Το αθλητικό σώμα στην ομηρική εποχή
23:22 30/5/2018
- Πηγή: Tromaktiko
Γράφει ο Νικόλαος Γιόφτσιος, Θεολόγος
Το αθλητικό πνεύμα μέσα από την ιστορία της Ελλάδας διαμορφώθηκε σταδιακά από...
φιλοθεάμων στην Κρητομυκηναϊκή εποχή (2200-1200 π.Χ), σε ηρωικό στην Ομηρική εποχή (1200-776 π.Χ). Σύμφωνα με τον Πλάτωνα η Κρήτη αποτελεί την πρώτη περιοχή παραγωγής αθλητών «των γυμνασίων ήρχοντο πρώτοι μεν οι Κρήτες έπειτα Λακεδαιμόνιοι» (Πολιτεία Ε’ 452).
Τα δύο μεγάλα ομηρικά έπη, η Ιλιάδα
και η Οδύσσεια, συνθέσεις της Γεωμετρικής περιόδου, προσφέρουν μια πλήρη περιγραφή όλων των αθλητικών αγώνων, όπως είναι γνωστοί στην ιστορική περίοδο: αρματοδρομίες, πυγμαχία, πάλη, δρόμος, οπλομαχία, δισκοβολία, τοξοβολία και ακόντιο. Μολονότι αντικατοπτρίζουν έθιμα της Μυκηναϊκής περιόδου που είχαν διατηρηθεί από την παράδοση, τα συγκεκριμένα έπη περιγράφουν επίσης τις συνήθειες και τις αξίες των ανώτερων τάξεων της Γεωμετρικής περιόδου (Kullmann, 1976).
Στην ομηρική κοινωνία, η αθλητική διάκριση είναι για τον ήρωα το μέσο για να επιδείξει την αρετή του και να κερδίσει την κοινωνική αναγνώριση. Με την άσκηση και το συναγωνισμό ο αθλητής δείχνει όχι μόνο τη σωματική του ρώμη, αλλά και τη γενναιότητα και την ευφυΐα του, και επομένως την αρετή του (Οδύσσεια, θ 159).
Το αθλητικό πνεύμα είναι ισοδύναμο με το ηρωικό πνεύμα. Κάθε ήρωας είναι σαν ένας αθλητής που προσπαθεί να ξεπεράσει τους άλλους και να κερδίσει. Η κοινωνία της εποχής περιβάλλει με μεγάλη εκτίμηση τους αθλητές που ασκούνται για την υπεροχή, όπως φαίνεται από τους Φαίακες, που επιβραβεύουν τον Οδυσσέα αναγνωρίζοντας την αξία του δημοσία. Η αρετή και η κοινωνική αναγνώριση αποτελούν τις σημαντικότερες όψεις της ταυτότητας του αθλητή στα ομηρικά χρόνια (Vidal –Naquet 2000).
Τους ομηρικούς Έλληνες καθοδηγούσαν τρία βασικά ιδεώδη, η φιλοπρωτεία (Ιλ. Γ’ 783), η προγονολατρεία (Ιλ. Ζ’ 208) και η φιλοπατρία (Ιλ. Μ’ 243). Τα τρία αυτά ιδεώδη αποτέλεσαν την έννοια της ηρωικής αντίληψης στον Όμηρο η οποία περιελάμβανε τις πέντε αρετές των ομηρικών ηρώων δηλαδή την ανδρεία, το κάλλος, η αλκή, η σύνεση και η ευγένεια (Vidal –Naquet 2000).
Ο αθλητισμός κατά την Ομηρική εποχή είχε ως στόχο την εξάσκηση και βελτίωση των σωματικών και ψυχικών αρετών του ανθρώπου, έτσι ώστε να δημιουργηθούν άτομα γεμάτα από ηρωικό πνεύμα. Αυτό βοηθούσε τους ανθρώπους της εποχής να ανταπεξέρχονται στις δυσμενείς συνθήκες και να καλύπτουν τις πολεμικές τους ανάγκες (Osborne, 1996).
Χαρακτηριστικές είναι οι μαρτυρίες για τη διοργάνωση αθλητικών αγώνων στα ομηρικά έπη. Στην Ιλιάδα ο Αχιλλέας διοργανώνει επιτάφιους αγώνες προς τιμήν του νεκρού φίλου του Πάτροκλου. Αρχικά καθορίζει τα βραβεία για τους νικητές και προχωρά στην αθλοθεσία. Τα αγωνίσματα στα οποία έλαβαν μέρος οι πολεμιστές είναι η αρματοδρομία, η πυγμαχία, το αγώνισμα δρόμου και η τοξοβολία (Gardiner, 2012).
Στην Οδύσσεια, ο βασιλιάς των Φαιάκων Αλκίνοος, βασιλιάς ανακοινώνει τους αγώνες προς τιμήν του Οδυσσέα. Ο λόγος τέλεσης των αγωνισμάτων σε αυτή την περίπτωση είναι η φιλοξενία στο πρόσωπο του πολυμήχανου Οδυσσέα (Gardiner, 2012).
Όσον αφορά τη σωματική κατάσταση των πολεμιστών, επισημαίνεται μέσα από τη σημασία της λέξης «κάλλος» του αρχαιοελληνικό δόγματος «του καλού καγαθού». Καλός στα αρχαία ελληνικά σημαίνει πρωτίστως ωραίος. Η τελειότητα ενός ανθρώπινου όντος κατά την ομηρική εποχή σύγκειται τόσο από την ωραιότητα και την αρμονία του σώματός του όσο και από τις ψυχικές αρετές του. Στον Όμηρο όλοι οι ήρωες είναι ωραίοι, αλλά ωραιότεροι όλων ήταν ο Αχιλλέας, ο Νηρέας και ο Πάρης που θάμπωναν με την ομορφιά τους εχθρούς και φίλους. Ο χειρότερος τύπος στην Ιλιάδα είναι ο Θερσίτης, ένας κακάσχημος και αναιδής ανθρωπάκος που τρώει ξύλο. Για τον ομηρικό κόσμο η εξωτερική ασχήμια υποδήλωνε έναν πολύ κακό άνθρωπο. Επομένως κατά την Ομηρική εποχή το ηρωικό ιδεώδες προϋπέθετε όχι μόνο την κατοχή αρετών αλλά και την ύπαρξη σωματικού κάλλους (Kyle, 2014).
Όσον αφορά τις ψυχικές αρετές, ο Όμηρος δεν δίνει πολλές πληροφορίες. Η ψυχή χρησιμοποιείται στα Ομηρικά έπη με δύο κυρίως σημασίες. Σύμφωνα με την πρώτη η ψυχή είναι εκείνο που ένας πολεμιστής κινδυνεύει στη μάχη και χάνει όταν πέφτει στο πεδίο της μάχης (Ιλιάδα Ι. 322). Ενώ η δεύτερη χρήση του όρου αφορά εκείνο που αφήνει το σώμα τη στιγμή του θανάτου για να μεταβεί στον κάτω κόσμο, στον Άδη, όπου συνεχίζει να ζει μια ζωή σαν σκιά του νεκρού ανθρώπου στον οποίο ανήκε πριν τον θάνατο ( Ιλιάδα Ε. 625). Είναι εμφανές ότι στα ομηρικά έπη η ψυχή συνδέεται άμεσα με το θάνατο και αποτελεί το διαφοροποιητικό στοιχείο των ζωντανών και των νεκρών σωμάτων. Ωστόσο, ο ομηρικός άνθρωπος δεν εμφανίζει την ενότητα, την οποία οι μεταγενέστεροι θεωρούσαν ότι ένα έμβιο ον έχει εξ αιτίας του γεγονότος ότι είναι έμψυχο. Για την ομηρική εποχή η ψυχή δεν είναι παρά ένα στοιχείο της προσωπικότητας και όχι η αιτία κάποιας ενότητας. Επίσης, η ψυχή αποδίδεται μόνο στα ανθρώπινα όντα και όχι σε όλα τα έμβια.
Πηγή
Το αθλητικό πνεύμα μέσα από την ιστορία της Ελλάδας διαμορφώθηκε σταδιακά από...
φιλοθεάμων στην Κρητομυκηναϊκή εποχή (2200-1200 π.Χ), σε ηρωικό στην Ομηρική εποχή (1200-776 π.Χ). Σύμφωνα με τον Πλάτωνα η Κρήτη αποτελεί την πρώτη περιοχή παραγωγής αθλητών «των γυμνασίων ήρχοντο πρώτοι μεν οι Κρήτες έπειτα Λακεδαιμόνιοι» (Πολιτεία Ε’ 452).
Τα δύο μεγάλα ομηρικά έπη, η Ιλιάδα
Στην ομηρική κοινωνία, η αθλητική διάκριση είναι για τον ήρωα το μέσο για να επιδείξει την αρετή του και να κερδίσει την κοινωνική αναγνώριση. Με την άσκηση και το συναγωνισμό ο αθλητής δείχνει όχι μόνο τη σωματική του ρώμη, αλλά και τη γενναιότητα και την ευφυΐα του, και επομένως την αρετή του (Οδύσσεια, θ 159).
Το αθλητικό πνεύμα είναι ισοδύναμο με το ηρωικό πνεύμα. Κάθε ήρωας είναι σαν ένας αθλητής που προσπαθεί να ξεπεράσει τους άλλους και να κερδίσει. Η κοινωνία της εποχής περιβάλλει με μεγάλη εκτίμηση τους αθλητές που ασκούνται για την υπεροχή, όπως φαίνεται από τους Φαίακες, που επιβραβεύουν τον Οδυσσέα αναγνωρίζοντας την αξία του δημοσία. Η αρετή και η κοινωνική αναγνώριση αποτελούν τις σημαντικότερες όψεις της ταυτότητας του αθλητή στα ομηρικά χρόνια (Vidal –Naquet 2000).
Τους ομηρικούς Έλληνες καθοδηγούσαν τρία βασικά ιδεώδη, η φιλοπρωτεία (Ιλ. Γ’ 783), η προγονολατρεία (Ιλ. Ζ’ 208) και η φιλοπατρία (Ιλ. Μ’ 243). Τα τρία αυτά ιδεώδη αποτέλεσαν την έννοια της ηρωικής αντίληψης στον Όμηρο η οποία περιελάμβανε τις πέντε αρετές των ομηρικών ηρώων δηλαδή την ανδρεία, το κάλλος, η αλκή, η σύνεση και η ευγένεια (Vidal –Naquet 2000).
Ο αθλητισμός κατά την Ομηρική εποχή είχε ως στόχο την εξάσκηση και βελτίωση των σωματικών και ψυχικών αρετών του ανθρώπου, έτσι ώστε να δημιουργηθούν άτομα γεμάτα από ηρωικό πνεύμα. Αυτό βοηθούσε τους ανθρώπους της εποχής να ανταπεξέρχονται στις δυσμενείς συνθήκες και να καλύπτουν τις πολεμικές τους ανάγκες (Osborne, 1996).
Χαρακτηριστικές είναι οι μαρτυρίες για τη διοργάνωση αθλητικών αγώνων στα ομηρικά έπη. Στην Ιλιάδα ο Αχιλλέας διοργανώνει επιτάφιους αγώνες προς τιμήν του νεκρού φίλου του Πάτροκλου. Αρχικά καθορίζει τα βραβεία για τους νικητές και προχωρά στην αθλοθεσία. Τα αγωνίσματα στα οποία έλαβαν μέρος οι πολεμιστές είναι η αρματοδρομία, η πυγμαχία, το αγώνισμα δρόμου και η τοξοβολία (Gardiner, 2012).
Στην Οδύσσεια, ο βασιλιάς των Φαιάκων Αλκίνοος, βασιλιάς ανακοινώνει τους αγώνες προς τιμήν του Οδυσσέα. Ο λόγος τέλεσης των αγωνισμάτων σε αυτή την περίπτωση είναι η φιλοξενία στο πρόσωπο του πολυμήχανου Οδυσσέα (Gardiner, 2012).
Όσον αφορά τη σωματική κατάσταση των πολεμιστών, επισημαίνεται μέσα από τη σημασία της λέξης «κάλλος» του αρχαιοελληνικό δόγματος «του καλού καγαθού». Καλός στα αρχαία ελληνικά σημαίνει πρωτίστως ωραίος. Η τελειότητα ενός ανθρώπινου όντος κατά την ομηρική εποχή σύγκειται τόσο από την ωραιότητα και την αρμονία του σώματός του όσο και από τις ψυχικές αρετές του. Στον Όμηρο όλοι οι ήρωες είναι ωραίοι, αλλά ωραιότεροι όλων ήταν ο Αχιλλέας, ο Νηρέας και ο Πάρης που θάμπωναν με την ομορφιά τους εχθρούς και φίλους. Ο χειρότερος τύπος στην Ιλιάδα είναι ο Θερσίτης, ένας κακάσχημος και αναιδής ανθρωπάκος που τρώει ξύλο. Για τον ομηρικό κόσμο η εξωτερική ασχήμια υποδήλωνε έναν πολύ κακό άνθρωπο. Επομένως κατά την Ομηρική εποχή το ηρωικό ιδεώδες προϋπέθετε όχι μόνο την κατοχή αρετών αλλά και την ύπαρξη σωματικού κάλλους (Kyle, 2014).
Όσον αφορά τις ψυχικές αρετές, ο Όμηρος δεν δίνει πολλές πληροφορίες. Η ψυχή χρησιμοποιείται στα Ομηρικά έπη με δύο κυρίως σημασίες. Σύμφωνα με την πρώτη η ψυχή είναι εκείνο που ένας πολεμιστής κινδυνεύει στη μάχη και χάνει όταν πέφτει στο πεδίο της μάχης (Ιλιάδα Ι. 322). Ενώ η δεύτερη χρήση του όρου αφορά εκείνο που αφήνει το σώμα τη στιγμή του θανάτου για να μεταβεί στον κάτω κόσμο, στον Άδη, όπου συνεχίζει να ζει μια ζωή σαν σκιά του νεκρού ανθρώπου στον οποίο ανήκε πριν τον θάνατο ( Ιλιάδα Ε. 625). Είναι εμφανές ότι στα ομηρικά έπη η ψυχή συνδέεται άμεσα με το θάνατο και αποτελεί το διαφοροποιητικό στοιχείο των ζωντανών και των νεκρών σωμάτων. Ωστόσο, ο ομηρικός άνθρωπος δεν εμφανίζει την ενότητα, την οποία οι μεταγενέστεροι θεωρούσαν ότι ένα έμβιο ον έχει εξ αιτίας του γεγονότος ότι είναι έμψυχο. Για την ομηρική εποχή η ψυχή δεν είναι παρά ένα στοιχείο της προσωπικότητας και όχι η αιτία κάποιας ενότητας. Επίσης, η ψυχή αποδίδεται μόνο στα ανθρώπινα όντα και όχι σε όλα τα έμβια.
Πηγή
Keywords
εποχη, σωμα, ελλαδα, κρητη, ιλιάδα, Τοξοβολία, ευγένεια, osborne, σημαίνει, αξια, Καλή Χρονιά, κοινωνια, ιλιάδα, αχιλλεας, ξυλο, οδυσσεια, ομορφια, ομηρος, ρωμη, αγωνες, αθλητισμος, ανθρωπος, αρμονια, αρχαια, αρετη, αρχαια ελληνικα, ασχημια, δειχνει, δρομος, εθιμα, εκτιμηση, εμψυχο, εννοια, ζωη, ηρωες, νηρεας, πεδιο, ψυχη, πυγμαχια, συγκεκριμενα, τυπος, τρια, φαιακες, οντος, οντα, ελληνικα, ευγένεια, ηρωας, ομηρο, οψεις, πληροφοριες, σημαίνει, τρωει, υπεροχη
Τυχαία Θέματα
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Blogs
- Τώρα – Λαοθάλασσα στην Κηφισιά για την Παναγία Φοβερά Προστασία – Ουρές από πιστούς για να προσκυνήσουν
- Θρίλερ με Χρήστο Ρίζο: Ποιος ήταν μαζί του όταν εξαφανίστηκε. Πρόσωπο μυστήριο, εξελίξεις
- Τάκης 50 ετών: "Πάω με πιτσιρίκες γιατί η δικιά μου παραμεγάλωσε και δεν με..."
- Καινούργια "κατορθώματα" της εισπρακτικής εταιρείας της οικογένειας του πρώην προέδρου της βουλής Σιούφα
- Έριξε οξυζενέ στα μαλλιά της και ξεκίνησε να τα τρίβει - Ο λόγος; Δεν πάει το μυαλό σας!
- «Έφυγε» ο τεράστιος Ενωσίτης Νίκος Παρίσης
- Όχι από σένα ρε Αρκά…
- ΚΑΤΙ ΠΑΡΑΞΕΝΟ στο βίντεο της διάσωσης του 4χρονου στην Γαλλία...
- Εξέλιξη βόμβα για Φρειδερίκη Καρζή, Μάνδρα: Πού ψάχνουν τον δολοφόνο. «Αντιστάθηκε και την…»
- Σκότωσαν στο Τορόντο τον Έλληνα επιχειρηματία Μάθιου Στάικο
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Tromaktiko
- Τάκης 50 ετών: "Πάω με πιτσιρίκες γιατί η δικιά μου παραμεγάλωσε και δεν με..."
- Έριξε οξυζενέ στα μαλλιά της και ξεκίνησε να τα τρίβει - Ο λόγος; Δεν πάει το μυαλό σας!
- Επεισοδιακή σύλληψη στο Λευκό Πύργο
- Η γηραιότερη γυναίκα στον κόσμο μοιράζεται τη σοφία των 129 χρόνων της [video]
- Τηλεφώνημα για βόμβα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών - Εκκενώθηκε Σχολή!
- Νέες απεργίες την Πέμπτη: Χάος στους δρόμους! Πώς θα κινηθούν τα μέσα μεταφοράς
- Αυτή η μάνα μόλις είδε το τατουάζ του γιου της έπαθε Σοκ - Τότε παίρνει σφουγγάρι και νερό και... γίνεται viral [video]
- Λιχαδονήσια: Οι Μπαχάμες της Ελλάδας - Η βίαιη πλευρά τους [video]
- Τσίμπημα από σφήκα ή μέλισσα: Τα σωστά βήματα άμεσης ανακούφισης
- Τελευταία Νέα Tromaktiko
- Το αθλητικό σώμα στην ομηρική εποχή
- Νέες απεργίες την Πέμπτη: Χάος στους δρόμους! Πώς θα κινηθούν τα μέσα μεταφοράς
- Ο Αντονι Χόπκινς φέρνει τον «Βασιλιά Ληρ» στο σκοτεινό παρόν της Ευρώπης του σήμερα
- Νέα έρευνα το επιβεβαιώνει: Τελικά οι άνδρες φαίνεται ότι όντως προτιμούν τις...
- Tο σχέδιο νόμου για τη συνένωση του Ιονίου Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων
- 10 πόλεις - φαντάσματα από όλον τον κόσμο σε εικόνες
- Αυτή η μάνα μόλις είδε το τατουάζ του γιου της έπαθε Σοκ - Τότε παίρνει σφουγγάρι και νερό και... γίνεται viral [video]
- Γιάννης Κορδάτος - Κωνσταντινούπολη: άλωση ή παράδοση;
- Έριξε οξυζενέ στα μαλλιά της και ξεκίνησε να τα τρίβει - Ο λόγος; Δεν πάει το μυαλό σας!
- Ρομαντισμός: Ένα κίνημα ρωμαϊκής καταγωγής
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Blogs
- Περικοπές σοκ στις συντάξεις: Ποιοι χάνουν πάνω από 400 ευρώ το μήνα. Παραδείγματα
- Λάκης Γαβαλάς: Ξεκινάει δικιά του εκπομπή. Σε ποιο κανάλι θα τον βλέπουμε
- Θλίψη στον καλλιτεχνικό κόσμο: Πέθανε ο ηθοποιός Μιχάλης Δεσύλλας
- Power of Love: Ποιο ζευγάρι ψήφισαν οι παίκτες για να αποχωρήσει από το σπίτι; (VIDEO)
- Ευαγγέλιο, Πέμπτη 31 Μαΐου 2018 – Η μοιχεία
- Camila Cabello: «Είπαν ότι τα ραδιόφωνα δε θα έπαιζαν ποτέ το “Havana”»
- Reuters: Προθεσμία μέχρι τη Δευτέρα για συμφωνία στο χρέος δίνει το ΔΝΤ
- Μουντιάλ 2018: Ο Σαλάχ πάει Ρωσία!
- O… δολοφονημένος Ρώσος δημοσιογράφος έδωσε συνέντευξη Τύπου