Ποιος και γιατί πέταξε τα κλειδιά στη θάλασσα;

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Δεν πρόκειται να παραδώσει τα κλειδιά της διακυβέρνησης ο Αντώνης Σαμαράς στον Αλέξη Τσίπρα. Και τούτο όχι επειδή, τα κλειδιά αυτά δεν βρίσκονταν ποτέ στη διάθεση του κ. Σαμαρά, καθώς ήδη μετά τον ατομικό μηχανισμό και την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδας, τα Μνημόνια και ιδίως την αναθεωρημένη Δανειακή Σύμβαση, τα κλειδιά θα έπρεπε να βρίσκονται επισήμως στα χέρια της Τρόικας, αλλά επειδή δεν υπάρχουν πλέον τα κλειδιά! Χάθηκαν τα κλειδιά και φήμες κυκλοφορούν πως αυτά βρίσκονται στη θάλασσα! Ποιος πέταξε τα κλειδιά στη θάλασσα; Ποιοι γνωρίζουν και δεν το μαρτυρούν; Τι σχέση έχει το διάγγελμα Παπανδρέου από το............... Καστελόριζο με την ρίψη των κλειδιών στο βυθό;

Θυμήσου το Καστελόριζο: «Είναι ανάγκη, ανάγκη εθνική και επιτακτική, να ζητήσουμε επισήμως από τους εταίρους μας την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης, που από κοινού δημιουργήσαμε στην Ε.Ε. Έχω ήδη δώσει εντολή στον Υπουργό Οικονομικών να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες. Και οι εταίροι μας θα συνδράμουν άμεσα και αποφασιστικά, ώστε να παράσχουν στην Ελλάδα το απάνεμο λιμάνι που θα μας επιτρέψει να ξαναχτίσουμε το σκάφος μας με γερά και αξιόπιστα υλικά. Άλλα και να στείλουν και ένα ισχυρό μήνυμα στις αγορές, ότι η Ε.Ε. δεν παίζει και προστατεύει το κοινό μας συμφέρον και το κοινό μας νόμισμα». Είπε τότε ο κ. Παπανδρέου, ενώ λίγο πριν τα κλειδιά πετάγονταν στην θάλασσα σαν το σταυρό των Θεοφανίων.
Ήταν η περίοδος των κοινωνικοοικονομικών μου και πολιτικών μου προβλέψεων, οι οποίες αν και επιβεβαιώθηκαν «δαιμονικά» την επόμενη περίοδο… έπασχαν από τον δαίμονα της ίδιας της λογικής τους. «Σύμφωνοι», μου έλεγε ένας φίλος, καλός γνώστης και χειριστής ζητημάτων εθνικής στρατηγικής στην Ελλάδα, «αλλά η προσέγγισή σου δεν εξηγεί το γιατί ο Παπανδρέου έδρασε τόσο επιπόλαια». Επέμεινα σε μια ερμηνεία διαλεκτικού τύπου, η οποία ενώ έμοιαζε να πείθει με την λογική της τον αποδέκτη «δεν έπειθε» εμένα τον ίδιο. Η διαλεκτική μου επιχειρώντας να αποφύγει την μεταφυσική και την «συνωμοσιολογία», παρέμεινε στο επίπεδο των οικονομικών συμπεριφορών στο πλαίσιο ηγεμονικών αναθεωρήσεων, εντάσσοντας τις συμπεριφορές αυτές σε μια νέα μορφή, μεταμοντέρνας ηγεμονίας στην Ευρώπη. Μέσω αυτής θα μπορούσε να ερμηνεύσει κανείς - και να συνεχίσει να ερμηνεύει - ορθά, προβλέποντας τα μελλούμενα επίσης ορθά, αλλά δίχως να απαντώ στην απορία του φίλου μου. Η αιτία βρίσκεται στο θεμέλιο της ίδιας της στρουκτουραλιστικής λογικής, που βλέπει το άτομο να δρα και να αποφασίζει στο πλαίσιο της ανάγκης που η ίδια η σχέση του με την κοινωνία ορίζει. Στην περίπτωση μας όμως με τον κ. Παπανδρέου, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά: για ποια κοινωνική δομή πρόκειται ακριβώς; Ήταν η ελληνική κοινωνία το πλαίσιο αναφοράς του; Είναι η ελληνική κοινωνία το ουσιαστικό πλαίσιο αναφοράς του κ. Σαμαρά, επίσης; Μήπως υπάρχουν άλλες κοινωνικές δομές, ιδιαίτερες σχέσεις ως κλειστά συστήματα αναφοράς, που οδηγούν σε αποφάσεις των πολιτικών ηγετών της Ελλάδας;
Αν τολμούσα να απαντήσω αυτά τα ερωτήματα θα κατέφευγα σε εικασία (speculation) έξω από οποιαδήποτε έγκριτη επιστημολογία και αναλυτική μεθοδολογία. Αυτό από μόνο του θα τροφοδοτούσε την εικοτολογική αφήγηση μέσω της οποίας θα ερμήνευα ένα άλλο «speculation», την οικονομική κερδοσκοπία, η οποία υπήρξε αναμφισβήτητα ο κινητήριος μηχανισμός της ελληνικής κρίσης μέχρι σήμερα. Ένας εύκολος δρόμος για να διασκεδάσω, αλλά όχι να αποφύγω τον κίνδυνο αυτό, θα ήταν να δώσω μια αφηρημένη, ιδεολογική μορφή στην εικασία και να την τοποθετήσω στις προκατασκευασμένες διαστάσεις (:σχέσεις) κάποιου δόγματος. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα υπήρχε καν εικασία, υπόθεση με επιστημολογικά κριτήρια, που θα αναζητούσε την αιτία που γεννά και υποκινεί τις συγκυριακές αποφάσεις από την ελληνική ελίτ. Θα υπήρχε προκατασκευασμένη αλήθεια και το ζήτημα θα ήταν απλώς πώς να οργανώσουμε και να κινητοποιήσουμε τον λαό στη βάση αυτής της αλήθειας για να χειραφετηθεί η ελληνική κοινωνία από τα αποτελέσματα του «Καστελόριζου», ή να τα αποδεχτεί στωικά ως φυσιολογική εξέλιξη του υπερδανεισμού και της κακοδιαχείρισης της χώρας. Έτσι, θα γλυτώναμε από σύνθετα πολιτικά προβλήματα και κυρίως από την βασανιστική εμπλοκή μας με την συγκυρία που τα ορίζει.
Η δική μου προσέγγιση υπήρξε πολιτική, θεμελιωμένη στην συγκυρία και όχι υπερβαίνοντας αυτήν, είτε δια του Νεοφιλελεύθερου δόγματος, είτε δια κάποιου Μαρξιστικού. Η πεισματικά επαναλαμβανόμενη μελέτη του πιο κρίσιμου για την περίπτωση μας έργου των Μαρξ –Έγκελς, «Η Γερμανική Ιδεολογία», που γράφτηκε το 1846 και εκδόθηκε σε ολοκληρωμένη μορφή το 1932, με οδήγησε να αντιληφθώ το μοναδικό αδιέξοδο του ίδιου του Μαρξ, ο οποίος, κοπιάζοντας να ξεφύγει από την σύνθετη πολιτικά διάσταση της συγκυρίας (ως πολιτικός ανταγωνισμός) , επιχείρησε δια της φιλοσοφίας του να ενταφιάσει την φιλοσοφία και την ιδεολογία, ως μορφή χειραγώγησης των υλικών σχέσεων από κάποιο δήθεν υπερέχον πνεύμα. Η επιχείρηση αυτή συσκότισε την διάσταση της συγκυρίας και του συγκυριακού (σχέσεις ηγεμονίας και εσωτερικού πολιτικού ανταγωνισμού της κυρίαρχης ελίτ), του τυχαίου που διαμορφώνεται σε ένα πλαίσιο αναγκαιοτητών, μιας πολιτικής υπερδομής διαμορφωμένης ως περισσότερο ή λιγότερο κλειστό πληροφορικό/κοινωνικό σύστημα.
Σε ένα τέτοιο σύστημα παρέδωσε τα κλειδιά διακυβέρνησης της χώρας ο κ. Παπανδρέου, και αυτό αποτελεί συνειδητή πράξη. Οι κυβερνήσεις Παπαδήμου και Σαμαρά δεν έκαναν τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο πάρα να διασκεδάσουν αυτό το γεγονός μέσω του «αγιασμού δια των τιμίων κλειδιών». Η εικονική κατάδυση των κλειδιών στην θάλασσα των στεναγμών της ευρωζώνης, που ο κ. Παπανδρέου αποκάλεσε παραπλανητικά «απάνεμο λιμάνι» , φαντάζει σαν κάθαρση του συστήματος διακυβέρνησης στην Ελλάδα και σαν διαδικασία εξαγνισμού της διεφθαρμένης ελληνικής κοινωνίας. Μέσω του ατομικού μηχανισμού και της Ευρωπροτεκτορατοποίησης της Ελλάδας επιχειρείται να αναπαρασταθεί η εθιμολογία της απαλλαγής των Ελλήνων από την επήρεια των δαιμόνων της μεταπολίτευσης. Κάπως έτσι και οι βασιλιάδες της πατρωνίας και της διαπλοκής στην χώρα μας εμφανίζονται σαν ιερείς που επιτελούν το μυστήριο των Θεοφανίων, αγιάζοντας την πολιτεία τους με τα κλειδιά της διακυβέρνησης, που δήθεν «ρίχνουν» στην ταραγμένη από αντιφάσεις και διαφωνίες θάλασσα της Τρόικας, ενώ γνωρίζουν καλά πως αυτά βρίσκονται ήδη στο βυθό της θάλασσας που βρέχει την χώρα.
Ελάτε τώρα, ας μην κοροϊδευόμαστε! Η ιεροτελεστία με τα κλειδιά, αποτελεί διαδικασία «πλυντηρίου» χρήματος, προνομίων και μαφιόζικης ισχύος που νομιμοποιείται από το «learning by numbers» της Τρόικας. Είναι μια διαδικασία να καθαριστούν με το θαλασσινό νερό μας οι κοινωνικοπολιτικοί ρύποι της μεταπολίτευσης του 1974 και να ανανεωθούν οι «ιερές» δυνάμεις της διαπλοκής, οι οποίες αποτελούν τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Τι να σου κάνει και ο Αλέξης; Αν δεν μπει στο παιχνίδι της ιεροτελεστίας με τα κλειδιά που ρίχνονται ξανά και ξανά στη θάλασσα υπό την δήθεν ασφάλεια του φανταστικού νήματος που κρατά στα στιβαρά του χέρια ο ιερέας, πώς θα κυβερνήσει; Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, δηλαδή τα ΜΜΕ των Νταβάδων και των αχυρανθρώπων τους! Ναι, αλλά ποιος αγιάζει τον σκοπό; Τα ΜΜΕ θα πεις ίσως, και θα κάνεις λάθος! Τον σκοπό αγιάζουν τα κλειδιά που βρίσκονται στον βυθό!
Είναι πολλά τα «λεφτά» που κρύβονται στις θάλασσές μας και μην εγκλωβίζεται το μυαλό σας αποκλειστικά στους υδρογονάνθρακες. Αυτό είναι το «τυράκι» για να πιαστεί ο ελληνικός λαός στην φάκα. Το ζήτημα είναι ιδιωτικοποίηση στο πλαίσιο της διεθνοποίησης του δημόσιου συμφέροντος στα ελληνικά νησιά. Το ζήτημα είναι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα να γίνει ο αιτιατός μηχανισμός «απελευθέρωσης» των νησιών από την ηπειρωτική χώρα με την θεσμοθέτηση ενός καθεστώτος περιορισμένης κυριαρχίας του ελληνικού κράτους σε αυτά, ως αντάλλαγμα της ανάπτυξης της Ελλάδας συνολικά σε μια άλλη βάση με τη συνεργασία της Γερμανίας και της αμερικανικής κυρίως πλευράς, σε ρόλο «κακού-καλού» αντίστοιχα. Αυτό είναι το σχέδιο «λεφτά υπάρχουν», αλλά πώς θα μπορούσα να το αναπτύξω δίχως εικασία αδόκιμη επιστημολογικά, έστω κι αν διέθετα ενδείξεις και πληροφορία; Δεν θα μπορούσα. Και έτσι παραμείναμε στον διχασμό ουσίας - ύπαρξης, δομής διακυβέρνησης –παραγόντων, πολιτικής - οικονομίας, πράξης –θεωρίας, διανόησης- κοινωνίας. Τι είναι αυτό που θα μπορούσε να ενώσει στην περίπτωση της ελληνικής κρίσης όλα τούτα; Μια υπόθεση Νέας Ηγεμονίας στην Ευρώπη με διαφορετικό χαρακτήρα κυριαρχίας χρεοκοπημένων εντός της ευρωζώνης κρατών; Ποια είναι αυτά σήμερα τυπικά και ουσιαστικά, υπό γενική μάλιστα εκκαθάριση; Η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία. Και ποιο είναι το σχέδιο; Το σχέδιο «λεφτά υπάρχουν» μόνον στο βαθμό που ιδιωτικοποιηθεί το δημόσιο συμφέρον στις χώρες αυτές δια ενός μηχανισμού που θα τις καθιστά κράτη πολύ μικρού προϋπολογισμού συγκριτικά με τον πληθυσμό τους, με εκτεταμένες ζώνες ειδικής εκμετάλλευσης που θα υπάγονται σε ξεχωριστό φορολογικό και εργασιακό καθεστώς. Το κεντρικό ζήτημα είναι ασφαλώς, σε ό, τι αφορά στην Ελλάδα, η αξιοποίηση από διεθνή ιδιωτικά συμφέροντα, υπό την ομπρέλα Γερμανίας-ΗΠΑ, των νησιών, της θάλασσας και του βυθού της με πολύ περιορισμένη την ισχύ κυριαρχίας του Ελληνικού Κράτους πάνω σε αυτά.
Αυτό το σχέδιο προϋποθέτει την διάλυση όλων των τυπικών και άτυπων θεσμών κυριαρχίας στην Ελλάδα στο πλαίσιο επανασύστασης Κράτους και αγοράς σε μια «ορθολογική βάση», την απόλυτη αυτονομία των διοικήσεων των ελληνικών νησιών από την κυβέρνηση της Αθήνας με υιοθέτηση ειδικού φορολογικού και εργασιακού καθεστώτος σε αυτά, την διευθέτηση όλων των εκκρεμών αιτιάσεων της Τουρκίας προς την Ελλάδα (υφαλοκρηπίδα, εξοπλισμοί και μορφή κυριαρχίας σε ελληνικά νησιά κλπ), την επίλυση του Κυπριακού και ασφαλώς την εισαγωγή ενός αδιαπραγμάτευτου διεθνώς εθνικού μέσου συναλλαγών, το οποίο θα συνδέεται με το ευρώ, ενώ η ισοτιμία του θα καθορίζεται από όργανο της ευρωζώνης. Αυτά θα μπορούσαν να είναι μόνον μερικές εθνικού και επιπλέον κοινωνικού χαρακτήρα βασικές συνέπειες της «ρίψης των κλειδιών στην θάλασσα», όπως το όρισα σχηματικά πιο πάνω, που θα έπρεπε να μας προβληματίσουν πολιτικά, δίχως όμως εσχατολογικές, κινδυνολογικές και εθνικιστικές εκτροπές ή υστερίες. Όλα αυτά αποτελούν πιθανότητες που δυστυχώς δεν μπορούν να προσεγγιστούν δίχως καλή μελέτη της συγκυρίας. Είναι πιθανότητες που διαμορφώνονται ακριβώς στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής και διεθνούς πολιτικής συγκυρίας και γεννούν πραγματικότητες με το «πιστόλι στον κρόταφο», με την μορφή του τυχαίου που εμφανίζεται από την κυρίαρχη προπαγάνδα να θεραπεύεται με μονόδρομους ανταλλαγής κυριαρχίας με ρευστό. Αυτή η σχέση πολιτικών συναλλαγών της τοπικής ελίτ με τους διεθνείς πάτρωνές της καταλύει ασφαλώς κάθε έννοια δημοκρατικής οργάνωσης και δημοκρατικής διακυβέρνησης, ενώ στο τέλος θα εξαφανίσει και αυτούς τους ίδιους τους Έλληνες ολιγάρχες και πολιτικούς που τους υπηρετούν.
Έτσι, είναι ο έλεγχος της διαδικασίας διαίρεσης της εργασίας στην ΕΕ, που διαμορφώνει αντιδημοκρατικά καθεστώτα τοπικά και όχι αυτή καθ΄ εαυτή η ιδιοκτησία των μέσω παραγωγής στις μέρες μας. Η Τρόικα, αγαπητοί φίλοι, ορίζει σήμερα τις συνθήκες ανεύρεσης των κλειδιών που πέταξε συμβολικά ο κ. Παπανδρέου στη θάλασσα. Αυτά τα κλειδιά θα αποτελούν πλέον υπόσχεση για την κάθε κυβέρνηση που θα ακολουθήσει μετά από αυτήν, αφού πρώτα εκπληρώσει τους όρους που δεν εκπλήρωσε ετούτη, που μέχρι τότε θα αρθρωθούν αλλιώς μέχρι να εκπληρωθεί ο σκοπός που αγιάζει μέσω των κλειδιών τα βρώμικα νερά, ενώ «μολύνει» τα καθαρά, όπως περιέγραψα. «Στο χέρι του ελληνικού λαού είναι να πάρει ο ίδιος τα κλειδιά της διακυβέρνησης », θα σου έλεγα, λαϊκίζοντας για να κλείσω όμορφα, λαϊκά και πατριωτικά, και σε κάθε περίπτωση διασκεδαστικά του προβλήματος και των σχέσεων που το ορίζουν. Δεν θα στο πω όμως, καθώς αυτό είναι εξίσου άθλιο με το να λες σε μια κοινωνία πως είναι καταδικασμένη από ανώτερες προς αυτήν δυνάμεις. Δεν υπάρχουν ανώτερες δυνάμεις, όπως δεν υπάρχει κανείς λαός με την μορφή μαζικού κινήματος πριν αυτός κατασκευαστεί για να επιτελέσει έναν συγκεκριμένο σκοπό.
Οι λαοί δεν κατασκευάζονται πνευματικώς, ούτε από πεφωτισμένες ηγεσίες, αλλά μέσω της παραγωγικής δομής που περικλείει την συγκεκριμένη διαίρεση της εργασίας που αφορά σε μια συγκεκριμένη εθνική κοινωνία, με κρίσιμο κομμάτι αυτών σήμερα τα ΜΜΕ. Ο λαός θα μπορούσε να υπερβεί για μια στιγμή την δομή που τον ορίζει, αν μετατρεπόταν σε «σκοπό» και τούτος είτε θα οριστεί εξωτερικά και καταστροφικά ως δήθεν χειραφέτηση από τον κακό μας εαυτό, είτε εσωτερικά ως χειραφέτηση από εκείνους που διέπραξαν το ατόπημα να παίξουν με τα κλειδιά, εκβιάζοντας σαν ξένο σώμα με την ρίψη του λαού στη θάλασσα για να βγάλει οπό το βυθό μόνος του τα κλειδιά. Αλλιώς θα πρέπει να συμβιβαστεί με τον ακρωτηριασμό εκτός της λαϊκής κυριαρχίας και της εθνικής κυριαρχίας. Ε, ας αφήσουμε τα κλειδιά εκεί που βρίσκονται και ας φτιάξουμε καινούργια. Τα παλιά μάλλον έχουν ήδη σκουριάσει έτσι και αλλιώς. Εναλλακτική διακυβέρνηση στην Ελλάδα από αριστερές δυνάμεις δεν μπορεί να δομηθεί ούτε με τα γνωστά κλειδιά του καθεστώτος, ούτε από τους ακόμη πιο γνωστούς κλειδοκράτορες. Και τούτο, εκτός από ζήτημα λαϊκής κυριαρχίας με την αστική έννοια του όρου, είναι και ζήτημα εθνικής κυριαρχίας πλέον. Και ως προς αυτό δεν νομίζω ότι χρειάζεται πολύ μεγάλη φαντασία πλέον για να συνεννοηθούμε.