Διδαχή προς τον εκάστοτε υπουργόν παιδείας

Άρθρον του ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΎΛΗ
-φιλολόγου-
Δεν είναι ντροπή το να μην γνωρίζης.
Ντροπή είναι να μην θέλης να μάθης.

Κατα τον Κ.Δ.Γεωργούλη,ευρυτέρα και αρχικωτέρα κατα την ιεραρχική τοποθέτησιν των παιδαγωγικών επιστημών είναι η ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ της ΑΓΩΓΗΣ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ).Άυτη εξετάζει τα πράγματα θεωρητικώς και προσπαθή να....
συλλάβη τον σκοπόν της αγωγής.Τα πορίσματα δε αυτής ως θεωρητική επιστήμη,θα εφαρμοσθώσι επι της πραγματικότητος δια της εφηρμοσμένης επιστήμης της ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ,ήτις και θα ασχοληθή με τον καθορισμόν των μέσων,δι'ών θα πραγματοποιηθή ο σκοπός της αγωγής.
Εις τον πολιτικόν παράγοντα επιπίπτει η ευθύνη της επιβιώσεως της πολιτικής κοινότητος του έθνους και δια τούτο και εις αυτόν ανήκει αποκλειστικώς ο καθορισμός του σκοπού της αγωγής.Προυποτίθεται δε ορθώς συντεταγμένη πολιτεα,ήτις θα δώση εν προκειμένω έμφασιν εις τα ήδη κληροδοτηθέντα δια της ιστορικής παραδόσεως ιδεώδη,άνευ της αλλοιώσεως της ουσίας των.Προσοχή!Ο ελβετός Κλαπαρέντ,δια τουτο το σπουδαίον πρόβλημα της παιδαγωγικής,την έυρεσιν του σκοπού της αγωγής είπεν πως δεν χωρούν πειραματισμοί.Η αποτελεσματικότης αυτού δύναται να ελεγχθή μόνον ιστορικώς.Αλλά διατί ο πολιτικός παράγων εν τέλει εστί ο καταλληλότερος δια τούτο και ποία εστί η ιστορική παράδοσις,η ουσία και τα ιδεώδη του ελληνικού έθνους,άτινα δεν επιτρέπεται ο σκοπός της αγωγής να αλλοιώση;
Οι πολιτικοί σαφώς,λόγω της αδυναμίας των άλλων,δύνανται να κατανοήσωσι την επείγουσαν πολιτικήν ανάγκην και τον τρόπον επιβιώσεως του έθνους.Ως παράδειγμα δύναται κανείς να αναφέρη τους μοναχούς εις την Δημητσάνα,οι οποίοι δεν ήσαν πρόθυμοι να θυσιάσωσι τα βιβλία της σχολής δια να κατασκευασθούν απ'αυτά φυσίγγια.Ο Θεοδ. Κολοκοτρώνης τότε τους επέπληξε ειπών:''άμα σκοτωθούν οι ζωντανοί έλληνες,ποιός θα διαβάση τα βιβλία σας;''
Ο ηγέτης δε πολιτικός,οφείλει να είναι και αυτός που φανερώνει η ίδια η λέξη,ήτοι να ηγείται του λαού του,να τον καθοδηγή,να τον διδάσκη.Ο τύπος του Περικλέους,ως μας τον περιγράφει ο Θουκιδίδης (ΙΙ,65),είναι διαφωτιστικότατος...''ο λαός τον εθεώρει πολυ άξιον για ν'αντιμετωπίση αυτά που στο σύνολον της η πόλις είχε ανάγκη....ως πολιτικός δε,είχεν την δύναμην εξαιτίας του κύρους του και της συνέσεως του,να υπάρχη εντελώς αδιάφθορος απο χρήματα,να συγκρατή τον λαό χωρίς να παραβιάζη την ελευθερίαν του,να μην παρασύρεται απ'αυτον αλλ'απεναντίας αυτος ο ίδιος να τον οδηγή,διότι δεν έλεγε τίποτα για να τον κολακέψη προσπαθώντας ετσι ν'άποκτήση δύναμη με αθέμιτα μέσα''.
Μα είναι ετσι ο πολιτικός παράγων της σύγχρονης εποχής και δη ο ενασχολούμενος με τα θέματα της παιδείας;Ο Χαρίσης Γιάκης αγανακτισμένος γράφει :''επι τέλους πρέπει να αντιληφθούν οι πάντες πως η εκπαίδευσις δεν αποτελεί ούτε τον ευτελέστερο,ούτε τον ευχερέστερο κοινωνικό μας θεσμό,αλλά τον τιμαλφέστερο,τον δυσχερέστερο,τον πολυπλοκότερο,τον κοινωνικότερο-αυτό το μέλλον της κοινωνίας στηρίζεται σ'αυτην-,τον κρισιμότερον αλλά και τον ανθρωπινότερο και σαν τέτοιον πρέπει να τ