ΜΙΑ ΑΤΕΛΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Του Σαράντου Καργάκου
Ιστορικού - Συγγραφέως

Λυπάμαι πού ὑποχρεώνομαι νά ἐπανέλθω σέ κάτι πού ἔγραψα πρό καιροῦ, ἀλλ᾽, ὅπως διδαχθήκαμε σέ μιά παλαιότερη ἐποχή, ἡ ἐπανάληψη εἶναι ἀναγκαία ὅσο ἡ καθημερινή προσευχή. Θά πρόσθετα ἀκόμη στό ἀναγκαία καί τό ὅτι ἡ ἐπανάληψη ἐντείνει τήν προσοχή.
Ὁ λόγος ἀφορᾶ στό οἰκοδόμημα τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως πού ....
τώρα «τριζοβολᾶ» σάν τόν Πύργο τῆς Βαβέλ λίγο πρίν καταρρεύσει. Ἐνθυμοῦμαι, λοιπόν, ὅτι ὁ ἀείμνηστος φίλος –παρότι πολιτικός–, ὁ Θανάσης Καννελόπουλος εἶχε πρό 20ετίας γράψει ἕνα βιβλίο γιά τήν ἐν λόγω Ἕνωση ὑπό τόν τίτλο «Ἡμιτελής Συμφωνία». Στή σελίδα βιβλίου πού κρατοῦσα στόν «Οἰκονομικό Ταχυδρόμο» ἐπί τῶν ἐνδόξων ἡμερῶν τοῦ κ. Γιάννη Μαρίνου, παρουσιάζοντας τό βιβλίο αὐτό, εἶχα ὀνομάσει τήν διευρυνόμενη ἀλλ᾽ ὄχι σωστά συγκροτούμενη σέ δομή Εὐρωπαϊκή Ἕνωση ὄχι ἡμιτελῆ ἀλλ᾽… ἀτελῆ συμφωνία.
Λίγα χρόνια μετά σέ ἄλλο πολιτικό πρόσωπο πού κατέχει σήμερα τήν κορυφή τῆς πολιτειακῆς ἱεραρχίας εἶχα ἐκφράσει τήν ἀνησυχία μου λέγοντάς του ὅτι ἡ διεύρυνση τῆς Ε.Ε. σέ 27 κράτη ἐνέχει τόν κίνδυνο τῆς διαλύσεως. Ἡ δῆθεν ἑνωμένη (στήν οὐσία μέ «οὔχου» συγκολλημένη) Εὐρώπη μοῦ θύμιζε κάτι ἀγάλματα τά ὁποῖα οἱ εἰδικοί ὀνομάζουν «παστίτσιο». Πρόκειται γιά γλυπτά πού ἔχουν σχηματισθεῖ ἀπό τεμάχια διαφόρων ἄλλων ἀγαλμάτων. Βέβαια ὁ ὅρος χρησιμοποιεῖται καί στή μουσική καί στή λογοτεχνία, προκειμένου νά δηλωθεῖ ἔργο πού συντίθεται ἀπό τή μίμηση ξένων στοιχείων. Ἄν τό περιορίσουμε στή μαγειρική, ὀφείλω –παρότι ξέρω ὅτι κάποιους θά λυπήσω– νά ὁμολογήσω ὅτι τό εὐρωπαϊκό παστίτσιο δέν φθάνει οὔτε στό ἐλάχιστο σέ νοστιμιά τήν κερκυραϊκή «παστιτσάδα». Χωρίς νά ὑποτιμῶ καί τήν κεφαλληνιακή.
Δέν χρειαζόταν «ντουρμπίνι» (ἔτσι ἔλεγαν οἱ παλαιοί ναυτικοί τό τηλεσκόπιο, ἀπό τά τουρκικά «ντούρ» = μακρά καί «ντιντέν» = βλέπω) γιά νά δεῖ κανείς ὅτι ὁ γιαλός ἦταν στραβός καί τό καράβι ἀρμένιζε ὄχι ἁπλῶς στραβά, ἀλλά θεόστραβα. Πλῆθος οἱ ἀξιωματικοί (γράφε ἀξιωματοῦχοι), ἀλλά καπετάνιος οὐδείς! Οὔτε κανονισμός πλοίου οὔτε οἱ ἀναγκαῖες ὁδηγίες σέ περίπτωση κινδύνου ὑπῆρχαν. Τώρα φαίνεται ὅτι δέν ὑπάρχουν οὔτε σωσίβια! Ὅσοι ἐξέφραζαν κάποιους ἐνδοιασμούς, κάποιες ἀνησυχίες ἤ ἀκόμη καί ἀντιρρήσεις χαρακτηρίζονταν «εὐρωσκεπτικιστές» ἤ –τό χειρότερο– ἀντι-εὐρωπαϊστές! Ὁ γράφων μέ θλίψη του εἶδε στούς «ἀγανακτισμένους» τοῦ Συντάγματος κάποιους πού ἔβριζαν τήν Εὐρώπη καπηλικά καί οἱ ὁποῖοι πρό 10ετίας εἶχαν βρίσει καί τόν ἴδιο σάν ἀντι-εὐρωπαϊστή!
Ἡ ἔνστασή μου ἦταν καί εἶναι ἁπλή: ἡ ἕνωση ἀνόμοιων –σέ πολλά ἐπίπεδα– λαῶν καί κρατῶν εἶναι κάτι ἀνέφικτο. Ἡ ἑνότητα εἶναι κάτι ἐφικτό. Αὐτό πρέσβευα καί αὐτό πρεσβεύω. Καί τήν ἑνότητα αὐτή δέν τήν βλέπω μόνο μέσα στά πλαίσια τῆς Εὐρώπης. Χάρη στόν ἐμπορικό στόλο μας μποροῦμε νά καλλιεργήσουμε μιά καρποφόρο ἑνότητα μέ τή Λατινική Ἀμερική καί συγκεκριμένα μέ τήν ἁλματικά ἀναπτυσσόμενη Βραζιλία. Ἄς μή μιλήσουμε γιά τήν ἀσιατική Ἰνδία, γιά τήν ὁποία ὁ πρώην πρωθυπουργός ἐκφράστηκε ἀνεπίτρεπτα ἀναιδῶς.
Τό «εὐρωπαϊκό λάθος» ἦταν λάθος στρατηγικῆς καί τακτικῆς. Κατα