Άνεργος, ο άνθρωπος εκτός της ιστορίας

του Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη

Αν οι κατακτητές θεωρούνται οι μηχανοδηγοί της ιστορίας,
τότε οι κατακτητές της σκέψης θα πρέπει να θεωρούνται οι κλειδούχοι,
που χωρίς να τους αντιλαμβάνεται ο ταξιδιώτης,
καθορίζουν την κατεύθυνση του ταξιδιού.
Άρθουρ Καίσλερ 

Η αύξηση του αριθμού των συμπολιτών μας που χάνουν τη δουλειά τους, γίνεται με αλματώδεις ρυθμούς, δημιουργώντας ένα οριζόντιο κοινωνικό στρώμα, το οποίο αποτελείται από ανθρώπους που τίθενται εκτός της ιστορίας, εκτός του ιστορικού

γίγνεσθαι.

Η απώλεια της εργασίας δε σημαίνει απλά απώλεια εισοδήματος και των καλύψεων της κοινωνικής ασφάλειας. Σημαίνει κάτι πολύ περισσότερο. Είναι η απώλεια της θέσης και του ρόλου του οικονομικά ενεργού ανθρώπου. Είναι η απώλεια της μετοχής στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Πρόκειται για μια απώλεια αποκαλυπτικών διαστάσεων, όπου ο άνθρωπος συνειδητοποιεί μέσα σε ελάχιστες στιγμές ότι τίθεται εκτός της ιστορίας, εκτός του ιστορικού χρόνου, ότι απλά παύει να υπάρχει.

Ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους τα τελευταία δύο χρόνια. Όλοι από τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Οι στατιστικές αναφέρουν πως πρόκειται για το 24% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας. Κάνουν όμως την αλχημεία να συμπεριλαμβάνουν σε αυτόν και τους εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα, από τον οποίο δεν έχει απολυθεί κανείς, ούτε καν εκείνοι που αποδεδειγμένα πάτησαν τον όρκο τους. Συνεπώς, ως ποσοστό επί του συνολικά οικονομικού ενεργού πληθυσμού της χώρας είναι πολύ υψηλότερο.

Η ικανότητα μιας οικονομίας να δημιουργεί θέσεις εργασίας για τα μέλη της κοινωνίας, είναι ένα από τα θεμελιώδη ζητήματα της δημοκρατίας. Η παροχή ευκαιριών για εργασία αποδεικνύει την ικανότητα της κοινωνίας να διαχειρίζεται τους πόρους της, - φυσικούς, οικονομικούς, τεχνολογικούς, - προς όφελος των πολλών. Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, η πάταξη της γραφειοκρατίας, η δημιουργία συνθηκών ίσων ευκαιριών, είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη και τη συμμετοχή σε αυτήν ολοένα και μεγαλύτερων τμημάτων του πληθυσμού.

Το μεγάλο αυτό έλλειμμα δημοκρατίας που εκπροσωπεί η ανεργία, αντιμετωπίζεται από μεν το πολιτικό σύστημα με ευχολόγια και εξορκισμούς, από δε τη κοινωνία με εθελοτυφλία. Όλοι απεύχονται να βρεθούν στη θέση του άνεργου, ακόμη κι όταν η μοίρα χτυπάει τον διπλανό τους και γνωρίζουν πολύ καλά πως είναι το επόμενο θύμα της. Όλοι αποστρέφουν το βλέμμα, ψελλίζουν δυο λόγια αδιάφορης υποστήριξης και συμπάθειας και συνεχίζουν το δρόμο τους. Ο άνεργος καταντάει κάτι σαν φορέας μολυσματικής ασθένειας και τον αποφεύγουν όλοι, ακόμη και οι δικοί του.

Το έλλειμμα αυτό δεν περιορίζεται μόνο στην οικονομική διάσταση, αλλά επεκτείνεται σε όλο το φάσμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι άνεργοι γίνονται αόρατοι για την κοινωνία. Δε συμβάλλουν στην αύξηση του πλούτου, δεν μετέχουν στην ανακατανομή του, βρίσκονται όχι απλά στο περιθώριο της ζωής, μα εκτός αυτής. Ουσιαστικά, μετατρέπονται