Η γερμανική συνταγή

Γίνεται πολύς λόγος τον τελευταίο καιρό για τις διαφορές του ευρωπαϊκού Βορρά και του ευρωπαϊκού Νότου εξαιτίας της κρίσης χρέους. Πολλοί μιλάνε  για τεμπέληδες Νότιους και δουλευταράδες Βόρειους – το κάνουν σχηματικά και γενικολογώντας. Τα ταξίδια μου στον κόσμο και λίγη γνώση της πολιτικής οικονομίας, έτσι όπως τη διδάχτηκα κάποτε στο πανεπιστήμιο, εμένα με έχουν οδηγήσει σε ένα άλλο συμπέρασμα: στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με οικονομίες που δημιουργούν χρήμα και οικονομίες που βασίζονται στην κατανάλωση. Οι Γερμανοί είναι κλασσικό παράδειγμα ανθρώπων που δημιουργούν κέρδη – οι νότιοι είναι όλοι περισσότερο καταναλωτές. Οι Βόρειοι φοβούνται τον πληθωρισμό που θερίζει, όταν εμφανιστεί, τα κεφάλαιά τους, οι νότιοι συνήθως πληρώνουν ακριβά την υπερκατάναλωση και τις εισαγωγές – ίσως να φταίει για αυτό και το κλίμα. Οι Γερμανοί συνήθως δρουν έχοντας ως στόχο το κέρδος – οι νότιοι δεν ταυτίζουν το κέρδος με την καλοπέραση: και οι δυο έχουν τα δίκια τους. Το ματς του Ολυμπιακού με τη Σάλκε είναι μια ωραία ευκαιρία για να θυμίσω τι έχουν κάνει οι Γερμανοί στη Μπουντεσλίγκα και πως έχουν φτιάξει ένα πρωτάθλημα που παράγει κέρδη – είναι μια ωραία αφορμή για παρατηρήσεις ποδοσφαιρικής οικονομίας, αν υπάρχει κάτι τέτοιο. Οι Γερμανοί ήταν οι πρώτοι που παρασύρθηκαν από τη δίνη της νέας πραγματικότητας που δημιούργησε στα τέλη του '90 η απόφαση Μπόσμαν. Μην ξεχνάτε ότι η απόφαση αυτή, με την οποία καταργήθηκαν οι περιορισμοί στον αριθμό των ξένων παικτών, συνέπεσε περίπου με την πτώση του τοίχους του Βερολίνου: τα σύνορα που αρχικά είχαν ανοίξει εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, άνοιξαν σε χρόνο ρεκόρ για όλους. Οι Γερμανοί έπρεπε να ενσωματώσουν πρώτα τους Ανατολικούς ποδοσφαιριστές και αυτή η ξαφνική πρόσμιξη έτσι κι αλλιώς δημιούργησε νέα δεδομένα στην αγορά: σκεφτείτε π.χ τι θα γίνονταν στην Ελλάδα αν αύριο το πρωί έπρεπε οι ελληνικές ομάδες να πάρουν όλους ή έστω τους καλύτερους Σέρβους ποδοσφαιριστές! Μέσα σε ένα χρόνο σχεδόν όλες οι γερμανικές ομάδες άλλαξαν κι όταν βρέθηκαν μπροστά στην πιθανότητα να αποκτούν και πολύ περισσότερους ξένους από τους τρεις που επιτρέπονταν έπεσαν στο διεθνές εμπόριο με τα μούτρα. Τα αρχικά αποτελέσματα ήταν καταστροφικά και για τις ομάδες (που έχασαν την παραδοσιακή τους ομοιογένεια και το στυλ τους) αλλά και για την εθνική τους που έφθινε και πέρασε μια δεκαετία δυσκολιών, καθώς φαίνονταν δύσκολο να βρεθούν διάδοχοι του Κλίνσμαν, του Φέλερ, του Κέλερ, του Χέσλερ και των υπολοίπων. Αλλά οι γερμανοί είναι πρακτικοί άνθρωποι και σύντομα μετέτρεψαν το πρόβλημα σε αβαντάζ. Οι ακαδημίες τους πάντοτε δούλευαν - το θέμα δεν ήταν να βγάλουν παίκτες αλλά τι ομάδες θα φτιάξουν. Δεν ξέρω αν κινήθηκαν όλοι μαζί με βάση κάποιο σχέδιο: το πιθανότερο είναι πως το έκανε κάποιος το κατάλαβαν όλοι και το κόπιαραν αρκετά επιτυχημένα. Ποιο; Μα τον τρόπο του να δημιουργείς ομάδες που σκέφτονται και φροντίζουν πρώτα για το θέαμα και έπειτα για τα υπόλοιπα.Η Μπουντεσλίγκα είχε πάντοτε να επιδείξει ομάδες που σέβονταν τις παραδόσεις του ε