από τη στιγμή που το αλλεργιογόνο θα έρθει σε επαφή με τα συγκεκριμένα αντισώματα, ξεκινά μία σειρά από διαδοχικές βιολογικές διεργασίες, μεταξύ των οποίων, η ανεξέλεγκτη παραγωγή και έκκριση ισταμίνης, που προκαλεί τα χαρακτηριστικά συμπτώματα κάθε αλλεργίας.

Πού εντοπίζονται τα συμπτώματα – Ποια τα είδη των αλλεργικών αντιδράσεων

Τα συμπτώματα, αυτά, εντοπίζονται συνήθως στη μύτη, τους πνεύμονες, τον λαιμό ή το δέρμα.

Οι αλλεργικές αντιδράσεις οι οποίες μπορεί να είναι:

τροφικές (π.χ. σε καρύδια, αυγά, γάλα, θαλασσινά κ.λπ.)ζωικές (π.χ. αντιδράσεις υπερευαισθησίας σε μέλισσες, σφήκες, κατοικίδια, έντομα κ.λπ.)περιβαλλοντικές (π.χ. σε ακάρεα σκόνης, λάτεξ, γύρη, μούχλα κ.λπ.)ατοπικές (π.χ. αλλεργικό: άσθμα, ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα, δερματίτιδα)φαρμακευτικές (π.χ. αλλεργίες σε αντιβιοτικά) ή ακόμα και συστηματικές (π.χ. κνίδωση) ή αναφυλαξίαΠώς γίνεται η διάγνωση

Οι αλλεργίες αυτές μπορούν να διαγνωστούν με βάση τα επίπεδα της IgE. «Η μέτρηση των επιπέδων της ανοσοσφαιρίνης IgE με μια εξέταση αίματος, είναι ένας από τους απλούστερους τρόπους για να δούμε αν ένα παιδί ή ενήλικας έχει αλλεργία, καθώς και σε ποιο αλλεργιογόνο» επισημαίνει η δρ Λιάκου.

Κατά την εξέταση μετριέται τόσο το επίπεδο της ολικής ανοσοσφαιρίνης IgE, όσο και η εξειδικευμένη IgE. Αυτές οι δύο μορφές μπορεί να μετρηθούν ταυτοχρόνως ή ξεχωριστά. Ο οργανισμός μας φυσιολογικά παράγει χαμηλά επίπεδα ολικής IgE. Αν διαπιστωθεί, λοιπόν, ότι αυτά είναι αυξημένα, πιθανολογούμε ότι υπάρχει αλλεργική αντίδραση. Ωστόσο, μόνη της η αύξηση της IgE χωρίς παρουσία αλλεργικών συμπτωμάτων, δεν αρκεί για να διαγνωστεί η αλλεργία, εξηγούν οι ειδικοί.

Πότε να κάνεις εξετάσεις

Η μέτρηση της IgE συνιστάται όταν υπάρχουν υπόνοιες για αντίδραση υπερευαισθησίας τύπου Ι, που προκαλεί:

αναφυλαξίααλλεργική ρινίτιδααλλεργική επιπεφυκίτιδααλλεργικό άσθμα ή χρόνια παραρρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα)

Η μέτρηση είναι, επίσης, χρήσιμη για να καθοριστεί το είδος του αλλεργιογόνου. Αν δηλαδή είναι:

τροφήακάρεαγύρηφάρμακολάτεξκαλλυντικόμούχλα κ.λπ.

Η ανοσοσφαιρίνη IgE, ωστόσο, είναι πιθανό να αυξηθεί και από άλλους παράγοντες, όπως για παράδειγμα

η κατανάλωση αλκοόλ (μέτρια ή μεγάλη)παρασιτικές λοιμώξεις αυτοάνοσες παθήσειςλήψη ορισμένων συμπληρωμάτων ή βοτάνων (π.χ. σκόρδο)

Γι’ αυτόν τον λόγο, ο γιατρός μπορεί να συστήσει περαιτέρω εξετάσεις (π.χ. δερματικά τεστ) πριν θέσει την οριστική διάγνωση της αλλεργικής αντίδρασης.

Διαβάστε επίσης:

Το εγκεφαλικό προειδοποιεί: Μάθετε τα συμπτώματα που μπορεί να σώσουν τη ζωή σας

Παγώνη: Φέτος είναι η χρονιά των πολλών ιώσεων (Video)

Διαμαρτυρία φυσικοθεραπευτών: Καθυστερούν οι αποφάσεις για τους δικαιούχους του επιδόματος ανθυγιεινής εργασίας