Το Φάρμακο

Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης
“Αυτό που για κάποιον είναι φάρμακο, μπορεί για κάποιον άλλο να είναι δηλητήριο», έγραφε πριν είκοσι αιώνες ο Λατίνος ποιητής Titus Lucretius Carus, θέλοντας να δείξει πως δεν υπάρχει το ιδανικό φάρμακο για όλους ανεξαιρέτως τους οργανισμούς. Ακούγοντας τα.......... τελευταία χρόνια έλληνες πολιτικούς και οικονομικούς αναλυτές, να αναπαράγουν και να διαδίδουν αμάσητα τις γενικευμένες και ενιαίες συνταγές για τις οικονομίες όλων ανεξαιρέτως των χωρών, ανεπτυγμένων και μη, που μας έρχονται απ’ το βιομηχανικό Βορρά, η ρήση του Lucretius αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Οι διασημότεροι θεωρητικοί προστατευτισμού της εθνικής οικονομίας, οι οποίοι έγιναν γνωστοί σαν εκπρόσωποι του «Οικονομικού Εθνικισμού» του 19ου αιώνα, ήταν ο Γερμανός F. List και ο Αμερικανός H.C. Carey. Όταν στις αρχές του 19ουαιώνα, η βιομηχανικά προχωρημένη Αγγλία πλημμύριζε με τα βιομηχανικά προϊόντα της τις διεθνείς αγορές, οι ως άνω δύο θεωρητικοί έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου. Ο πρώτος, ο Γερμανός List, δημιούργησε το Εθνικό Σύστημα Πολιτικής Οικονομίας βάζοντας περιορισμούς στην εισαγωγή βιομηχανικών προϊόντων από την Αγγλία, μέχρι την περίοδο σταθεροποίησης της γερμανικής βιομηχανίας.Την ίδια περίοδο ο Carey, ακόμη πιο «φονταμενταλιστής», ζητούσε όχι μόνο τον προσωρινό αλλά το μόνιμο προστατευτισμό και μάλιστα σε όλα τα προϊόντα ακόμη και τα αγροτικά. «Δεν μπορεί η Αγγλία να αγοράζει φθηνά τις πρώτες ύλες και να μεταπουλάει ακριβά τα βιομηχανικά προϊόντα, κρατώντας τις ΗΠΑ σε αποικιακή κατάσταση», έγραφε τότε ο H.C. Carey.Πως είναι δυνατόν, η ιδανική μέχρι χθες συνταγή των Γερμανών και των Αμερικανών για τις αδύναμες οικονομίες τους να είναι σήμερα λανθασμένες για τις αδύναμες οικονομίες χωρών όπως της Ελλάδας, της Πορτογαλίας κ.α.; Σε μια προεκλογική συγκέντρωση των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών το 1985, ρωτήθηκε ο Καγκελάριος της Γερμανίας Χέλμουτ Κολ από έναν οπαδό του «Γιατί κύριε Πρόεδρε δίνουμε εμείς χρήματα στους τεμπέληδες του Νότου;» (η Γερμανία χρηματοδοτούσε τότε το 28% του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΟΚ). Ο Καγκελάριος ήταν σαφής και επεξηγηματικός: «Είμαστε μία κατ εξοχήν εξαγωγική χώρα με ανταγωνιστικά βιομηχανικά προϊόντα και μία εσωτερική αγορά 60 εκατομμυρίων ( πριν την ενσωμάτωση της πρώην Ανατολικής Γερμανίας). Σε λίγα χρόνια θα έχουμε μία εσωτερική αγορά άνω των 300 εκατομμυρίων καταναλωτών, στην οποία τα Γερμανικά βιομηχανικά προϊόντα θα επικρατήσουν γιατί είναι ασυναγώνιστα. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει να αρθούν όλες οι δεσμεύσεις στην ελεύθερη μετακίνηση κεφαλαίου και εργασίας. Επειδή οι οικονομίες των κρατών μελών του Ευρωπαϊκού Νότου δεν μπορούν να αντέξουν προς το παρόν τον ελεύθερο ανταγωνισμό, για το λόγο αυτό συμφωνήσαμε να τους βοηθήσουμε για μερικά χρόνια για να φθάσουν οι εθνικές οικονομίες τους σε ένα τέτοιο επίπεδο, ώστε με την άρση των περιορισμών στην ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίου και εργασίας να μην καταρρεύσουν». Οι πλούσιοι του Βορρά δεν περίμεναν βεβαίως την ουσιαστική οικονομική σύγκλιση