Η τέχνη του δρόμου πάει και σχολείο

Το Athens Street Art Festival, συνεχίζει τη δημιουργική του πορεία με εικαστικές παρεμβάσεις, που στόχο έχουν την ανάδειξη της διαφοράς μεταξύ ρύπανσης και καλλιτεχνικής αξίας. Στο πλαίσιο των φετινών δράσεων, 78 καλλιτέχνες επεμβαίνουν εικαστικά, σε ένα υπαίθριο εμπορικό πάρκο στα Σπάτα, δεκαέξι σχολεία, άλλα δημόσια κτήρια και αποθήκες.Ο Αντρέας Τσουράπας,

-Να ξεκινήσουμε με μία σύντομη περιγραφή του Athens Street Art Festival;
-«Το Athens Street Art Festival, το φεστιβάλ Τέχνης του Δρόμου, είναι ένας μη κερδοσκοπικός, μη επιδοτούμενος, με επιχορηγούμενος φορέας, μια πρωτοβουλία που δημιουργήθηκε πριν από μερικά χρόνια. Στόχο έχει να αναδείξει την εικαστική πλευρά της τέχνης του δρόμου. Δεν είναι στις προθέσεις μας να περιοριστεί στεγνά στο street art, γιατί υπάρχουν κι άλλες μορφές τέχνης του δρόμου, όπως το θέατρο του δρόμου και άλλα πράγματα. Μέχρι τώρα, λόγω των περιορισμένων οικονομικών μέσων και επειδή όλοι είμαστε εθελοντές και κάνουμε κάτι άλλο για να ζήσουμε, περιοριστήκαμε αυστηρά στο κομμάτι που λέγεται εικαστική παρέμβαση στο δρόμο, τέχνη του δρόμου, street art, graffiti, urban art ή όπως θέλει να το πει ο καθένας. Έχουμε κάνει προτάσεις σε πολλούς ανθρώπους, υπήρξαν μερικές συνεργασίες, απλώς ήταν εστιασμένες σε συγκεκριμένες δράσεις για τον απλούστατο λόγο ότι οι δικές μας δράσεις διαρκούν 12 μήνες το χρόνο και δεν μπορούσαν να δεσμευτούν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα».

-Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι που έχετε θέσει, οι επιδιώξεις του φεστιβάλ;
-«Το να φέρει σε επαφή τους καλλιτέχνες με το κοινό, γιατί σε μεγάλο βαθμό οι καλλιτέχνες του street art λειτουργούν σε επίπεδο underground. Να θεσμοθετήσει αυτή τη μορφή της τέχνης και να κάνει παρεμβάσεις σε δημόσιους χώρους. Το τελευταίο, κατά τη γνώμη μου, είναι και το πιο σημαντικό. Πρόκειται για έναν πολύ αποδοτικό, αποτελεσματικό τρόπο για να γίνουν οι αβίωτες πόλεις μας λίγο καλύτερες».

-Θα ήθελα να κάνουμε μία σύνοψη της πορείας του A.S.A.F. μέχρι σήμερα.
-«Πέρυσι το φεστιβάλ θέλησε να γνωρίσει στο ελληνικό κοινό διεθνούς φήμης Ευρωπαίους καλλιτέχνες και από την άλλη μεριά να προκαλέσει την προσοχή αυτών των καλλιτεχνών στην ελληνική σκηνή. Είχε μια εστιασμένη δράση δύο μηνών και πρακτικά ήταν μία προσπάθεια δύσκολη, να καλέσεις 29 ανθρώπους να συνυπάρξουν την ίδια στιγμή, να τους προσφέρεις τις υποδομές και ό, τι χρειάζονται για να δημιουργήσουν. Αφού κάναμε διακοπές για να συνέλθουμε από την κούραση και εγώ έκανα ένα ταξίδι στην Αμερική, επιστρέφοντας είχα μία διαφορετική θεώρηση για το φεστιβάλ. Θεώρησα ότι θα έπρεπε να έχει μεγάλη χρονική διάρκεια, δεν είναι ανάγκη να είναι εστιασμένο. Όταν ένα γεγονός απλώνεται χρονικά, μπορεί να είναι πιο κουραστικό για τους διοργανωτές και τους συμμετέχοντες, αλλά έχει καλύτερα αποτελέσματα, επηρεάζει περισσότερους ανθρώπους.
Φέτος, αποφασίσαμε να κινηθούμε σε δύο άξονες. Ο ένας είναι ο άξονας του δημόσιου χώρου και ο άλλος της επαναληπτικής δράσης σε ελεγχόμενο δημόσιο χώρο παρουσία κοινού.
Το ένα κομμάτι είναι αυτό που υπήρχε και πέρυσι, η παρέμβαση σε δημόσια κτήρια, σχολεία ή δημόσια κτήρια που μας δίνουν οι συνεργαζόμενοι Δήμοι την άδεια να παρέμβουμε. Πρωτίστως, ο δήμος της Νίκαιας με τον οποίο συνεργαστήκαμε και πέρυσι και ήταν συνδιοργανωτής και τις δύο χρονιές, αλλά και άλλοι Δήμοι όπου καλούμεθα να παρέμβουμε. Το Σάββατο θα παρέμβουμε στα Καμίνια, έχουμε παρέμβει στην Αργυρούπολη και άλλους Δήμους. Η Νίκαια είναι το κέντρο μας, με την έννοια ότι εκεί έχουν γίνει οι παρεμβάσεις μεγάλης κλίμακας, 13.500 τ.μ., ένα νούμερο εντυπωσιακό. Το καινούργιο concept του φεστιβάλ "Together we are one", συλλογική δράση καλλιτεχνών, "Μαζί είμαστε ένα". Προσπαθούμε να προωθήσουμε σε ένα χώρο που έχει ένα μεγάλο κατακερματισμό, τη συνεργασία μεταξύ των καλλιτεχνών. Μας επιτρέπει ο Δήμος να παρέμβουμε σε σχολεία κι εμείς εκεί δημιουργούμε δυναμικές ομάδες καλλιτεχνών οι οποίοι συνεργατικά ολοκληρώνουν το έργο. Μέχρι στιγμής έχουν βάψει 78 καλλιτέχνες, άλλοι με μεγαλύτερη συχνότητα και άλλοι με μικρότερη, ανάλογα με το πόσο εύκολη είναι η θεματική τους και αν ταιριάζει σε νηπιαγωγεία, δημοτικά ή γυμνάσια. Ένας πιο χαρούμενος καλλιτέχνης με πιο ανάλαφρη γραφή, εύλογο είναι ότι έχει περισσότερες ευκαιρίες.
Το δεύτερο κομμάτι του φεστιβάλ πραγματοποιείται σε συνεργασία με ένα εμπορικό κέντρο στα Σπάτα, το οποίο επισκέπτονται κάθε Σάββατο, που κάνουμε τις δράσεις μας, περίπου 25 χιλιάδες άνθρωποι. Έχουμε έρθει σε συνεργασία με τον δημιουργό του concept "Le M.U.R" (ο τοίχος), τον Γάλλο Jan Claude Smit, για να μεταφέρουμε την ιδέα του εκεί. Εγκαινιάσαμε μία δράση κάθε Σάββατο, στην οποία ένας, δύο μέχρι και έξι καλλιτέχνες ζωγραφίζουν σε 14 επιφάνειες που υπάρχουν στο χώρο (1,5x4μ.), παρουσία του κοινού. Το κοινό συνομιλεί με τον εκάστοτε καλλιτέχνη για το έργο του και με αυτόν τον τρόπο του δίνεται η δυνατότητα καλλιτεχνικής προβολής. Υπάρχουν 14 ανηρτημένες επιφάνειες διπλής όψεως και το έργο του κάθε καλλιτέχνη μένει τουλάχιστον δύο με τρεις μήνες εκεί. Τα έργα στη συνέχεια αποθηκεύονται και στοχεύουμε στο να γίνει μία μεγάλη έκθεση με αυτά. Η σημασία όμως αυτής της δράσης είναι ότι σε έναν ελεγχόμενο χώρο, με πρόσβαση του κοινού, με μεγάλη προσέλευση του κοινού, χορηγούμε στους καλλιτέχνες υλικά, υποδομές και βέβαια ελευθερία, με το δεδομένο ότι σέβονται το χώρο. Σε μία επαρχεία του κόσμου, σε μία επαρχεία της street art, γιατί αυτό είναι η Ελλάδα, μόνο αυτή τη δράση, την έχουν δει μέχρι σήμερα 750 χιλιάδες άνθρωποι, νούμερο που προέρχεται από τις καταμετρήσεις της προσέλευσης των επισκεπτών και των αυτοκινήτων. Και μόνο το γεγονός ότι στην Ελλάδα, στο δεύτερο χρόνο λειτουργίας του φεστιβάλ μετράμε τόσο μεγάλη προσέλευση, είναι παγκόσμια πρώτη. Δεν το αναφέρω για να μας δώσει κάποιος συγχαρητήρια αλλά για να πω ότι στην πραγματικότητα η χώρα έχει τη δυνατότητα να κάνει ενδιαφέροντα, αξιόλογα και πρωτοποριακά πράγματα αρκεί να μαζευτούν άνθρωποι με μεράκι, επιμονή και προσήλωση στο στόχο, να βάλουν κόπο και χρόνο και χρήματα για να πετύχουν αυτό που θέλουν. Πρόσφατα το Υπουργείο Τουρισμού κάλεσε σε δύο περιπτώσεις, δημοσιογράφους από το εξωτερικό και τους ξεναγήσαμε. Ένα κομμάτι του τουρισμού της Ελλάδος είναι ο πολιτιστικός τουρισμός σε όλες του τις εκφάνσεις. Αναφέρω χαρακτηριστικά ότι ο Δήμαρχος της Σανγκάης πήρε απόφαση να εντάξει στα νέα τουριστικά αξιοθέατα της πόλης, την τέχνη του δρόμου, συγκεκριμένους τοίχους με graffiti art».

-Ποιες είναι οι αντιδράσεις από όλα τα μέρη, μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικό προσωπικό το διάστημα που παρεμβαίνετε εικαστικά στα σχολεία;
-«Με ενδιαφέρει προσωπικά περισσότερο η ανταπόκριση των δασκάλων, των γονέων και των παιδιών, με αυτή τη σειρά. Ήταν ένα περίεργο ξάφνιασμα για τους καθηγητές και το διοικητικό προσωπικό γιατί ήταν και για μας δύσκολο. Ξαφνικά ερχόντουσαν στο χώρο τους κάποιοι άνθρωποι που έπρεπε να κάνουν παρεμβάσεις, ελεγχόμενες μεν και μετά από συνεννόηση, αλλά στην αρχή τα πράγματα ήταν πιο δύσκολα. Αργότερα βρήκαμε κι εμείς τον τρόπο. Οι γονείς ενθουσιάζονται. Υπήρξαν σχολεία στα οποία επειδή δεν υπήρχαν κονδύλια ο Σύλλογος γονέων και κηδεμόνων χορήγησε τα έξοδα και υπήρξαν και περιπτώσεις στις οποίες επειδή δεν μπορούσε ο Σύλλογος προσφέρθηκαν μερικοί άνθρωποι που είχαν τη δυνατότητα και συνεισέφεραν χρώματα, σκαλωσιές ή ότι χρειαζόντουσαν οι καλλιτέχνες για να μπορέσουν να κάνουν τη δουλειά τους».

-Ποιο είναι κατά μέσο όρο το κόστος του να "βάψει" κανείς ένα σχολείο;
-(Γέλια) «Το αθροιστικό κόστος είναι λιγότερο από μισό ευρώ το τετραγωνικό. Έχουν γίνει παρεμβάσεις σε 16 σχολεία και τα συνολικά έξοδα δε νομίζω ότι έχουν υπερβεί τις 6.000 ευρώ. Για όλα αυτά βέβαια δεν έχουν χρειαστεί αυτά τα χρήματα γιατί βοηθούν οι άνθρωποι, παίρνουν πολλές προσφορές, νοικιάζουν σε πολύ χαμηλές τιμές μια σκαλωσιά κ.λ.π. Δυστυχώς, τα νούμερα δε λένε ψέματα. Ας σκεφτεί κάποιος ποιό είναι το κόστος συντήρησης αυτού του σχολικού χώρου. Υπάρχει και η οικονομική διάσταση εκτός της καλλιτεχνικής, γιατί τα τετραγωνικά μέτρα που βάφτηκαν δε θα υποστούν βανδαλισμούς στο μέλλον για τον απλούστατο λόγο ότι οι καλλιτέχνες είναι γνωστοί και ο άλλος θα το σκεφτεί περισσότερο να "χαλάσει" ένα έργο. Σκεφτείτε ποιο θα ήταν το κόστος για να βαφτούν 16 σχολεία, με κίνδυνο την επόμενη μέρα να "λερωθούν" ξανά οι τοίχοι. Το κόστος θα ήταν πολλαπλάσιο».

-Υπάρχει συγκεκριμένη θεματολογία που έχουν τα έργα που δημιουργείτε ειδικά για τα σχολεία;
-«Εμείς δεν είμαστε διαφωτιστές, το φεστιβάλ ως θεσμός περιλαμβάνει ανθρώπους, εμείς που το ιδρύσαμε και το τρέχουμε, οι καλλιτέχνες που το αγκάλιασαν και συμμετέχουν, οι φορείς που μας χορηγούν τις επιφάνειες -γιατί κι αυτοί είναι μέρος του φεστιβάλ- το κοινό που "καταναλώνει" αυτό το πολιτιστικό προϊόν, αυτονόητο είναι ότι δεν έχουμε όλοι τις ίδιες απόψεις. Ακόμα κι αν περιοριστούμε στενά στους ανθρώπους που το ίδρυσαν και το τρέχουν, οι οποίοι είναι περίπου σαράντα, ούτε εμείς έχουμε κοινές απόψεις. Επομένως δε μπορούμε να έχουμε κοινή κατευθυντήρια γραμμή. Το μόνο το οποίο διεκδικούμε από τον καλλιτέχνη είναι η ευπρέπεια και ο σεβασμός της συλλογικής μας δουλειάς. Να υπάρχει μία ενημέρωση στο τι θα εκτελέσει ο καθένας και με ποιο τρόπο. Δε λογοκρίνουμε τα μηνύματα αλλά όπως και τίποτα στη ζωή έτσι κι εδώ δεν είναι ανεξέλεγκτος ο καθένας. Τα μηνύματα αφορούν τον κάθε καλλιτέχνη. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι θέτουν εμφανή ερωτήματα και άλλοι που θέτουν άλλου τύπου ερωτήματα. Ο Billy Gee ήρθε και ζωγράφισε έναν κούνελο που κρατάει ένα καρότο, το οποίο στην πραγματικότητα αποτελεί μια ειρωνεία πάνω στη δουλειά του Jeff Koons με τα ζώα από μπαλόνια. Αυτό εικαστικά είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον, αλλά κάποιος αν τυχαίνει να μην έχει τη γνώση ότι ένας άλλος καλλιτέχνης ξεκίνησε να κάνει γλυπτά που παριστάνουν ζώα φτιαγμένα από μπαλόνια, μπορεί να το εισπράξει μόνο σαν ένα ωραίο κουνέλι».

-Στις πιο πρόσφατες εικαστικές παρεμβάσεις βλέπουμε να χρησιμοποιείται μια καινούργια τεχνική, θα μας μιλήσετε γι αυτά τα έργα;
-«Κάνω μια προσπάθεια τον τελευταίο καιρό να αφήσω το σπρέι και να γυρίσω πίσω στο πινέλο και τη μπογιά, στο old school painting, είναι μια δύσκολη τεχνική η οποία απαιτεί πολύ προετοιμασία πριν και πολύ μεγάλο κόπο. Είναι πιο γρήγορο το να βάφεις με σπρέι αλλά με το πινέλο έχεις άλλου τύπου ακρίβεια. Επειδή μου αρέσει η τυπογραφία αν κάποιος το δει έχει μεγάλη σχέση μ' αυτή. Θα δείτε κι άλλα πράγματα στο μέλλον».

http://athensaf.eu/

Ακολουθούν φωτογραφίες από έργα graffiti που έχουν δημιουργηθεί στο πλαίσιο του Athens Street Art Festival:

http://athensaf.eu/