O "Μαρμαρωμένος" Βασιλιάς

Γράφει ο Πύρινος Λόγιος

Κοίταζε με κρυμμένη αηδία τον κοντόχοντρο ανθρωπάκο με τα γκρίζα κοντοκουρεμένα μαλλιά και το ψεύτικο χαμόγελο, σαν να είχε μπροστά του όχι άνθρωπο, μα ένα σακκούλι γιομάτο βδέλλες.
- Ποιανού ιδέα ήταν; ρώτησε με δήθεν απορημένη φωνή. Ήξερε πως δεν ήταν απλώς ιδέα κάποιου, μα συλλογική απόφαση.

Ο Γιάννος Βατάτζης ποτέ δεν υπήρξε αυτό που λέμε στη καθομιλουμένη "το συνετό παιδί". Το παιδί δηλαδή που από μικρός έδειχνε οτι θα πήγαινε πολύ ψηλά. Η μάνα του - θεός σχωρέστην - κάθε τρείς και λίγο έπαιρνε σβάρνα τις αλάνες της Νέας Ερυθραίας για να τον μαζέψει απ' τα ποδόσφαιρα και τα....
κυνηγητά με τους άλλους "μπόμπιρες", μη τυχόν και τον ξαναφέρουν πάλι πίσω με κανένα σπασμένο κεφάλι ή γόνατο. Ανυπάκουος, επαναστάτης, πνεύμα αντιλογίας και ανήσυχος απο πιτσιρίκος, πολλές φορές ένοιωθε πως δεν τον χώραγε ο τόπος.
Τα βράδια, σαν γύρναγε λαχανιασμένος και "κόκκινος" απ' τη τρεχάλα και το παιχνίδι, έτρωγε με βουλιμία το - συνήθες - όσπριο που τού βαζε η μάνα του, έλεγε κανα δυό βιαστικές κουβέντες και μετά κλεινότανε στη κάμαρά του και στα βιβλία του. Ενα μυστήριο πράγμα! μόνο καταπονημένος σωματικά μπόραγε να αφομοιώσει ό,τι διάβαζε. Οι δάσκαλοί του στο σχολείο είχαν να το λένε, η μάνα του το ίδιο. Ο πατέρας; Ο πατέρας, ο κυρ-Δημητρός ο δάσκαλος, είχε φύγει δυστυχώς πολύ νωρίς. Ανένταχτος αριστερός ("αναρχοκομμουνιστή" τον είχαν αναφέρει στο φάκελλό του οι ασφαλίτες), πνεύμα λέυτερο, έσβησε μια νύχτα τ΄Αυγούστου, πνιγμένος στο πυρετό, στο κελλί 45 της Γυάρου προτού κάν ακόμη μάθει πως η γυναίκα του είχε φέρει στον κόσμο τον Γιάννο του, τον γιό του. Αγρια χρόνια, απάνθρωπα...
Ο θάνατος του κυρ-Δημητρού είχε για τα καλά στοιχειώσει μέσα στη ψυχή και στο νού του Γιάννου. Η μάνα του δε του είχε πεί μια και καλή τις λεπτομέρειες, μα σιγά-σιγά, με τα χρόνια. Καθώς ο Γιάννος της μεγάλωνε, κάθε τόσο του αποκάλυπτε και νέες λεπτομέρειες για τον "γέρο" του και τη δράση του. Στον πόλεμο, στη Κατοχή, στην Αντίσταση, στους διωγμούς, στις φυλακές και τις εξορίες. Ετσι λάτρεψε με τόσο πάθος την Ιστορία ο Γιάννος. Απ τις διηγήσεις της μάνας του.
Χρόνια την "έψηνε" τη φουκαριάρα να του πάρει με δόσεις την Ιστορία του Ελληνικού Εθνους του Παπαρρηγόπουλου κι εκείνη, παρά τις δυσκολίες, δε του χάλασε το χατήρι. Με χίλιες - δυό στερήσεις και απο γνωστό της πλανώδιο πωλητή βιβλίων, τα κατάφερε και του την έκανε δώρο στα δέκατα πέμπτα γενέθλιά του, κάνοντάς τον τον πιο ευτυχισμένο γιό της γής! Η Ιστορία του Παπαρρηγόπουλου σταμάταγε λίγο μετά την επανάσταση του 21 και με τις νέες προσθήκες έφτανε μέχρις τα 1922, μα δεν είχε σημασία.
- Την υπόλοιπη μάνα, μια μέρα θα τη γράψω εγώ, μέσα απ τα μάτια του πατέρα μου...
Ετσι της είπε κι έτσι λογάριαζε να κάνει. Μα μέχρι τα τώρα, δε τα είχε καταφέρει. Θες η σκληρή δουλειά, οι υποχρεώσεις, οι σπουδές, η Αμερική, οι θυελλώδεις ερωτές του, οι ευθύνες της εδρας του καθηγητή Οικονομικής Ιστορίας και Οικονομολογίας στο Καίμπριτζ, οι μετέπειτα πολιτικοί αγώνες του