«Η Τέχνη μας ανυψώνει»

«Η τέχνη σε περίοδο κρίσης μπορεί να μας ανυψώσει και τα έργα να αποτελέσουν μέσο έκφρασης», επισημαίνει μεταξύ άλλων η Κρυσταλία Κεφαλληνού, συντηρητής αρχαιοτήτων, έργων τέχνης και δημιουργός ψηφιδωτών, μιλώντας στον Αθήνα 9.84 και στη Ζέττα Καρφίδου.

Αυτή την περίοδο, εργάζεται πάνω σε δύο διαφορετικά θέματα εκτός από τις δικές της καλλιτεχνικές αναζητήσεις που βρίσκονται σε μια συνεχή εξερεύνηση.

Ερ. Ανεξάρτητα από τον τρόπο σύνθεσής του , το ψηφιδωτό -όπως και η ίδια επισημαίνετε, αποτελεί αναμφισβήτητα μια μνημειακή τέχνη. Πόσο «επίκαιρη» μπορεί να είναι αυτή η μορφή τέχνης , με τους συμβολισμούς της, σε μια μακρά περίοδο κρίσης όπως αυτή που διανύουμε;

Απ. Η αισθητική είναι μια ανάγκη που έχει ο άνθρωπος για να εκφραστεί μέσα από τα έργα τέχνης, πόσο μάλλον από μια τέχνη που συνυφαίνεται σε μια αρχιτεκτονική δημιουργία. Η τέχνη, βελτιώνει το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε. Τα ερεθίσματα τα οποία μας δίνει, μπορούν να μας ανυψώσουν συναισθηματικά , αισθητικά , ψυχικά και κυρίως σε μια περίοδο κρίσης, τα έργα τέχνης να αποτελέσουν μέσο έκφρασης! Να εκφράσουμε- μέσα από αυτά - γεγονότα, συνθήκες , καταστάσεις στις οποίες περιερχόμαστε όλοι ως άνθρωποι και κοινωνίες.

Ερ. Ίσως από κάποιους η τέχνη του ψηφιδωτού θεωρείται ότι αφορά στη σημερινή εκδοχή της, μόνο ιερούς ναούς. Είναι έτσι;

Απ. Όχι, η σύγχρονη μορφή του ψηφιδωτού έχει ακολουθήσει την εξέλιξη που έχει και η γλυπτική και η ζωγραφική. Η μορφή που μπορεί να πάρει ένα ψηφιδωτό έργο τέχνης ενταγμένο σε ένα αρχιτεκτόνημα, έχει να κάνει με την κοσμοθεωρία του καλλιτέχνη που την δημιουργεί. Πλέον τα ψηφιδωτά μπορούν να έχουν όγκο και η αξία τους δεν περιορίζεται μόνο στους εκκλησιαστικούς χώρους. Το μοντέρνο ψηφιδωτό εκφράζει και απεικονίζει μορφές τις σύγχρονης ζωής.

Ερ. Πότε ξεκίνησε η εικαστική σας αναζήτηση και ποιό υπήρξε το αρχικό σας ερέθισμα;

Απ. Το πρώτο μου ερέθισμα ξεκίνησε από την Νέα Μονή Χίου. Όταν ήμουν 16 ετών, επισκέφτηκα για πρώτη φορά το μοναστήρι και είδα τα εκπληκτικά ψηφιδωτά του. Έκτοτε, αυτή έγινε η αγαπημένη μου επίσκεψη. Η Νέα Μονή Χίου, μαζί με τον Όσιο Λουκά και την Μονή Δαφνίου, που χρονολογούνται τον 11ο αιώνα, αποτελούν τα τρία μεγάλα βυζαντινά μνημεία με ψηφιδωτά στον ελλαδικό χώρο. Όταν έφθασα στην Αθήνα για σπουδές, ήρθα σε επαφή με το μάθημα του ψηφιδωτού στην σχολή μου, εκεί δημιούργησα το πρώτο μου έργο και από τότε δεν έχω σταματήσει να δημιουργώ ψηφιδωτά. Παράλληλα άρχισα να επισκέπτομαι διάφορες αίθουσες τέχνης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, από εκεί με εντυπωσίασαν σύγχρονα έργα ψηφιδωτού που δεν είχαν Βυζαντινές αναφορές και αποφάσισα οριστικά να εντείνω τις επιδιώξεις μου, τις ευαισθησίες μου και τις δεξιότητές μου στην τέχνη του ψηφιδωτού.

Ερ. Η τέχνη του ψηφιδωτού εμφανίζεται στον ελλαδικό χώρο τον 5ο -4ο αιώνα π.χ. Πλέον συναντάμε εφαρμογές του και με άλλα υλικά;

Απ. Ναι, ξεκίνησε με μάρμαρα, βότσαλα, κεραμικά και αργότερα όταν άρχισε να γίνεται εντοίχιο, χρησιμοποιήθηκε το σμάλτο και η υαλόμαζα. Σήμερα, γίνεται χρήση και των γρανιτών καθώς και μιας μεγαλύτερης χρωματικής ποικιλίας των σμάλτων.

Ερ. Χρησιμοποιείτε τον παραδοσιακό τρόπο παρασκευής του ψηφιδωτού και γιατί;

Απ. Ναι, τα κονιάματα, δηλαδή το συνδετικό υλικό του ψηφιδωτού, υλικό που χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα και έχουν αντέξει στο χρόνο. Αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε αν παρατηρήσουμε για παράδειγμα τα ψηφιδωτά της Πέλλας ή της Αγίας Σοφίας. Υπάρχουν κονιάματα που έχουν αντέξει και 2.500 χρόνια! Δεν υπάρχει λόγος να πειραματιστούμε σε κάτι διαφορετικό.

Ερ. Η διαδρομή ενός καλλιτέχνη -εικάζω- ότι είναι μοναχική. Υποθέτω ότι αντλεί μεγάλο μέρος από την ενέργεια του δημιουργού, αλλά κυριολεκτώντας ακόμη και από τον πραγματικό χρόνο του. Είστε μια νέα κοπέλα, πόσο εύκολη είναι μια τέτοια επιλογή;

Απ. Η εργασία του καλλιτέχνη στο ατελιέ είναι μοναχική, δύσκολη και υπεύθυνη αλλά αξίζει, αποτελεί σημαντικό εκφραστικό χώρο. Το ψηφιδωτό αποτελεί μια απαιτητική τεχνική στην κατασκευή του. Η σύλληψη του θέματος και το τι θέλω να αποδώσω, είναι το κυρίαρχο στοιχείο, αλλά ασφαλώς και το υλικό, συμβάλει καθοριστικά στο αισθητικό αποτέλεσμα . Το ψηφιδωτό χρειάζεται πολύ χρόνο για να μπορέσεις να αξιοποιήσεις τις τεχνικές του και να αφοσιώνεσαι όσο περισσότερο μπορείς στην καθαυτή δημιουργία σου.

Ερ. Η κάθε μορφή τέχνης είναι ξεκάθαρο ότι δεν κοστολογείται παρά μοναχά από τον ίδιο το δημιουργό και εδώ πάλι υπάρχει μια σχετικότητα. Σε περίοδο κρίσης είναι υπόθεση για λίγους;

Απ. Όχι, δεν είναι υπόθεση για λίγους. Εάν ένα ψηφιδωτό σου δημιουργήσει την επιθυμία να το αποκτήσεις, θα το αποκτήσεις. Η χαρά της απόκτησης ενός έργου τέχνης είναι ανεπανάληπτη. Σημασία έχει η θέληση και η απόκτηση ενός ωραίου δημιουργήματος, κίνητρο δεν είναι πάντα τα χρήματα, αλλά η ίδια η αγάπη για το έργο.

Ερ. Που μπορούμε να δούμε έργα σας;

Απ. Έργα μου βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές, στο πωλητήριο του μουσείου Μπενάκη, στο ίδρυμα εικαστικών τεχνών και μουσικής Θεοχαράκη καθώς και σε διάφορους εκκλησιαστικούς χώρους.

Ερ. Αυτή την περίοδο έχετε κάποιο project σε εξέλιξη;

Απ. Δημιουργώ κάποια έργα για το «Διεθνές κέντρο ναυτικής παράδοσης και έρευνας Μ.Κ.Ο. - Ίδρυμα Μαρία Τσάκος». Παράλληλα συμμετέχω στην φιλοτέχνηση των ψηφιδωτών της οροφής «Παναγία η Βοήθεια» στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ρίο.