FT: Η Ελλάδα μια από τις πιο φτωχές χώρες της ΕΕ – Η οικονομική ανάκαμψη σε επώδυνο πλαίσιο

Την ισχυρή οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας μετά την πανδημία σε ένα ιστορικό πλαίσιο βάζουν οι Financial Times, αναλύοντας τις επιδόσεις της χώρας στην Ευρωζώνη, αλλά σε συνάρτηση με την πραγματική οικονομία και την επιδεινούμενη κατάσταση των πολιτών.

Όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα, η χώρα είναι πράγματι μεταξύ των καλύτερων πρόσφατων επιδόσεων στην ευρωζώνη, αλλά οι Έλληνες είναι φτωχότεροι. Την περασμένη εβδομάδα, ο

οίκος αξιολόγησης S&P ήταν ο τελευταίος που αναθεώρησε την προοπτική της χώρας σε «θετική».

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές ανέλαβαν «ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ευρείας εμβέλειας και αντιμετώπιση μακροχρόνιων σημείων συμφόρησης», ενισχύοντας την ανάπτυξη πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και καταλήγοντας σε πτώση του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ. Οι θετικές προοπτικές αντικατοπτρίζουν την προσδοκία μας ότι το αυστηρό δημοσιονομικό καθεστώς θα συνεχίσει να προκαλεί μείωση του δείκτη του δημόσιου χρέους, ενώ η ανάπτυξη θα συνεχίσει να υπερβαίνει τις επιδόσεις των ομοτίμων της Ελλάδας στην ευρωζώνη».

Πράγματι, νέα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat τη Δευτέρα έδειξαν ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος σε σχέση με το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 10,8 ποσοστιαίες μονάδες στο 162% το 2023. Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 2% το 2023, ξεπερνώντας τη Γερμανία, η οποία σημείωσε συρρίκνωση 0,3%.

Από το 2019, πριν από την πανδημία, η χώρα αναπτύχθηκε με σχεδόν διπλάσιο ρυθμό από τον ρυθμό της ευρωζώνης. Την περασμένη εβδομάδα το ΔΝΤ είπε ότι η ελληνική οικονομία θα καταγράψει ανάπτυξη 2% και φέτος και θα συνεχίσει να ξεπερνά τον μέσο ρυθμό ανάπτυξης της νομισματικής ένωσης για τα επόμενα δύο χρόνια.

Τα ισχυρά νούμερα του τουρισμού — που συμβαδίζουν με τη βελτίωση της αγοράς εργασίας και την ανάκαμψη της κατανάλωσης — βοηθούν. Το ίδιο ισχύει και για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην άρση των εμποδίων στην ανάπτυξη, όπως η αύξηση της ψηφιακής πρόσβασης στις δημόσιες υπηρεσίες, η επιτάχυνση των δικαστικών αποφάσεων και η βελτίωση της διαφάνειας και των δημόσιων οικονομικών.

Όπως είπε ο οικονομολόγος της BNP Paribas Γκιγιόμ Ντεριέν: Η ανανεωμένη πολιτική σταθερότητα και η έντονη δημοσιονομική εξυγίανση καθιστούν την Ελλάδα πολύ πιο ελκυστική χώρα για επενδύσεις από ό,τι στο παρελθόν. Ωστόσο…

Η τελευταία ανάκαμψη έχει ελαφρώς ανεβάσει το βιοτικό επίπεδο της Ελλάδας σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ τα τελευταία δύο χρόνια – και όχι αρκετά για να την απομακρύνει από τη θέση της ως τη φτωχότερη στην ευρωζώνη. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν παρόμοιο με αυτό του μέσου όρου της ΕΕ μέχρι το 2009. Από τότε, 10 χώρες έχουν δει το βιοτικό επίπεδο να αυξάνεται πάνω από αυτό της Ελλάδας, αφήνοντάς την τη δεύτερη φτωχότερη στην ΕΕ μετά τη Βουλγαρία και την φτωχότερη στην Ευρωζώνη.

Με το χάσμα με τη Βουλγαρία να μειώνεται απότομα, δεν είναι παράλογο να περιμένουμε ότι η Ελλάδα θα γίνει σύντομα η φτωχότερη χώρα της ΕΕ.

Πώς συμβιβάζονται αυτές οι αντίθετες ιστορίες ισχυρής ανάκαμψης και φτώχειας;

Η απάντηση βρίσκεται στον απόηχο της οικονομικής κρίσης και της λιτότητας που ακολούθησε την κρίση του 2010. Οι ελληνικές δαπάνες περικόπηκαν και οι φόροι αυξήθηκαν για να εξασφαλιστεί μια διάσωση από το ΔΝΤ και την ΕΕ, συμπιέζοντας επιχειρήσεις και νοικοκυριά και κατεδαφίζοντας την οικονομία. Η έκταση της οικονομικής ζημιάς ήταν πρωτοφανής για καιρό ειρήνης. Η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε σχεδόν κατά 30%. Το 2016, οι καταναλωτικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 24% από το 2007, οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 20% και οι επενδύσεις μειώθηκαν κατακόρυφα κατά 65%.

Την ίδια περίοδο, η μεταποιητική δραστηριότητα μειώθηκε σχεδόν στο μισό, το λιανικό εμπόριο και η επαγγελματική δραστηριότητα συρρικνώθηκαν σχεδόν κατά το ένα τρίτο. Η ανεργία εκτοξεύτηκε στο ιστορικό υψηλό σχεδόν 30%. Ως αποτέλεσμα, η ελληνική οικονομία είναι σήμερα περίπου 19% μικρότερη από ό,τι το 2007 – παρά την ισχυρή ανάκαμψη της χώρας μετά την πανδημία – ενώ η οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της έχει αυξηθεί κατά 17%.

Η οικονομία στο σύνολό της στην ΕΕ έχει αυξηθεί κατά 17%. Το οικονομικό χτύπημα ήταν σχεδόν άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη εποχή, συγκρίσιμο μόνο με τη Μεγάλη Ύφεση των ΗΠΑ στη δεκαετία του 1930, σημειώνει ο Γιώργος Λαγαριάς, επικεφαλής οικονομολόγος στη Mazars Wealth Management.

Οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται σταθερά μέχρι το 2022, στα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία στη βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ, και μειώνονται κατά 30% από τα προ της οικονομικής κρίσης επίπεδα τους, αφήνοντας τη χώρα με έναν από τους χαμηλότερους μέσους μισθούς μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών.

Ο κατασκευαστικός τομέας — ένας σημαντικός μοχλός ανάπτυξης πριν από την κρίση — έχει σχεδόν αφανιστεί. Οι επενδύσεις σε κατοικίες, που αντιπροσώπευαν πάνω από το 10% του ΑΕΠ στο απόγειο της φούσκας του 2008, έχουν έκτοτε βυθιστεί στο 2% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης. Όπως λέει ο Ντεριέν της BNP: Η Ελλάδα έχει τώρα ένα πιο ισορροπημένο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης — κάτι που είναι θετικό — αλλά η πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας δεν έχει ακόμη εξισορροπηθεί πλήρως από την επέκταση σε νέους τομείς. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες για τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της χώρας

Ο Λαγαριάς υποστηρίζει ότι η ανάπτυξη με περιορισμένη μόχλευση – όπως είναι η περίπτωση της Ελλάδας – θα παραμείνει υποτονική και προβλέπει ότι θα χρειαστούν πολλά χρόνια «επίμονων μεταρρυθμίσεων» για να επιστρέψει η Ελλάδα στο σημείο που ήταν το 2007.

Χαμηλές επενδύσεις και υποτονική παραγωγικότητα επίσης συνεχίζουν να περιορίζουν τις οικονομικές δυνατότητες της Ελλάδας, σύμφωνα με τον Ντεριέν. Στην τελευταία του έκθεση για τη χώρα, το ΔΝΤ ανέφερε επίσης την κλιματική αλλαγή ως κίνδυνο -καθώς το 90% των τουριστικών υποδομών της χώρας και το 80% των βιομηχανικών δραστηριοτήτων βρίσκονται σε περιοχές που εκτίθενται σε υψηλούς κλιματικούς κινδύνους– και τα ολοένα πιο θλιβερά δημογραφικά στοιχεία. Οι γεννήσεις στην Ελλάδα μειώθηκαν σε χαμηλό εννέα δεκαετιών το 2022, επιδεινώνοντας τη γήρανση της χώρας και συρρικνώνοντας τον πληθυσμό της καθώς πολλοί νέοι εγκαταλείπουν τη χώρα κάθε χρόνο.

Συνολικά, η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας πρέπει να γιορταστεί, αλλά πρέπει να ιδωθεί στο πλαίσιο μιας αξιοσημείωτης οικονομικής κρίσης που την άφησε σε μια τρύπα από την οποία μπορεί να χρειαστεί μια γενιά για να βγει.

Διαβάστε επίσης:

Στη… σούβλα τα νοικοκυριά: Ασυγκράτητες οι τιμές ενόψει Πάσχα – Πρωταθλητές τα… αβγά 

Ανοίγει σήμερα η πλατφόρμα για τις φορολογικές δηλώσεις – Από 1 Μαΐου ενεργοποιούνται τα τέλη κυκλοφορίας με τον μήνα

Άντληση 3 δισ. ευρώ μέσω 30ετούς ομολόγου – «Άκόμα μια ψήφος εμπιστοσύνης των επενδυτών» λέει ο Χατζηδάκης