«Mε τον Godard έχεις ελευθερία»

Ο Fabrice Aragno ανήκει στη νέα γενιά σκηνοθετών, που μαζί με τον Paul Bataggia και τον Paul Grivas κρατούν τον δημιουργό Jean-Luc Godard «για πάντα νέο», εξερευνώντας νέες ιδέες, νέα μέσα, νέες τεχνικές.

Μόλις 44 χρόνων, έχει ασχοληθεί επαγγελματικά με το αρχιτεκτονικό σχέδιο, έχει απασχοληθεί στον χώρο των ταινιών ως stage

manager και ειδικός φωτισμού, είναι στενός συνεργάτης του Jean-Luc Godard ως διευθυντής φωτογραφίας, ηχολήπτης και μοντέρ.

Με αφορμή το μεγάλο αφιέρωμα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, «Maintenant Godard», ο Aragno βρέθηκε στην Αθήνα για να προλογίσει κάποιες από τις ταινίες του μεγάλου δημιουργού και να μιλήσει για τον ίδιο και τη συνεργασία τους.

Ο Fabrice Aragno μίλησε στην Ελευθερία Πάντζιου για την τελευταία ταινία του Godard, «Adieu au Langage» («Αντίο στη Γλώσσα») αλλά και τον ίδιο τον μεγάλο δημιουργό.

Ερώτηση: Δώστε μας μερικές λεπτομέρειες για την τελευταία ταινία του Jean Luc Godard, «Adieu au Langage». Tι πραγματεύεται;

Fabrice Aragno: Δεν είναι ένα φιλμ για τις λέξεις. Είναι ένα φιλμ για τη σχέση μεταξύ ανδρών και γυναικών, ζευγαριών. Αλλά επεκτείνεται και πολύ παραπέρα. Ίσως το «Αντίο στις Λέξεις» είναι περισσότερο ένα αντίο στην
κλασσική σχέση μεταξύ των ανθρώπων που συνήθως πραγματοποιείται με τον λόγο, με τις λέξεις, ακόμα και αν πρόκειται για ιστορίες αγάπης. Αυτό το φιλμ προσπαθεί να καταλάβει περισσότερο τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων χωρίς τις λέξεις. Αυτό δεν είναι εφικτό στους ανθρώπους αλλά είναι αληθινό στα ζώα. Και αυτό κάνει τη σχέση των ανθρώπων δυνατή στο φιλμ, διότι υπάρχει ένα ζώο που δεν χρησιμοποιεί λόγια, ούτε συνήθειες, δεν φορά ρούχα, είναι γυμνό. Ίσως το «Αντίο στις Λέξεις είναι η απογύμνωση, όχι του δέρματος αλλά των σχέσεων, οι οποίες γίνονται πιο ουσιαστικές. Η γλώσσα ίσως είναι πολύ περίπλοκη για να εκφράσει έννοιες. Ίσως ένα ζώο μπορεί να εκφράσει συναισθήματα ή ένα παιδί μπορεί να νιώσει και να εκφραστεί περισσότερο, σε σχέση με τους ενήλικους. Είναι ένα φιλμ που πρέπει να δεις 3-4 φορές, γιατί είναι πολύ πλούσιο. Μπορεί να έχει γίνει με φτωχά μέσα αλλά είναι πολύ πλούσιο στο περιεχόμενό του.

Ερ.: Πως αποφασίσατε να γυρίσετε αυτή την ταινία σε 3D;

F.A.:Ο Jean-Luc είναι καλλιτέχνης και εργασιομανής. Ήταν το 2010 όταν όλα τα φιλμ έβγαιναν σε 3D. Τα περιοδικά, ο Τύπος, η τηλεόραση ασχολούνταν με αυτό και είπαμε «εντάξει θα κάνουμε την ταινία σε 3D». Αρχικά ήταν ένα άγνωστο πεδίο για μας. Είπαμε ότι θα ανακαλύψουμε αυτόν το χώρο σαν μία ανεξερεύνητη χώρα. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε, να κάνουμε έρευνα. Ήμασταν πραγματικά σαν δύο εξερευνητές σε αυτό το βαθύ δάσος. Ο Jean-Luc είχε την ιδέα, μετά ήρθε ο τίτλος, μετά ανακαλύψαμε τι μπορούμε να εκφράσουμε και τι δεν μπορούμε να εκφράσουμε με το 3D, μέχρι να δημιουργηθεί το υλικό. Ερευνήσαμε διαφορετικές μορφές υφής, όπως σε έναν πίνακα ψάχνεις για διαφορετικά χρώματα, είδη χρωμάτων για ελαιογραφία, ακουαρέλα και άλλες
επιφάνειες. Με τον ίδιο τρόπο δοκιμάσαμε διαφορετικές μικρές κάμερες, δημιουργήσαμε κάμερες και συστήματα. Ήμασταν πραγματικά ελεύθεροι να ανακαλύψουμε τα πάντα.

Ερ.: Μιλήστε μας λίγο για την δημιουργία του «Film Socialisme» και του «Quod erat demonstrandum».

F.A.: Το «Film Socialisme» είναι ένα φιλμ για τον Jean-Luc Godard. Ολοκληρώθηκε το 2010, γυρίστηκε στο Costa Concordia και είναι μία ταινία του Godard στην οποία δούλεψα. Το 2012 η Ελβετική τηλεόραση μου ζήτησε να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για εκείνον. Για μένα ήταν αδύνατο, καθώς δουλεύω μαζί του χρόνια. Τους είπα ότι δεν μπορούσα να κάνω ένα φιλμ για τον Godard αλλά με τον Godard. Θα ήταν σαν να μεταφερόμουν πάνω από εκείνον και να τον κοίταγα αφ' υψηλού. Μπορώ να είμαι στο ίδιο επίπεδο με εκείνον ή παρακάτω αλλά όχι παραπάνω. Δέχθηκαν και δουλέψαμε μαζί με τον Godard το «Quod erat demonstrandum».

Ερ.: Εργάζεστε πολλά χρόνια με τον Jean-Luc Godard. Πως σας έχει επηρεάσει στην επαγγελματική εξέλιξή σας;

F.A.: Δουλεύοντας με τον Jean-Luc έχεις ελευθερία. Ανοίγει πόρτες στο κεφάλι σου. Είναι πάντα μία νέα εξερεύνηση. Σας είπα ότι μου αρέσει να εξερευνώ πράγματα, είμαι πολύ περίεργος και μου αρέσει να πειραματίζομαι. Οπότε με εκείνον είναι μια ανοικτή πόρτα σε όλα αυτά. Δεν κάνει διαλείμματα. Δεν μιλάμε πολύ. Δουλεύω για την εικόνα και τον ήχο, κάθε τεστ που κάνω του το δίνω, το χρησιμοποιεί κάποιες φορές. Και μας παίρνει πολύ χρόνο να κάνουμε φιλμ. Δεν είναι σαν ένα κλασσικό φιλμ που το γυρίζεις σε 6 εβδομάδες. Το «Αντίο στις Λέξεις» μας πήρε 4 χρόνια.

Ερ.: Είστε ευτυχισμένος όντας σκηνοθέτης, διευθυντής φωτογραφίας και ηχολήπτης στις ταινίες του Godard? Τί σας ευχαριστεί περισσότερο να κάνετε;

F.A.: Στα γαλλικά χρησιμοποιούμε τη λέξη «realisateur». Οι Aμερικανοί χρησιμοποιούν τη λέξη «σκηνοθέτης», άλλοι τη λέξη «κινηματογραφιστής». Είμαι realisateur και κινηματογραφιστής. Αν κάνω τον ήχο είναι δημιουργία. Σε όλα τα πράγματα κατά τη δημιουργία ενός φιλμ δεν υπάρχει διαφορά. Προτιμώ όμως να δουλεύω με τον ήχο και την εικόνα παρά να κάνω τον παραγωγό. Είμαι σαν τον γλύπτη που φτιάχνει πράγματα με τα χέρια του. Υπό
αυτή την έννοια, ναι, είμαι παραγωγός. Ακόμα και αν μπορούσα να κάνω την παραγωγή, να βρω τα χρήματα να κάνω ένα αδύνατο φιλμ δυνατό, θα προτιμούσα να παράγω με τα χέρια μου γιατί μπορώ να φτιάξω πράγματα με τα χέρια μου. Μου αρέσει να δημιουργώ και τα φιλμ είναι ένας ωραίος τρόπος δημιουργίας, να ανακαλύπτεις, να ακούς και να βλέπεις.

Ερ.: Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

F.A.: Το σινεμά είναι το παρόν. Αυτή την περίοδο ετοιμάζω ένα νέο φιλμ. Ελπίζω να έχω την ίδια ελευθερία, που έχω όταν δουλεύω με τον Jean-Luc Godard. Διότι όταν δουλεύεις μόνος σου, είναι δύσκολο. Είναι πολύ σημαντική
η απόσταση που έχεις με τον συνεργάτη σου. Για παράδειγμα όταν δουλεύω με τον Jean-Luc είμαστε εγώ και εκείνος. Όταν δουλεύεις για τον εαυτό σου είναι δύσκολο να μετράς τις δυναμικές. Αν κάνεις δύο μέτρα αριστερά, δεν το καταλαβαίνεις, διότι δεν έχεις κάποιον στα δεξιά σου. Χρειάζεται να σημαδεύεις το χώρο για να καταλαβαίνεις τις αποστάσεις μεταξύ των αντικειμένων ή το χώρο που δημιουργείται. Υπάρχουν κι άλλα σχέδια για τη συνεργασία μου με τον Jean-Luc όμως τώρα έχω το χρόνο μου να ετοιμάσω τη δουλειά μου. Όταν με χρειαστεί θα ξαναδουλέψω μαζί του.