«Ο ήχος μας είναι το ποιοι είμαστε»

Γ.Β: Είναι τιμή και χαρά μου να μιλώ μαζί σας. Καλωσήλθατε στην Ευρώπη!

J.R: Ευχαριστώ. Είναι χαρά μου να βρίσκομαι εδώ..

Γ.Β: Από τον κωδικό συμπεραίνω πως βρίσκεστε κάπου στη νότιο Γαλλία;

J.R: Μόλις φτάσαμε σε μια πόλη που λέγεται Νιμ. Δεν νομίζω πως έχω ξαναέλθει εδώ, αλλά νομίζω πως βρίσκεται κάπου ανάμεσα στο Μονπελιέ και τη Μασσαλία.

Γ.Β: Σωστά. Νομίζω μάλιστα πως έχει μια υπέροχη ρωμαϊκή αρένα.

J.R: Όντως, βλέπω μια μικρή γωνία της από το δωμάτιο του ξενοδοχείου μου. Θα κάνω λοιπόν μια βόλτα εκεί να τη δω!

Γ.Β: Υπέροχα. Και σε λίγες μέρες θα έρχεται να παίξετε στην Αθήνα. Μου φαίνεται πως πάει λίγος καιρός από την τελευταία φορά που ήσασταν εδώ.

J.R: Ναι. Νομίζω πως είχα έλθει στην Αθήνα για τελευταία φορά το 2007.

Γ.Β: Κι έχετε ένα νέο άλμπουμ που λέγεται "Walking Shadows", το οποίο είναι μια κατάσταση all-star...

J.R: Ναι, έτσι φαίνεται! Παίζω με κάποιους μουσικούς, φίλους και συναδέλφους που τους ξέρω πολύ καιρό. Είναι πολλά χρόνια που παίζω μαζί τους, και είναι τρεις από τους καλύτερους σημερινούς μουσικούς, περάσαμε λοιπόν πολύ ωραία φτιάχνοντας αυτό το δίσκο. Μου αρέσει πολύ να παίζω μαζί τους, όπως μου αρέσει να παίζω και νε αυτούς που θα έλθουν μαζί μου στην Αθήνα: τον Aaron Goldberg, τον Reuben Rogers και τον Gregory Hutchinson. Κι αυτοί είναι τρεις από τους καλύτερους σημερινούς μουσικούς, κι έχουμε μεγάλη ιστορία παίζοντας μαζί.

Γ.Β: Ναι, είναι πράγματι υπέροχη η μπάντα που φέρνετε στην Αθήνα... Το "Walking Shadows" έτυχε θερμής υποδοχής από κοινό και κριτικούς.

J.R: Το ελπίζω! Δεν δίνω και τόση σημασία σε αυτά. Είμαι υπερήφανος γι αυτό το δίσκο και ο κόσμος μοιάζει να απολαμβάνει τη μουσική. Ήταν μια ευκαιρία για μένα να κάνω κάτι λίγο διαφορετικό. Σε κάθε δίσκο θέλω να κάνω κάτι λίγο διαφορετικό, αλλά αυτός κατά κάποιον τρόπο προετοιμαζόταν καιρό. Πάντα ήθελα να κάνω ένα δίσκο με μπαλάντες. μου αρέσει η έμφαση στη μελωδία και το λυρισμό, και το να επικεντρώνομαι σε μια πιο απλή και τρυφερή, ρομαντική οπτική γωνία. Όμως δεν είχα νιώσει έτοιμος να κάνω έναν ολόκληρο δίσκο με μπαλάντες, μέχρι τώρα!!! (Γέλια) Κι ήταν ωραίο που εξερεύνησα αυτή την πλευρά της μουσικής μου προσωπικότητας.

Γ.Β: Είναι απολύτως αληθές πως συνήθως δεν επαναλαμβάνεστε, και κάνετε πράγματα καινούρια. Ήταν πολύ ενδιαφέρον να σας ακούμε να παίζετε με ένα τρίο χωρίς πιάνο. Γιατί συνήθως όταν μιλάμε για τζαζ τρίο, το πιάνο είναι πάντοτε παρόν

J.R: Λοιπόν, μου αρέσει να παίζω με πιάνο. Μου αρέσουν οι πιανίστες και είχα εξαιρετικές σχέσεις με πιανίστες δια μέσου των χρόνων, αλλά επί περίπου δέκα χρόνια, από το 2004 μέχρι πολύ πρόσφατα, τα περισσότερα πράγματα που έκανα με δικά μου συγκροτήματα ήταν χωρίς πιάνο. Ήταν με διάφορα τρίο, και το Compass ήταν με διπλό τρίο, με δύο μπασσίστες και δύο ντράμμερ. Μου αρέσει το πιάνο και μου αρέσει η αρμονία, και πιστεύω πως ποικιλότροπα ο ήχος της σύγχρονης τζαζ ορίζεται από την αρμονία. Μου αρέσει λοιπόν να παίζω με πιάνα, και μου αρέσει η αλληλεπίδραση μαζί τους, γιατί με ένα πιάνο έχεις τόσο πολλές αρμονικές επιλογές. Αλλά μου αρέσει κι η εμπειρία του να παίζω χωρίς πιάνο, γιατί έχεις μια ελευθερία σε αυτού του είδους τα τρίο. Έχεις μια μελωδική και ρυθμική ελευθερία, και αυτό είναι πολύ προκλητικό και αυστηρό., και κάποιες φορές κι αφηρημένο, όμως όταν ταιριάξουν όλα, μπορεί να προκύψουν οι πιο ελεύθεροι κι έντονοι αυτοσχεδιασμοί μέσα στο τρίο.

Γ.Β: Ας πάρουμε τα πράγματα περίπου από την αρχή. Νομίζω πως προερχόμενος από μια τέτοια οικογένεια, με τους γονείς που είχατε, ήταν γραφτό να γίνετε πιθανότατα καλλιτέχνης. Πώς ήταν να μεγαλώνετε με τόση τέχνη και μουσική γύρω σας;

J.R: Λοιπόν, δεν μεγάλωσα με τον πατέρα μου. Γνωρίζετε πως ο πατέρας μου ήταν ένας σπουδαίος καλλιτέχνης (σ.σ. O μεγάλος σαξοφωνίστας Dewey Redman), όμως ο πατέρας κι η μητέρα μου δεν ήταν παντρεμένοι και δεν ήταν μαζί, οπότε με μεγάλωσε η μητέρα μου, και δεν αισθάνομαι πως ήταν γραφτό να γίνω μουσικός. Σίγουρα είχα εκτεθεί σε μουσική, κι η μητέρα μου ήταν χορεύτρια, οπότε με έφερε σε επαφή με όλα τα είδη των παραστατικών τεχνών, τη μουσική, τα εικαστικά, το θέατρο, όμως για το μεγαλύτερο διάστημα της παιδικής και νεανικής μου ηλικίας δεν πίστευα πως θα γινόμουν επαγγελματίας μουσικός. Οι ενέργειές μου δεν επικεντρώνονταν σ' αυτό. Στο σχολείο είχα μπει στην πειθαρχία της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης. Η μουσική ήταν κάτι που αγαπούσα, αλλά δεν ήταν κάτι που το έπαιρνα και τόσο στα σοβαρά. Οπότε κατά κάποιον τρόπο το γεγονός ότι κατέληξα να γίνω επαγγελματίας μουσικός το ένιωσα κάπως σαν ένα είδος ατυχήματος. Ο κόσμος μπορεί να λέει πως ήταν η μοίρα μου, το πεπρωμένο μου, αλλά για μένα δεν ήταν μέρος του σχεδίου που είχα για τη ζωή μου. Όμως αν είναι ατύχημα, είναι σίγουρα το πιο υπέροχο ατύχημα που μου συνέβη ποτέ, γιατί τώρα δεν μπορώ να φανταστώ να είχα κάνει κάτι διαφορετικό από αυτό. Νιώθω τόσο ευτυχής, τόσο τυχερός που μπορώ να παίζω κάθε νύχτα με σπουδαίους μουσικούς και να μαθαίνω από αυτούς και να μεγαλώνω μαζί τους και να προσπαθώ να κάνω μουσική μαζί τους!

Γ.Β: Είναι μέρος του μύθου που κυκλοφορεί για σας, κι είμαι σίγουρος πως έτσι έχουν τα πράγματα, πως είχατε γίνει δεκτός στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Γέιλ, και πως είχατε πει πως θα πάτε ένα χρόνο αργότερα, πράγμα που φυσικά δεν κάνατε ποτέ. Είναι αλήθεια;

J.R: Ναι, πήρα ένα χρόνο άδεια από τις σπουδές μου, αλλά υπήρξε ο μακρύτερος χρόνος της ζωής μου.. (Γέλια). Αυτός ο χρόνος κρατάει... λοιπόν, για να δούμε... είκοσι δύο χρόνια τώρα! Ξέρετε, νόμιζα πως απλώς θα έπαιρνα ένα χρόνο για να κάτσω στη Νέα Υόρκη και να παίξω λίγη μουσική, όμως τα πράγματα πήραν εκρηκτική, κατά κάποιο τρόπο, πορεία για μένα, κι από τότε δεν κοίταξα ποτέ πίσω μου. Απλώς απολαμβάνω να παίζω μουσική.

Γ.Β: Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς θα ήταν η ζωή σας αν είχατε ακολουθήσει τον άλλο δρόμο;

J.R: Ναι... Εννοώ πως έχω αναρωτηθεί, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ... Ξέρετε, απλώς δεν μπορώ να το φανταστώ, μοιάζει τόσο ξένο, είναι η ζωή που παρά λίγο να ζήσω, κι όμως τώρα μού φαίνεται σαν μα αδύνατη ζωή, σαν μια ζωή που δεν θα μπορούσα να έχω ζήσει, οπότε... Έχω αναρωτηθεί, όμως η φαντασία μου δεν είναι αρκετά δημιουργική ώστε να δω τον εαυτό μου σαν κάτι άλλο από αυτό που είμαι τώρα! Αν και δεν το έχω σκεφτεί και τόσο εις βάθος, για να είμαι ειλικρινής...

Γ.Β: Όπως είπατε, η μουσική σας καριέρα εξερράγη, και κάνατε κάτι που, στα δικά μου μάτια, μοιάζει πολύ δύσκολο. Έχοντας ένα πατέρα που ήταν ένας πολύ σημαντικός και διάσημος μουσικός, εσείς εμφανιστήκατε ως μουσικός, αλλά πάντα ακολουθήσατε τη δική σας πορεία. Πώς το καταφέρατε;

J.R: Λοιπόν, δεν νομίζω πως το σκέφτηκα! Συχνά, οι μουσικοί της τζαζ μιλούν γι αυτή την προσπάθεια να έχεις το δικό σου ήχο, να βρεις το δικό σου ήχο, σαν ένα είδος επικής αναζήτησης, ξέρετε, κάποια μέρα, αφού έχεις ψάξει όλες τις γωνιές του κόσμου κι αποκτήσει τόση εμπειρία, και κοιτάζεις τη ζωή σου και κάποια μέρα, κάπου βαθιά ή στην κορυφή ενός βουνού ή σε μια κοιλάδα ή κάπου τέλος πάντων, ανακαλύπτεις τον ήχο σου! Νομίζω.. χωρίς να θέλω να φανώ ασεβής προς όλα αυτά, αλλά νομίζω πως ο ήχος μας είναι το ποιοι είμαστε. Είναι κάτι... πάντοτε ανακαλύπτουμε περισσότερα για το ποιοι είμαστε, οπότε η φωνή μας, ο ήχος μας, συνεχώς βαθαίνει και συνεχώς πλαταίνει, συνεχώς εμπλουτίζεται, αλλά για μένα, ποτέ δεν θα μπορούσα να παίξω σαν κάποιον άλλο από τον εαυτό μου, και ποτέ δεν έχω νιώσει πως θα μπορούσα να είμαι κάποιος άλλος εκτός από τον εαυτό μου. Με αυτή την έννοια, αυτό ήταν πάντοτε φυσικό για μένα. Κάποιες φορές εύχομαι να μπορούσα να έχω τον ήχο κάποιου άλλου, αλλά δεν μπορώ! Είτε για καλό είτε για κακό, δεν έχω παρά μόνο το δικό μου ήχο.

Γ.Β: Μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη δική σας γενιά μουσικών της τζαζ κι εκείνη του πατέρα σας, είναι πως στη δική σας γενιά οι περισσότεροι μουσικοί έχουν σπουδάσει μουσική, έχουν κάνει πολύ σοβαρές και συμπαγείς μουσικές σπουδές. Πόσο διαφορετικό κάνει αυτό τον ήχο της γενιάς σας σε σχέση με τις προηγούμενες;.

J.R: Γενικά έχετε δίκιο, υπό την έννοια πως το μουσικό εκπαιδευτικό σύστημα απογειώθηκε τα τελευταία σαράντα χρόνια, κι ειδικά τα τελευταία είκοσι χρόνια στη τζαζ, το εκπαιδευτικό σύστημα της τζαζ, όμως νομίζω πως είναι παραπλανητικό το να ισχυριστούμε πως όλοι οι μουσικοί που έπαιζαν πριν το 1970 ήταν εντελώς αυτοδίδακτοι. Γιατί, ξέρετε, ο πατέρας μου είχε σπουδάσει μουσική, η μουσική ήταν το αντικείμενο των σπουδών του. Υπάρχουν πολλοί διάσημοι μουσικοί της τζαζ που πέρασαν από κάποιου είδους ωδείο. Και πάλι εγώ για παράδειγμα, δεν πήγα σε μουσικό σχολείο και ποτέ δεν έκανα κανονικές μουσικές σπουδές ή μαθήματα μουσικής. Υπάρχουν εξαιρέσεις, προφανώς, στους κανόνες. Όμως σίγουρα το εκπαιδευτικό σύστημα της τζαζ εξερράγη τα τελευταία σαράντα χρόνια. νομίζω πως μέχρις ενός σημείου, αυτό είναι υπέροχο. Οι νέοι μουσικοί της τζαζ έχουν τώρα ενημέρωση που δεν την είχαν παλιά. Έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που παλιά δεν την είχαν, πολλά μουσικά προβλήματα είναι λυμένα γι αυτούς, κι έτσι ‘ίσως μπορούν να κατακτήσουν τη μέθοδό τους, μπορούν να μάθουν τους δρόμους που μπορούν να ακολουθήσουν, τους τρόπους με τους οποίους μπορούν γρήγορα να αποκτήσουν ένα ορισμένο μουσικό λεξιλόγιο και να αναπτύξουν έναν επαγγελματισμό και μια άνεση ίσως πιο γρήγορα λόγω των μεθόδων και των δομών. Αυτό είναι καλό, και νομίζω πως η τζαζ σήμερα δείχνει τα σημάδια μιας έμφασης στην παιδεία, υπάρχουν περιπλοκές σήμερα στη τζαζ, στο κύριο ρεύμα της τζαζ ακούς πολύ περίπλοκες αρμονίες και περίπλοκα μέτρα και ρυθμούς. Αυτό προκύπτει από μια επικέντρωση στην παιδεία. Νομίζω πως αυτό μπορεί να είναι καλό πράγμα, όμως πρέπει να θυμόμαστε πως, τελικά, ο σκοπός της τζαζ δεν είναι να εκπαιδεύσει... Ίσως είναι καλύτερα να πούμε πως ο σκοπός του να μάθεις για τη τζαζ δεν είναι να δείξεις τι έμαθες. Ακριβώς όπως ο σκοπός της παιδείας δεν είναι να δείξεις πως είσαι μορφωμένος..

Γ.Β: Ακριβώς!

J.R: Ο σκοπός της παιδείας είναι να μάθεις κάτι και μετά να χρησιμοποιήσεις αυτή την παιδεία για να πεις κάτι, για να κάνεις κάτι. Νομίζω λοιπόν πως ο κίνδυνος της τζαζ παιδείας είναι ο κίνδυνος όλων των ειδών της ιδρυματοποιημένης ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, δηλαδή να σου ξεφύγει το γεγονός πως ο τελικός σκοπός της παιδείας σου δεν είναι να κάνεις φιγούρα, αλλά να προσπαθήσεις να την βάλεις να δουλέψει για κάτι, ελπίζοντας πως θα είναι για κάτι πιο βαθύ και πιο σπουδαίο.

Γ.Β: Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο μαζί σας. Είναι αλήθεια πως ο ήχος της τζαζ έχει απλωθεί τόσο πολύ που τώρα περιλαμβάνει και τη world music, ήχους από όλο τον κόσμο, τη σύγχρονη μουσική κλπ ίσως λοιπόν εδώ είναι ένα καλό σημείο για να σας ρωτήσω τι είναι η τζαζ για σας.

J.R: Για μένα η τζαζ, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, έχει να κάνει με το πνεύμα του αυτοσχεδιασμού. Με το να βρίσκεσαι σε αυτή τη στιγμή και να παίζεις αυτό που νιώθεις κι αυτό που σκέφτεσαι αυτή τη στιγμή. Να αυτοσχεδιάζεις με ένα τρόπο που επικοινωνεί με τους άλλους μουσικούς που παίζεις μαζί τους, να έχεις ένα διάλογο μαζί τους, και να αυτοσχεδιάζεις με ένα τρόπο που επικοινωνεί με το κοινό για το οποίο παίζεις. Αυτό είναι η τζαζ.

Γ.Β: Μια που μιλήσατε για τους άλλους μουσικούς με τους οποίους αυτοσχεδιάζει κανείς: όλα αυτά τα χρόνια έχετε παίξει με πολλούς υπέροχους μουσικούς και υπέροχους ανθρώπους. Θα ήθελα να σας ρωτήσω με ποιον - ή και ποιους - που δεν έχετε παίξει ακόμα, θα βρίσκατε ενδιαφέρον, ή και θα ονειρευόσασταν, να παίξετε.

J.R. - Ω! Λοιπόν, πολύ θα ήθελα να παίξω με τον Keith Jarrett - είμαι σίγουρος πως δεν θα συμβεί ποτέ... (Γέλια)

Γ.Β: Γιατί όχι;

J.R: Γιατί ποτέ δεν... Θέλω να πω, παίζει με τους ίδιους μουσικούς, τους ίδιους δυο-τρεις ανθρώπους, τα τελευταία είκοσι χρόνια!

Γ.Β: Αυτό είναι αλήθεια, το ξέρω...

J.R: Όμως σίγουρα θα ήθελα να παίξω μαζί του. Θα μου άρεσε να παίξω με τον Prince, (Γέλια) αλλά είμαι σίγουρος πως ποτέ δεν θα παίξω μαζί του... Ξέρετε, υπάρχουν πολλοί μουσικοί . έχω υπάρξει τυχερός, όπως είπατε, που έχω παίξει με πολλούς σπουδαίους μουσικούς, όμως για κάθε σπουδαίο μουσικό που μπόρεσα να παίξω μαζί του, υπάρχουν πιθανότατα πέντε που δεν έχω παίξει! Πιστεύω πως όσο περισσότερες εμπειρίες μπορέσω να έχω, παίζοντας με περισσότερους σπουδαίους μουσικούς, τόσο το καλύτερο...

Γ.Β: Έτυχε να αναφέρετε δύο από τους πλέον αγαπημένους μου μουσικούς στον κόσμο!

J.R: Ναι, τους ξεχωρίζουν κι οι ίδιοι οι μουσικοί. Και νομίζω πως υπάρχουν σοβαροί λόγοι γι αυτό...

Γ.Β: Έχετε απόλυτο δίκιο... Ευχαριστώ για το χρόνο σας και θα τα πούμε στην Αθήνα!

J.R: Θα χαρώ πολύ να σας γνωρίσω. Γεια σας!