Όταν η στατιστική συναντά το ποδόσφαιρο

Η στατιστική έχει μπει για τα καλά στον επαγγελματικό αθλητισμό και ο ΠΑΟΚ είναι από τους συλλόγους που τα τελευταία χρόνια προσπαθούν να βάλουν την τεχνολογία στην καθημερινή δουλειά των παικτών για να ανέβει επίπεδα ως ομάδα. Πολλά έχουν αλλάξει στον ΠΑΟΚ από τη μέρα που ο Ιβάν Σαββίδης ανέλαβε τα ηνία του... Ο ομογενής επιχειρηματίας δεν “καθάρισε” μόνο τον σύλλογο από τα χρέη, αλλά έχει αρχίσει να θέτει τις βάσεις προκειμένου να μετατρέψει τον Δικέφαλο σε ένα κορυφαίο ευρωπαϊκό κλαμπ. Μπορεί ακόμη να μην έχει πετύχει να βάλει την ομάδα του στο γκρουπ των συλλόγων του Champions League, ωστόσο οι συνθήκες εργασίας που έχει δημιουργήσει για τους παίκτες του δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα από εκείνους.Η ομάδα της Θεσσαλονίκης είναι, μάλιστα, από εκείνες που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τόσο την επιστήμη της στατιστικής, όσο και τις σύγχρονες μεθόδους της τεχνολογίας. Το Sport42.gr αναλύει.Τον Μάρτη του 2013, η ΠΑΕ ΠΑΟΚ προχώρησε σε μία πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα κίνηση και εγκατέστησε, τόσο στην Τούμπα, όσο και στη Νέα Μεησμβρία το σύστημα παρακολούθησης VIS Track. Αναλυτικότερα, στο γήπεδο, τοποθετήθηκε το VIS Track Live. Με δύο κάμερες, τρεις τερματικούς υπολογιστές και έναν server δημιουργήθηκε η δυνατότητα για καταγραφή πάνω 2000 δεδομένων συγχρόνως που αφορούν όλες τις κινήσεις (παικτών και μπάλας) στη διάρκεια ενός αγώνα.Παράλληλα, τοποθετήθηκε στις εγκαταστάσεις της Νέας Μεσημβρίας και το σύστημα VIS Track GPS, μέσω του οποίου οι άνθρωποι του ΠΑΟΚ μπορούν να παρακολουθούν την πορεία των προπονήσεων, για κάθε παίκτη ξεχωριστά και να συγκεντρώνουν την πολύτιμες πληροφορίες.Αυτή την στιγμή, ο ΠΑΟΚ με τον Ολυμπιακό είναι οι δύο μοναδικές ελληνικές ομάδες που διαθέτουν το σύστημα VIS Track και προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι ο νυν σκάουτερ των “ερυθρολεύκων” Αντώνης Λεμονάκης ήταν εκείνος που είχε αρχίσει να το χρησιμοποιεί στην Τούμπα πριν μετακινηθεί στους “ερυθρόλευκους”. Το τμήμα ανάλυσης απόδοσης του ΠΑΟΚΟι τρομερές τεχνολογικές δυνατότητες πάνω που απέκτησε ο ΠΑΟΚ οδήγησαν στη δημιουργία του τμήματος ανάλυσης απόδοσης που λειτουργεί υποστηρικτικά στο τεχνικό τιμ και του παρέχει πολύ χρήσιμες πληροφορίες για το σύνολο και κάθε παίκτη ξεχωριστά, αλλά και συγκριτικά με τους υπόλοιπους στη θέση του.Το Sport24.gr απευθύνθηκε τόσο στον βοηθό του Ίγκορ Τούντορ, όσο και στον επικεφαλής του τμήματος ανάλυσης απόδοσης, Δρ Γιώργο Ζιώγα, εργοφυσιολόγο και πήρε ενδιαφέρουσες απαντήσεις για το πώς το VIS Track, αλλά και συνολικά η επένδυση στη σύγχρονη τεχνολογία, άλλαξε την καθημερινότητα των προπονήσεων του ΠΑΟΚ.Αυτό είναι το VIS TrackΤι είναι, όμως, αυτό το σύστημα VIS Track για το οποίο ο ΠΑΟΚ πλήρωσε 140.000 ευρώ για να το αποκτήσει το 2013 και να μπει σε ένα κλαμπ κορυφαίων ευρωπαϊκών συλλόγων, όπως η Άρσεναλ, η Ντόρτμουντ, η Φενέρμπαχτσε και άλλες;Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που έχει δημιουργήσει η γερμανική εταιρία Impire AG, η οποία για περισσότερα από 20 χρόνια αποτελεί πάροχο στατιστικών στοιχείων για το γερμανικό ποδόσφαιρο. Μάλιστα, το VIS Track χρησιμοποιείται σε όλους τους αγώνες της Bundesliga και υπάρχει και ξεχωριστή εφαρμογή για τηλεοπτικές μεταδόσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα της Impire AG, για κάθε ποδοσφαιριστή ξεχωριστά το σύστημα παρέχει 150 διαφορετικά δεδομέναΤο πώς ακριβώς το χρησιμοποιεί ο ΠΑΟΚ μας το εξηγεί ο Δρ Γιώργος Ζιώγας, επικεφαλής του τμήματος ανάλυσης απόδοσης (τα άλλα δύο στελέχη που το συγκροτούν είναι ο Κυριάκος Τσιτιρίδης και ο Κώστας Βούρτσης).“Το VIS Track έχει προσαρμοστεί στις διαστάσεις της Τούμπας. Δυο κάμερες και τρεις υπολογιστές, ρυθμίζονται πριν την έναρξη κάθε αγώνα και καταγράφουν δεδομένα που αφορούν στους παίκτες και των δύο ομάδων. Αναλύει όλα τα τρεξίματα, από χαμηλές μέχρι και μέγιστες εντάσεις. Επιταχύνσεις, επιβραδύνσεις, σπριντ, γρήγορα τρεξίματα και πολλά ακόμη δεδομένα κίνησης” μας λέει ο κ. Ζιώγας και προσθέτει: “Είναι πολύ χρήσιμο σύστημα γιατί μας δίνει τη δυνατότητα να μελετήσουμε τη συμπεριφορά των παικτών της ομάδας μας μακροπρόθεσμα, μέσα από μία σειρά αγώνων. Βλέπουμε τις ικανότητες σε διάρκεια και ανάλογα με τους αντιπάλους”.Τα δεδομένα αναλύονται τόσο on line, όσο και μετά τους αγώνες.Όσο για το VIS Track Gps που χρησιμοποιείται στις προπονήσεις στη Νέα Μεσημβρία, μέσω συσκευών GPS που δίνονται στους παίκτες καταγράφονται όλα τα δεδομένα, καθώς και ένα video προπόνησης που δίνει τη δυνατότητα για τη δημιουργία ενός μεγάλου αρχείου. Έτσι, υπάρχουν δεδομένα για την ποιότητα της προπόνησης κάθε αθλητή (απόσταση που διανύθηκε, ταχύτητα, αντοχή στην ταχύτητα, θερμίδες που καταναλώθηκαν κλπ) που αφορούν κυρίως τη φυσική κατάσταση, αλλά και το πόσο σωστά δουλεύει στη διάρκεια των προπονήσεων.“Φέτος, ειδικά, ελέγχουμε τα πάντα και βάζουμε πίεση με την καλή έννοια στους παίκτες στη διάρκεια των προπονήσεων. Δεν μας ξεφεύγει τίποτα. Βλέπουμε μετά ξεχωριστά κάθε παίκτη, αν βελτιώνεται ή όχι και αυτό μας βοηθά στην επικοινωνία μαζί του. Καταγράφουμε συνήθως τρεις προπονήσεις με ένταση μέσα στην εβδομάδα. Σίγουρα την πρώτη μετά από κάθε αγώνα για όσους δεν έπαιξαν και άλλες δύο μεσοβδόμαδα”εξηγεί ο κ. Ζιώγας.Η σωστή αξιοποίηση του συστήματος απαιτεί συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση. Ο Γιώργος Ζιώγας βρίσκεται αρκετά συχνά σε ειδικά σεμινάρια ανάλυσης απόδοσης που διοργανώνονται από τις καλύτερες ευρωπαϊκές ομάδες, όπως αυτά που έγιναν πρόσφατα στο Emirates της Άρσεναλ και το Βερολίνο.Λέκο: Σε ευρωπαϊκά στάνταρ τα τρεξίματα του ΠΑΟΚΠώς, όμως, αξιολογεί τη χρησιμότητα του VIS Track το προπονητικό τιμ του ΠΑΟΚ; Το Sport24.gr απευθύνθηκε στον πιο στενό συνεργάτη του Ίγκορ Τούντορ, τον συμπατριώτη του Ιβάν Λέκο ζητώντας απαντήσεις πάνω σε συγκεκριμένα ερωτήματα:-Πόσο διευκολύνει τον σχεδιασμό των προπονήσεων και των αγώνων το VIS Track;“Διευκολύνει αρκετά. Σίγουρα αυτό που βλέπουν τα μάτια μας και η αίσθησή μας για το ποδόσφαιρο είναι σημαντικό, αλλά και τα στοιχεία, ειδικά πάνω στη φυσική κατάσταση δεν μπορούν ποτέ να περάσουν απαρατήρητα”.Έχει επίδραση και σε ζητήματα τακτικής;“Όχι ιδιαίτερα είναι η αλήθεια. Αλλά οι μετρήσεις και η εικόνα της φυσικής κατάστασης της ομάδας, είναι σημαντικές παράμετροι και για την τακτική και πόσο πιστά μπορεί να ακολουθηθεί ένα πλάνο”.-Επιτρέπει να υπάρχει καλύτερη αξιολόγηση των παικτών από το προπονητικό τιμ και ανάλογη προσαρμογή στο πώς δουλεύει ατομικά κάθε παίκτης;“Πάρα πολύ συχνά. Οι μετρήσεις μας δίνουν το ερέθισμα να τσεκάρουμε πιο επίμονα μερικά πράγματα στον καθένα και εν τέλει να προσαρμόσουμε ένα ειδικό πρόγραμμα επάνω σε κάποιον που έχει ελλείψεις σε συγκεκριμένους τομείς”.-Είστε ικανοποιημένοι από τις μετρήσεις (τρεξίματα, εκρήξεις) της ομάδας του ΠΑΟΚ; Υπάρχουν ορισμένοι παίκτες που πιάνουν στάνταρ κορυφαίων πρωταθλημάτων της Ευρώπης:“Το έχει πει και ο προπονητής, εξάλλου, ότι πάντα τρέχουμε περισσότερο από τον αντίπαλο. Η σύγκριση των στοιχείων της ομάδας μας με κορυφαία ευρωπαϊκά κλαμπ, όπως η Ντόρτμουντ και η Κρασνοντάρ είναι υπέρ μας σε αυτόν τον τομέα. Ατομικά δεν θα ήθελα να μιλήσω, σαφώς κάποιοι ξεχωρίζουν και είναι αρκετοί και σε αρκετούς τομείς”.-Πόσες ώρες εξτρά δουλειάς απαιτεί η μελέτη των αποτελεσμάτων;“Η πρώτη δουλειά γίνεται από τον χειριστή του συστήματος και άμεσο συνεργάτη μας, Κυριάκου Τσιτιρίδη και είναι πολύωρη μετά από κάθε ματς. Η ανάγνωση των αποτελεσμάτων είναι χρηστική και εύκολη και τέλος η προσαρμογή πάνω στα ευρήματα είναι μια διαρκής διαδικασία”.Έχετε διαπιστώσει μεγάλες διαφορές μεταξύ των ελληνικών και ευρωπαϊκών αγώνων;“Δεν θέλω να μιλήσω για το τι συμβαίνει εκτός της ομάδας μας. Εμείς πιάνουμε τα στάνταρ ευρωπαϊκών ομάδων υψηλού επιπέδου σε τρεξίματα. Φυσικά μιλάω για το μέσο όρο”.-Διαπιστώνετε στην πράξη την διάθεση της διοίκησης και του Σαββίδη προσωπικά, για βελτίωση με κάθε τρόπο της καθημερινής δουλειάς;“Όχι μόνο από αυτό, αλλά και από τις υπόλοιπες παροχές, αντιλαμβάνεται εύκολα κάποιος ότι ο κ. Σαββίδης και ο σύλλογος δεν σταματούν ποτέ να ανεβάζουν τον πήχη στην καλύτερη οργάνωση”. -Με βάση τις μετρήσεις, μπορείτε να μας δώσετε το καλύτερο ματς του ΠΑΟΚ από πλευράς τρεξιμάτων αλλά και συμπεριφοράς των παικτών μέσα στο γήπεδο (αποστάσεις μεταξύ των γραμμών κλπ);-Αυτό εναντίον της Ντόρτμουντ στην Τούμπα ήταν το καλύτερό μας παιχνίδι, βάσει των στοιχείων”.Απαραίτητες διευκρινίσειςΗ όλη διαδικασία της ανάλυσης απόδοσης είναι πολύ σύνθετη και επηρεάζεται από διάφορες παραμέτρους, γι' αυτό ο κ. Ζιώγας παραθέτει ορισμένες απαραίτητες διευκρινίσεις:Η ΠΑΕ ΠΑΟΚ συλλέγει στοιχεία και από εκτός έδρας αγώνες, είτε με άλλα συστήματα που χρησιμοποιεί, είτε μέσω άλλων συνεργασιών και προσωπικών γνωριμιών, ειδικά όταν πρόκειται για συλλογή στοιχείων από πολύ αξιόλογα πρωταθλήματα όπως Γερμανίας, Αγγλίας".Με τα δεδομένα που συλλέγουμε μας επιτρέπεται μία άλλου τύπου ανάλυση. Να δούμε τις πάσες, τις ντρίμπλες και τις μονομαχίες κάθε παίκτη.Στον ΠΑΟΚ υπάρχουν οι οικονομικές δυνατότητες για να διαθέτουμε και άλλα συστήματα. Έχουμε 23 τρόπους ανάλυσης video. Μπορούμε να βλέπουμε τις καρδιοαναπνευστικές επιβαρύνσεις, για παράδειγμα. Κοιτάζουμε συνεχώς μπροστά και δουλεύουμε να πλησιάσουμε κορυφαίες ευρωπαϊκές ομάδες..Η εικόνα κάθε αγώνα μέσω του VIS Track επηρεάζεται πολύ από την τακτική που ακολουθείται και την έκβαση του παιχνιδιού. Για παράδειγμα, στο ματς με τη Ντόρτμουντ δώσαμε χώρο στη γερμανική ομάδα και άρα τα τρεξίματα των παικτών μας ήταν ποιοτικά διαφορετικά. Ή για παράδειγμα, με τον Παναθηναϊκό προηγηθήκαμε 3-0 νωρίς και υπήρξε άλλη διαχείριση δυνάμεων μετά.Και άλλες παράμετροι επηρεάζουν. Στην Ελλάδα οι διαιτητές σφυρίζουν πολύ και αυτό επιδρά στον ρυθμό. Επίσης, στη χώρα μας, εκτός από τις 4-5 κορυφαίες ομάδες, οι υπόλοιπες παίζουν άμυνα, έχουν πολύ αμυντικογενή συμπεριφορά. Αντίθετα στα ματς του Γιουρόπα Λιγκ, υπάρχει άλλη φιλοσοφία, επιθετική και όλοι κυνηγάνε το γκολ.Υπάρχει μια σημαντική διαφορά σε σχέση με τα εργομετρικά που κάνει ακόμη πιο απαραίτητο και χρήσιμο το VIS Track. Όταν κάνουμε εργομετρικά είναι όλα ελεγχόμενα. Το μόνο που αλλάζει κάθε φορά είναι ο παίκτης.Με το σύστημα αυτό μπορούμε να βλέπουμε τον παίκτη ακόμη και όταν δεν έχει τη μπάλα στα πόδια. Ο φίλαθλος με το γυμνό μάτι βλέπει αυτόν που πασάρει ή σκοράρει και άθελά του “αδικεί” έναν μέσο ή έναν αμυντικό που δεν συμμετέχει στη συγκεκριμένη φάση.Η διαδικασία αγώνων Πέμπτη-Κυριακή σαφώς και επιβαρύνει τους παίκτες. Δεν είναι μόνο τα μαζεμένα ματς σε λίγα 24ωρα αλλά και τα μακρινά ταξίδια που δημιουργούν επιπρόσθετες δυσκολίες. Επίσης, δεν πρέπει να παραλείπουμε ότι είναι πολύ δύσκολο να υπάρχει μία ομάδα 24 πραγματικά ισάξιων παικτών, οπότε ορισμένα ποδοσφαιριστές τραβάνε παραπάνω κουπί.Δεν είναι τόσο απλό να προσπαθούμε να “μεταφράσουμε' το σύνολο των χιλιομέτρων που κάνει μία ομάδα Το θέμα δεν είναι αν μία ομάδα “γράφει” συνολικά 12 χιλιόμετρα σε ένα ματς, αλλά αν αυτά γίνονται με ένταση, με επιταχύνσεις, με τρεξίματα και σπριντ.Επειδή χρησιμοποιούμε το VIS Track, εδώ και τρία χρόνια, νομίζω ότι κάθε σεζόν είμαστε ένα λιθαράκι πιο πάνω από την προηγούμενη σαν ομάδα.Και μία γνώμη για τους τραυματισμούςΑπό τη συζήτηση με τον Γιώργο Ζιώγα καταγράψαμε και την άποψή του και για ένα πολυσυζητημένο θέμα στον ΠΑΟΚ, τους συχνούς τραυματισμούς και την φυσική κατάσταση της ομάδας. Παρουσιάζει ενδιαφέρον: “Η προετοιμασία άρχισε νωρίς και πολλοί παίκτες δεν συμμετείχαν, αφού εντάχθηκαν αργότερα στην ομάδα. Ουσιαστικά η ομάδα έκανε μία προετοιμασία δύο εβδομάδων λόγω αγωνιστικών υποχρεώσεων, ενώ συνήθως χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος. Δεν γινόταν να είναι συνεχώς σε φουλ ρυθμούς η ομάδα. Έζησα και στον ΑΠΟΕλ παλιότερα μία τέτοια κατάσταση. Μην ξεχνάτε επίσης ότι στο διάστημα των διακοπών στην αγωνιστική δράση, εμείς έχουμε 10-12 παίκτες που φεύγουν στις Εθνικές ομάδες, οπότε είναι δύσκολο να αναπληρωθούν τα κενά”.Εδώ μπορείτε να δείτε ένα υπόδειγμα ανάλυσης αγώνα με το σύστημα VIS Track. Υπόδειγμα από ανάλυση, μέσω VIS Track, αγώνα Μπάγερν-Ντόρτμουντ, όπως δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της Impire AG.