Και αν το Ισραήλ βρισκόταν στη… Λατινική Αμερική; – Ένα σχέδιο που ναυάγησε

Λίγο πριν αποχαιρετήσει η ανθρωπότητα τον 19ο αιώνα, χτύπησε την πόρτα του ισχυρότερου Γερμανοεβραίου τραπεζίτη, ένας από τους πιο αξιοσέβαστους ραβίνους στην Ευρώπη προτείνοντάς του ένα τρελό σχέδιο: Τη μεταφορά χιλιάδων Εβραίων στην… Αργεντινή.

Ο Ζαντόκ Καν, ο σεβαστός αρχιραβίνος της Γαλλίας, διαβλέποντας τις διώξεις που βίωναν μέλη της εβραϊκής κοινότητας, όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά κυρίως στην ανατολική Ευρώπη, παρουσίασε στον Γερμανοεβραίο φιλάνθρωπο

βαρόνο Μωρίς ντε Χιρς το έργο της δημιουργίας μιας εβραϊκής κοινότητας στην Αργεντινή.

Το αντίπαλο δέος του Καν, εκείνη τη περίοδο, ήταν ο… πατέρας του Σιωνισμού Τέοντορ Χερτσλ, μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της εβραϊκής ιστορίας.

Ο Χερτσλ θεωρούσε το σχέδιο του Καν όταν ήταν πολύ ακριβό για να υλοποιηθεί και σίγουρα όχι ρεαλιστικό. Εξάλλου, ο σιωνιστής δημοσιογράφος πάντα έβλεπε ως τον ιδανικό προορισμό των εβραίων την Παλαιστίνη, ακόμα και με κόστος τον διωγμό των ντόπιων Αράβων.

Παρ΄όλα αυτά, το 1891 ο πανίσχυρος Χιρς δημιούργησε την Εβραϊκή Ένωση Αποικισμών, τον μεγαλύτερο φιλανθρωπικό οργανισμό στην πλανήτη.

Στην πραγματικότητα αποτέλεσε ένα ευρύτερο σχέδιο διευκόλυνσης της μαζικής μετανάστευσης των Εβραίων της Ρωσίας και της Ανατολικής Ευρώπης, εγκαθιστώντας τους σε αγροτικούς οικισμούς σε γαίες που αγόρασε ο ίδιος.

Ο αρχιραββίνος Ζαντόκ Καν, ο εμπνευστής της μεταφοράς Εβραίων στην Αργεντινή.

Τα εδάφη αυτά θα ήταν στη Βόρεια Αμερική (Καναδάς και ΗΠΑ), τη Νότια Αμερική (Αργεντινή και Βραζιλία) και την Παλαιστίνη.

Όταν πέθανε ο Χιρς το 1896, η ένωση του είχε καταφέρει να αγοράσει τρεις «Λωρίδες της Γάζας» στην Αργεντινή, δηλαδή περίπου 1000 τ.χλμ γης, στην οποία ζούσαν χίλια νοικοκυριά, οι γνωστοί «Εβραίοι γκάουτσο».

Η οργάνωση επικεντρώθηκε σε αγροτικούς οικισμούς στην Αργεντινή έως ότου απαγορεύτηκε στους Εβραίους της Ανατολικής Ευρώπης να μεταναστεύσουν εκεί.

Μέχρι το 1920, 150.000 Εβραίοι ζούσαν στην Αργεντινή και εμφανίστηκαν νέοι οικισμοί, όπως οι Lapin, Rivera, Entre Ríos (περίπου 64 % ήταν Εβραίοι), San Gregorio, Villa Domínguez, κτλ.

Η κοινότητα αριθμούσε περίπου 400.000 μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ στο Ισραήλ ο αριθμός ήταν 1.370.000 το 1950. Ωστόσο, μετά την ίδρυση του ισραηλινού κράτους το 1948 και κατόπιν εκκλήσεων, πολλοί αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στο Ισραήλ.

Εξάλλου, η πτώση του φιλο-εβραϊκού καθεστώτος Περόν, όπως επίσης και η άνοδος της στυγνής στρατιωτικής δικτατορίας τη δεκαετία του 1976 ήταν εξελίξεις που οδήγησαν στη μείωση του εβραϊκού πληθυσμού, λόγω των διώξεων.

Ο Καν ήλπιζε ότι με το σχέδιό του οι Εβραίοι θα ανέπτυσσαν την κοινότητά τους στην Αργεντινή μακριά από τους κινδύνους των αυταρχικών καθεστώτων της Ευρώπης εκείνης της περιόδου. Έτσι, σήμερα, ζουν περίπου 180.500 Εβραίοι στη λατινική χώρα.

Ωστόσο, όπως αναφέρει ο συγγραφέας Αντριάν Κρούπνικ η επιδίωξη δύο συχνά ασυμβίβαστων τρόπων ζωής -ειρήνης [Αργεντινή] και οικονομικής ευημερίας[Ισραήλ]- εξοργίζει επανειλημμένα τους [εβραίους] μετανάστες που κινούνται προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.

«Πολλοί Εβραίοι-Αργεντίνοι μετανάστες μεταξύ 1980 και 2006 έχασαν τα πάντα και έγιναν οι «νέοι φτωχοί» και στις δύο χώρες. Οι παρατεταμένες υφέσεις και οι αδιάκοπες πολιτικές κρίσεις στην Αργεντινή συνέχισαν να οδηγούν τους μετανάστες προς μια κατεύθυνση, μόνο για να φτάσουν σε ένα Ισραήλ βυθισμένο στη βία πολλαπλών ιντιφάντα» σημειώνει ο Κρούπνικ.

Με πληροφορίες από Wikipedia