ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ

Κατάληψη Παραμυθιάς ( 27-6-44 ), Μάχη των Αγίων Θεοδώρων ( 30-6-44 )

Γράφει : Ο Γιώργος Γκορέζης*
e-mail : [email protected]

Από την άνοιξη του 1944 η κατάσταση στη περιοχή της Θεσπρωτίας μεταβάλλεται, από την ανάγκη να εξασφαλιστεί ελεύθερος διάδρομος μεταξύ θαλάσσης και ορεινών συγκροτημάτων Σουλίου για την απόβαση συμμαχικών αποσπασμάτων και υλικού στις ακτές. Η παρουσία των .....
ενόπλων Μουσουλμάνων της Θεσπρωτίας, που ενισχύουν τις Γερμανικές δυνάμεις με 2500 καλώς εξοπλισμένους και εκπαιδευμένους άνδρες, θεωρήθηκε σαν σοβαρό πρόσκομμα για τη συνέχιση των επιχειρήσεων. Ολόκληρη η παραλιακή ζώνη, από των εκβολών του Αχέροντα μέχρι των ελληνοαλβανικών συνόρων, επιτηρείτο και εφυλάσσετο από τις ομάδες αυτές.

Για την εξασφάλιση της παραλιακής ζώνης κρίθηκε αναγκαία η κατάληψη των κέντρων αντιστάσεων που θα εξασφάλιζαν τους χώρους αποβάσεως ( εκβολές Αχέροντα ), όπως η Παραμυθιά, η Πάργα και η στενωπός Ποντάρι. Η κατάληψη της Πάργας πραγματοποιήθηκε την 3η Απριλίου , αλλά την 4η Απριλίου ανακαταλήφθηκε από 1500 ενόπλους Μουσουλμάνους και 300 Γερμανούς.

Την επιχείρηση αυτή διαδέχονται πολλές άλλες μεταξύ ενόπλων Μουσουλμάνων της περιοχής και των Ε.Ο.Ε.Α. Την 27η Ιουνίου καταλαμβάνεται η Παραμυθιά και τα Βορείως αυτής υψώματα των Αγίων Θεοδώρων από το ΙΙ/16 Τάγμα Ανταρτών, με διοικητή τον Λοχαγό Κ. Ζιώγα. Την 28η Ιουνίου εισέρχεται στην Παραμυθιά ο Διοικητής του 16 Συντάγματος Ταγματάρχης Κρανιάς Αριστείδης και την πρωία της 30ης Ιουνίου ο Διοικητής της Χης Μεραρχίας Συνταγματάρχης Β. Καμάρας.

Την 29η Ιουνίου ανακαταλήφθηκε η Πάργα. Τόσο στην Παραμυθιά όσο και στην Πάργα ελήφθησαν μέτρα τιμωρίας των Μουσουλμάνων, που είχαν διαπράξει φόνους και εμπρησμούς- 43 καταδικάστηκαν από το στρατοδικείο σε θάνατο και εκτελέστηκαν-και προστασίας των γυναικοπαίδων από την οργή του ελληνικού πληθυσμού-600 περίπου γυναικόπαιδα βρήκαν προστασία, διατροφή και περίθαλψη σε χώρο συγκέντρωσης στην Παραμυθιά.

Οι δυνάμεις των ενόπλων Μουσουλμάνων, εκτελώντας διαταγές της Γερμανικής Διοίκησης, εγκατέστησαν γραμμή μάχης σε υψώματα Δυτικά και Βορειοδυτικά της Παραμυθιάς και Βορείως της Πάργας, επιδιδόμενοι σε επιδρομές, ληστείες και φόνους εντός της καταληφθείσης υπό των Ε.Ο.Ε.Α. περιοχής. Προς τούτους απεστάλη προκήρυξη που τους εκάλει να παύσουν να συνεργάζονται με τους Γερμανούς και να καταθέσουν τα όπλα, αλλά αυτοί καμία απάντηση δεν έδωκαν.

Πληροφορίες έφεραν τους συνεργαζόμενους με τους Γερμανούς ενόπλους Μουσουλμάνους να ετοιμάζουν επίθεση για την ανακατάληψη της Παραμυθιάς. Για την εξασφάλιση της Πόλης το ΙΙ Τάγμα του 16ου Συντάγματος προωθήθηκε από την 27η Ιουνίου στο Στενό Αγίων Θεοδώρων Σέλιανης, τοποθεσία απέχουσα περί τα 4 χιλιόμετρα από την Παραμυθιά, για να απαγορεύσει την αμαξιτή οδό Μενίνα – Παραμυθιά. Το Τάγμα έλαβε διάταξη με τον 5ο Λόχο υπό τον Εύελπι Χριστόπουλο Χρίστο στα δεξιά, τον 6ο Λόχο υπό τον υπολοχαγό Γριβάκο Πέτρο στα αριστερά ( τοποθεσία Κ