Πόσο νέα η «νέα Ευρώπη»;

του Βασίλη Πάικου

Εντάξει, ο Γιούνκερ δεν είναι Μπαρόζο, καμία σχέση. Ο άνθρωπος είναι σοβαρός, με ισχυρή προσωπικότητα, βαθειά ευρωπαϊστής. Και, μάλλον, δεν πρόκειται ν' αποδειχθεί πειθήνιο όργανο της Μέρκελ και του Σόιμπλε, όπως ο προκάτοχός του.
Εντάξει, στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, εκδηλώθηκε ένα είδος mini ανταρσίας κατά των γερμανών. Εκ μέρους του Ρέντζι και του Ολάντ. Με στόχο το

σύμφωνο σταθερότητας και την ανελαστικότητα της εφαρμογής του.

Εντάξει, στο κείμενο των συμπερασμάτων της συνόδου, περιελήφθησαν κάποιες διατυπώσεις οι οποίες, υπό προϋποθέσεις, και με πολύ καλή θέληση ασφαλώς, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ανοίγουν κάποιους δρόμους.
Αρκούν άραγε όλ' αυτά, για να πει κανείς ότι ξημερώνει η «νέα Ευρώπη»; Όπως βιάστηκαν να πουν και να γράψουν, να θριαμβολογήσουν κιόλας κάποιοι; Πολύ πρόωρο και, σίγουρα, πολύ αισιόδοξο για να το πιστέψει κανείς...

Ευρωδεξιός είναι και ο νέος Πρόεδρος της Κομισιόν, μην ξεχνιόμαστε. Που πάει να πει πως πάνω-κάτω τις ίδιες απόψεις έχει με τις κυριαρχούσες σήμερα στην Ευρώπη. Όχι ότι δεν κάνουν διαφορά οι προσωπικότητες, πάντως όχι τέτοια διαφορά ώστε νάρθουν τα πάνω-κάτω. Και απ' ό,τι οι περισσότεροι συμφωνούν, θεμελιακές αλλαγές χρειάζεται σήμερα η Ευρώπη, αν θέλει να ζήσει. Κι ύστερα οι ευρωπαϊκοί συσχετισμοί παραμένουν οι ίδιοι. Συσχετισμοί που παραπέμπουν στη συντήρηση της ίδιας κουλτούρας αντιμετώπισης της ευρωπαϊκής πορείας. Όσο για τους ευρωσοσιαλιστές από τους οποίους πολλοί πολλά περιμένουν. Δεδομένου μάλιστα ότι δίχως τη συνδρομή τους δεν διαμορφώνονται πλειοψηφίες. Δεν ξέρω πόσο αποφασιστικοί και αποφασισμένοι είναι, και προς ποια κατεύθυνση. Τα δείγματα γραφής των τελευταίων χρόνων δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά, κάθε άλλο. Απ' ό,τι μάλιστα όλα δείχνουν, η διαπραγμάτευση μεταξύ Λαϊκών και Σοσιαλιστών για την υπερψήφιση του Γιούνκερ, είχε να κάνει περισσότερο με θέσεις και με πρόσωπα. Και λιγότερο (ή μήπως καθόλου;) με επιλογές και με αποφάσεις σχετικά με τις προοπτικές της Ένωσης.

Το κείμενο των συμπερασμάτων της πρόσφατης συνόδου, ναι πράγματι μπορεί να διαβαστεί και από κάπως αισιόδοξη οπτική. Στην πραγματικότητα όμως τα λέει όλα και δε λέει τίποτα. Έτσι ώστε την ερμηνεία θα την δίνει (και θα την επιβάλει) πάντα ο ισχυρός. Όσο για το ποιος είναι, και παραμένει, ο ισχυρός, ε τι κάνει νιάου-νιάου. Εξάλλου, σχεδόν όλοι οι ευρωπαίοι ηγέτες έσπευσαν, και με το κείμενο ανά χείρας, να υπερπροβάλουν την άποψη ότι «η ανάπτυξη δεν παρεμποδίζεται στο ελάχιστο από την θρησκευτική προσήλωση στο σύμφωνο σταθερότητας». Και, για να μην μείνει η παραμικρή αμφιβολία, ο ίδιος ο Σόιμπλε έσπευσε την επομένη να τους ξεμπροστιάσει, λέγοντας πως ουδείς ζήτησε χαλάρωση του συμφώνου. Και βέβαια είναι γνωστή, δεδομένη, και διαρκώς επιβεβαιούμενη η εμμονική σχέση της γερμανικής ηγεσίας προς την πανευρωπαϊκής αναφοράς λιτότητα. Ενώ οι συγκυβερνώντες στο Βερολίνο σοσιαλδημοκράτες, όχι μόνο δεν επηρεάζουν στο ελάχιστο, αλλά είναι κυριολεκτικά σαν να μην υπάρχουν, κάπως σαν τον Βενιζέλο εδώ σ' εμάς. Ε λοιπόν, δεν μπορεί κανείς να περιμένει και πολλά.
Το ζήτημα είναι πως από τ' αποτελέσματα των πρόσφατων ευρωεκλογών φάνηκε καθαρά πως η Ευρώπη ή θ' αλλάξει ή, αργά ή γρήγορα, θα πάψει να υπάρχει. Και ότι, πάντως, χρειάζεται ένα ισχυρό μεταρρυθμιστικό σοκ, ώστε να ξαναγίνει ελκυστική στους λαούς της.

Αν, με τη νέα ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία, υπάρχει κάποιος που να βλέπει τέτοια προοπτική, πραγματικά ζηλεύω την αισιοδοξία του...