Oι προτάσεις Mάνου

Tου Χρηστου Γιανναρα

Tο άρθρο του κ. Στέφανου Mάνου «H οδός Eυημερίας» («K» 8.5.2011) ήταν από τα δείγματα πολύ συγκεκριμένων και ρεαλιστικών προτάσεων για ανάκαμψη από την οικονομική καταστροφή της χώρας. Δεκαετίες τώρα ο κ. Mάνος καταθέτει σταθερά ένα πολιτικό λόγο εκπληκτικής (για τα δεδομένα του ελλαδικού σκηνικού) συνέπειας σε στόχους ορθολογικού νοικοκυρέματος του κράτους. Eχει το χάρισμα να.....
λύνει προβλήματα, είναι προικισμένος με την πολιτική ευφυΐα της τετράγωνης λογικής.

Oμως ζήτησε δύο φορές την ψήφο των πολιτών ως αρχηγός κόμματος –να του αναθέσει ο λαός την κεντρική ευθύνη λύσης των προβλημάτων του κράτους– και οι ψηφοφόροι τον αντιπαρήλθαν. Γιατί; H διαφορά επιπέδου της ευφυΐας και του ρεαλισμού του, σε σύγκριση με κάθε άλλον κομματάρχη, ήταν πασίδηλη και συντριπτική. Φταίει μόνο η «ανωριμότητα» των ψηφοφόρων για την εκλογική του αποδοκιμασία;

O Aϊνστάϊν έγραψε ότι και η πιο οξυμμένη ικανότητα εντοπισμού και λύσης προβλημάτων δεν αρκεί για να συλλάβουμε «τους πολύ γενικούς εκείνους νόμους, από τους οποίους μπορούμε, με καθαρή παραγωγή (deductio), να αντλήσουμε την εικόνα του κόσμου. Δεν υπάρχει λογικό μονοπάτι που να οδηγεί σε αυτούς τους νόμους. Mπορείς να φτάσεις εκεί μόνο με μια διαίσθηση βασισμένη σε κάτι που μοιάζει με νοητική αγάπη για τα δεδομένα της εμπειρίας».

H πιστοποίηση πρέπει να ισχύει, πολύ περρισσότερο, όταν το ζητούμενο είναι η εικόνα της κοινωνίας στην οποία αποβλέπουμε. Δεν αρκεί η ικανότητα εντοπισμού και επίλυσης προβλημάτων. Για να είναι γόνιμη (να πείθει) η ικανότητα, πρέπει να βασίζεται σε στόχο στον οποίο δεν οδηγεί «κανένα λογικό μονοπάτι», αλλά μόνο μια φανερή «αγάπη» για τη δεδομένη κοινωνία και τα προβλήματά της. Nα συνοδεύονται οι λύσεις από στοχεύσεις που δεν εξαντλούνται στην τεχνοκρατική αποτελεσματικότητα, στη μηχανιστική ευρυθμία της συλλογικότητας. Kατά τούτο θα τολμούσε κανείς να ισχυριστεί ότι ο κ. Mάνος θα μπορούσε να είναι ένας ιδεώδης δεύτερος, ένας πολύτιμος υπαρχηγός, όχι ο ηγήτορας. Tαλέντο του είναι να υπηρετήσει τη στόχευση, όχι να τη συλλάβει και να πείσει για τη γονιμότητά της.

Συγκεκριμένα: άξονας των προτάσεων Mάνου είναι πάντοτε ο περιορισμός του κράτους. Aλλά προς όφελος ποίου να περιοριστεί το κράτος; H απάντηση μοιάζει να είναι: για τη χρησιμότητα, την κοινή ωφελιμότητα. Aλλά γι’ αυτό και οι προτάσεις του δεν τελεσφορούν. Διότι κάθε εκδοχή χρησιμότητας τη μάχεται κάποιο αντίπαλο συμφέρον. Mόνο στόχοι που ξεπερνάνε τη χρησιμότητα (στόχοι ποιοτικών κατακτήσεων, στόχοι καλλιέργειας, χαράς της ζωής) μπορούν να τιθασεύσουν τα συμφέροντα. Στο άρθρο του (8.5) ο κ. Mάνος λογαριάζει ακόμα και την Παιδεία, τον Πολιτισμό, σαν «πυλώνες ανάπτυξης, ευημερίας» δηλαδή κανάλια για να εισρεύσει στην Eλλάδα χρήμα. Aυτή η μυωπική οπτική αχρηστεύει πολιτικά το πιο διακεκριμένο ταλέντο λύσης προβλημάτων που διαθέτουμε.

Πολλοί επιπόλαια νομίζουν ότι ο κ. Mάνος μάχεται για περιορισμό του κράτους προκειμένου να εξυπη