Ναυάγιο-Φαρμακονήσι: Προσφυγή των διασωθέντων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Νέα εξέλιξη στην υπόθεση του Φαρμακονησίου όπού οι διασωθέντες του ναυαγίου, πριν από λίγες ημέρες, κατέθεσαν προσφυγή ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, για παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (άρθρα 2, 3 και 13).

Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, το PRO ASYL, η Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, παρέχουν νομική συνδρομή

στους διασωθέντες του ναυαγίου από τον Ιανουάριο του 2014 μέχρι σήμερα.

Υπενθυμίζουμε ότι μετά από προκαταρκτική εξέταση, που διενεργήθηκε από την Εισαγγελία του Ναυτοδικείου Πειραιά και εγκρίθηκε από το Αναθεωρητικό Δικαστήριο Αθηνών, σχετικά με τις τυχόν ευθύνες λιμενικών ή/και άλλων αρχών για το ναυάγιο και τον θάνατο των παιδιών και των γυναικών, εκδόθηκε Πράξη του αρμόδιου Εισαγγελέα, με την οποία η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο τον Ιούλιο 2014. Σημειωτέον ότι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία δεν προβλέπεται ένδικο μέσο κατά της Πράξης θέσης στο αρχείο.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των διασωθέντων: το ναυάγιο έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια δύο διαδοχικών ρυμουλκήσεων του πλοιαρίου τους, από σκάφος του λιμενικού, προς την Τουρκία, με ένα σκοινί 10 μέτρων και με μεγάλη ταχύτητα. Κατά τη διάρκεια των ρυμουλκήσεων νερά εισέρρεαν εντός του σκάφους με αποτέλεσμα την ανατροπή και βύθισή του. Το σκάφος είχε μείνει ακυβέρνητο (λόγω βλάβης στη μηχανή) σε πολύ μικρή απόσταση (100 περίπου μέτρα) από το ελληνικό νησί. Τόσο πριν την επιχείρηση όσο και κατά τη διάρκεια αυτής, οι διασωθέντες ζητούσαν βοήθεια από τους λιμενικούς δείχνοντάς τους μάλιστα 2 από τα παιδιά, που επέβαιναν στο σκάφος.

Την επομένη ημέρα του ναυαγίου (21-1-2014) εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες συναντήθηκε με τους διασωθέντες και κατέγραψε την περιγραφή των συμβάντων. Αυθημερόν η Ύπατη Αρμοστεία εξέδωσε δελτίο τύπου (http://www.unhcr.gr/nea/deltia-typoy/artikel/e0dc29e577b7c77ffbaf5f7ddda...) ζητώντας την πλήρη διερεύνηση του περιστατικού και στο οποίο αναφέρονται τα εξής : «σύμφωνα με τις μαρτυρίες των επιζώντων το σκάφος του Λιμενικού που ρυμουλκούσε το πλοιάριό τους κατευθυνόταν με μεγάλη ταχύτητα προς τις τουρκικές ακτές, όταν συνέβη το τραγικό συμβάν εν μέσω θαλασσοταραχής……..οι άνθρωποι φώναζαν για βοήθεια, δεδομένου ότι στο πλοιάριο υπήρχε μεγάλος αριθμός παιδιών".

Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές: τις πρώτες πρωινές ώρες της 20-1-2014 εντοπίζεται, ένα πλοιάριο, 8 περίπου μέτρων, με πολλούς επιβαίνοντες, προερχόμενο από την Τουρκία, το οποίο μένει ακυβέρνητο (πιθανώς λόγω βλάβης στη μηχανή), στη θαλάσσια περιοχή 1,5 ν.μ. βορειοανατολικά της νήσου Φαρμακονήσι, σε συνθήκες υψηλού κυματισμού. Σημειωτέον ότι η ώρα του εντοπισμού που αναφέρεται επίσημα από τις ελληνικές αρχές ποικίλλει (άλλοτε 00:35, άλλοτε 01:25, άλλοτε 02:00).

Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές: για το περιστατικό ενημερώνεται άμεσα η Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίων Συνόρων, αρμόδια, μεταξύ άλλων, «για το σχεδιασμό, οργάνωση, συντονισμό και παρακολούθηση των δράσεων αστυνόμευσης και ελέγχου των θαλασσίων συνόρων και της αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης». Παρά το γεγονός ότι επιλήφθηκε του περιστατικού η ανωτέρω Διεύθυνση, σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, η εντολή που δόθηκε στον κυβερνήτη του καταδιωκτικού σκάφους του λιμενικού, που διενεργούσε περιπολία στην περιοχή, στο πλαίσιο μικτής Ευρωπαϊκής Επιχείρησης «ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΣΥΝΟΡΑ» ήταν : «φέρ’ τους μέσα με ασφάλεια στο Φαρμακονήσι για τα περαιτέρω».

Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές (ανακοίνωση του Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής, http://www.hcg.gr/node/6764 ): «…..Σε καμία περίπτωση το πλωτό σκάφος του Λιμενικού Σώματος δεν διενεργούσε ρυμούλκηση προς τις τουρκικές ακτές, αντίθετα, το σκάφος με τους επιβαίνοντες αλλοδαπούς ρυμουλκείτο προς το Φαρμακονήσι. Αυτό επιβεβαιώνεται αβίαστα και τεκμηριωμένα από το γεγονός ότι το στίγμα βύθισης του σκάφους βρίσκεται δυτικότερα από το στίγμα εντοπισμού του, δηλαδή με κατεύθυνση την ελληνική περιοχή και συγκεκριμένα προς νήσο Φαρμακονήσι….» Πλην όμως, σύμφωνα με τα επίσημα στίγματα, που δόθηκαν από τις ελληνικές αρχές, το στίγμα εντοπισμού του πλοιαρίου είναι το ίδιο ακριβώς με το στίγμα της βύθισής του (!)

Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές: από ώρα 02:00 έως ώρα 02:13, μέσα σε θάλασσα έντονου κυματισμού, έλαβαν χώρα τα εξής : το καταδιωκτικό σκάφος του λιμενικού προσέγγισε και πλεύρισε το πλοιάριο, 2 λιμενικοί επιβιβάστηκαν στο πλοιάριο, έδεσαν το πλοιάριο με ένα σκοινί 10 μέτρων και παρέμειναν στο πλοιάριο, ακολούθησε η ρυμούλκηση του πλοιαρίου από το σκάφος του λιμενικού χρονικής διάρκειας 15 λεπτών, κατά τη διάρκεια αυτής της πρώτης ρυμούλκησης αποκόπηκε το σημείο όπου είχε δεθεί το σκοινί, το λιμενικό σκάφος πλεύρισε και πάλι το πλοιάριο, οι 2 λιμενικοί επιβιβάστηκαν στο δικό τους σκάφος, οι λιμενικοί πέταξαν το σκοινί σε έναν επιβαίνοντα για να το δέσει, ο τελευταίος προσπάθησε και απέτυχε να το δέσει, ένας λιμενικός επιβιβάστηκε και πάλι στο πλοιάριο, έδεσε το σκοινί και επιβιβάστηκε και πάλι στο λιμενικό σκάφος, ακολούθησε δεύτερη ρυμούλκηση χρονικής διάρκειας 3 έως 10 λεπτών, σταμάτησε και η δεύτερη ρυμούλκηση, το σκάφος του λιμενικού προσέγγισε και πάλι το πλοιάριο, το οποίο άρχισε να βουλιάζει, ένας λιμενικός έκοψε με μαχαίρι το σκοινί ρυμούλκησης, το πλοιάριο ανατράπηκε και βυθίστηκε μέσα σε λίγα λεπτά, οι 16 από τους επιβαίνοντες περισυλλέγησαν από το λιμενικό σκάφος. Όλα τα ανωτέρω, ωστόσο, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή των ελληνικών αρχών, έλαβαν χώρα από τις 2:00 έως τις 2:13, ήτοι μέσα σε συνολικά 13 μόλις λεπτά (!).

Σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές : το περιστατικό μετατράπηκε σε περιστατικό έρευνας και διάσωσης και ενημερώθηκε, ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ, το αρμόδιο Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης ΜΕΤΑ τη βύθιση του πλοιαρίου. Το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης έχει ως αποστολή «να συντονίζει και διευθύνει τις επιχειρήσεις ναυτικής και αεροπορικής έρευνας και διάσωσης, με κατάλληλες διαδικασίες, υποδομή και μέσα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τις οικείες συμβάσεις και εγχειρίδια του IMO και ICAO» .

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα έκθεσης, που συντάχθηκε από τεχνικό σύμβουλο των διασωθέντων και κατατέθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου:

Οι ελληνικές αρχές όφειλαν να ενημερώσουν, ευθύς εξ αρχής, για το περιστατικό το αρμόδιο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης,
Η εισροή υδάτων στο πλοιάριο οφείλεται στον εσφαλμένο τρόπο ρυμούλκησης (μικρό μήκος σκοινιού ρυμούλκησης, ανύψωση της πλώρης, απόνερα από το λιμενικό σκάφος, αποκοπή πρωραίας δέστρας),
Οι, κατά τα ανωτέρω, εισροές υδάτων δημιούργησαν την ύπαρξη ελεύθερης επιφάνειας υδάτων τόσο στο κατάστρωμα όσο και στο κύτος κάτωθεν αυτού και στην καμπίνα. Υπό αυτές τις συνθήκες, τις συνθήκες κυματισμού και την υψηλή θέση του κέντρου βάρους (λόγω της ύπαρξης του συνόλου των επιβατών στο κατάστρωμα και την έλξη του σχοινιού ρυμούλκησης εκ των άνω) η ανατροπή του σκάφους θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως αναπόφευκτη.

Έντεκα νεκροί ακόμα ζητούν δικαίωση.