Ανάλυση CNN: Η Τουρκία οδεύει προς αέναη κυριαρχία του Ερντογάν καθώς εξουδετερώνεται ο Ιμάμογλου

Αμείωτη παραμένει η ένταση στην Τουρκία μετά τη σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου με την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση να ανταλλάσσουν κατηγορίες περί «ανευθυνότητας» και «πραξικοπηματικών» πρακτικών αντίστοιχα, ενώ νέες διαδηλώσεις είναι προγραμματισμένες για σήμερα, Παρασκευή (21.03.2025) μετά τις χθεσινές συγκεντρώσεις που συνοδεύτηκαν από άγρια επεισόδια.

Στην

επόμενη μέρα για τον Εκρέμ Ιμάμογλου, του ισχυρότερου αντιπάλου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μετά τη σύλληψή του από την τουρκική αστυνομία, αναφέρεται σε ανάλυσή του το CNN, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για κίνηση που σύμφωνα με τους ειδικούς αποσκοπεί στην απομάκρυνση όλων των πιθανών διεκδικητών ενόψει των επόμενων προεδρικών εκλογών και στην περαιτέρω διεύρυνση της εξουσίας του προέδρου της Τουρκίας.

Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, συνελήφθη στο πλαίσιο ερευνών για διαφθορά και τρομοκρατία, σε μια κίνηση που η αντιπολίτευση καταδίκασε ως πολιτικά υποκινούμενη. Περίπου 100 άλλοι που συνδέονται με τον δήμαρχο συνελήφθησαν επίσης, συμπεριλαμβανομένων των εκλεγμένων περιφερειαρχών της Κωνσταντινούπολης.

Αναλυτές εκτιμούν ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να παρατείνει την κυριαρχία του πέραν του συνταγματικού ορίου των δύο θητειών, τροποποιώντας ενδεχομένως το Σύνταγμα ή προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές. Τέτοιες στρατηγικές θα εδραιώσουν περαιτέρω την εξουσία του, αλλά θα μπορούσαν επίσης να γυρίσουν μπούμερανγκ αν η δημόσια συμπάθεια για τον Ιμάμογλου αυξηθεί ως αντίδραση στη σύλληψή του.

Το κύμα συλλήψεων έρχεται μετά από μια πολύμηνη καταστολή της αντιπολίτευσης στην Τουρκία. Τον Νοέμβριο, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατηγόρησε τον Ερντογάν για την απομάκρυνση πολλών εκλεγμένων δημάρχων της αντιπολίτευσης και την αντικατάστασή τους με διορισμένους από την κυβέρνηση.

Ο Μουράτ Σομέρ, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Ozyegin της Κωνσταντινούπολης, δήλωσε ότι η κράτηση του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης αποτελεί μέρος του πολιτικού μετασχηματισμού που υφίσταται η Τουρκία.

Η Τουρκία του Ερντογάν μετακινείται από «ένα ανοιχτό αυταρχικό καθεστώς σε ένα ρωσικού ή λευκορωσικού τύπου, πλήρως αυταρχικό, απολυταρχικό καθεστώς», δήλωσε ο Σομέρ στο CNN, προσθέτοντας ότι αυτό φαίνεται να είναι μια «πολύ καλά σχεδιασμένη και ενορχηστρωμένη προσπάθεια που ξεκίνησε το περασμένο φθινόπωρο».

Το κατά πόσον η αντιπολίτευση θα μπορέσει να επιβιώσει από αυτή την προσπάθεια δεν έχει ακόμη αποδειχθεί. Ο Ιμάμογλου ωστόσο δήλωσε ότι δεν θα υποχωρήσει. «Δεν θα κάνω πίσω. Σας αγαπώ όλους. Εμπιστεύομαι τον εαυτό μου στον λαό. Θα σταθώ όρθιος», είπε στο βίντεο που αναρτήθηκε την Τετάρτη στο X (πρώην Twitter).

Σε ξεχωριστό μήνυμα, η σύζυγος του Ιμάμογλου, Ντιλέκ, δήλωσε ότι «αυτοί που δεν θέλουν να χάσουν στην επόμενη κάλπη έκαναν αυτή την κίνηση», αναφερόμενη στον Ερντογάν και το στρατόπεδό του.

«Η μεγαλύτερη απειλή» για τον Ερντογάν

Ο Ιμάμογλου, μια από τις πιο δημοφιλείς πολιτικές προσωπικότητες της Τουρκίας, αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για τον Ερντογάν.

Ο Τούρκος πρόεδρος παρέτεινε την κυριαρχία του μετά τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές του 2023, εξασφαλίζοντας μια δεύτερη θητεία. Το κόμμα του δεν εξασφάλισε, ωστόσο, την πόλη-κλειδί Κωνσταντινούπολη, όπου είχε διατελέσει δήμαρχος πριν γίνει πρόεδρος, η οποία παραμένει στα χέρια του αντιπάλου του Ιμάμογλου και του κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Αφού εξασφάλισε μια δεύτερη θητεία, ο Ερντογάν ήταν αποφασισμένος να πάρει πίσω την πόλη στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου 2024, στις οποίες ο Ιμάμογλου αναδείχθηκε και πάλι νικητής με ποσοστό 51,14%, κερδίζοντας τον υποψήφιο του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK) του Ερντογάν. Είχε εκλεγεί δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης το 2019.

«Ο Ερντογάν βλέπει στον Ιμάμογλου ως βασικό διεκδικητή», δήλωσε στο CNN ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, ανώτερος συνεργάτης και διευθυντής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Washington Institute for Near East Policy.

Όπως ο Ερντογάν χρησιμοποίησε τη δημαρχία του στην Κωνσταντινούπολη τη δεκαετία του 1990 για να πείσει τους ψηφοφόρους ότι μπορεί να διοικήσει καλά την Τουρκία, «ο Ιμάμογλου έχει δημιουργήσει το ίδιο brand», είπε. «Αυτό ήταν πολύ μεγάλη απειλή για τον Ερντογάν και αποφάσισε να το καταπνίξει».

Ο Ιμάμογλου βρίσκεται σε τροχιά για να αναλάβει μια μέρα το τιμόνι της χώρας. Ορισμένες δημοσκοπήσεις είχαν πει ότι αν έθετε υποψηφιότητα απέναντι στον Ερντογάν, ο Ιμάμογλου θα εξασφάλιζε περισσότερες ψήφους.

«Ο Ιμάμογλου είναι εξαιρετικά δημοφιλής» δήλωσε ο Σομέρ και πρόσθεσε ότι ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης είναι ιδιαίτερα ικανός στο να αντλεί υποστήριξη, ακόμη και από στρατόπεδα που παραδοσιακά είναι υπέρ του Ερντογάν. «Αυτό αποτελεί φυσικά πολύ μεγάλη απειλή για τον Ερντογάν», δήλωσε ο Σομέρ.

Η σύλληψή του έγινε λίγες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη διεξαγωγή των προκριματικών εκλογών του CHP, (σσ. Την Κυριακή23.03.2025) όπου ο Ιμάμογλου αναμενόταν να επιλεγεί ως υποψήφιος πρόεδρος για τον επόμενο γύρο των προεδρικών εκλογών.

Έρχεται επίσης αφότου το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης δήλωσε την Τρίτη ότι ακύρωσε το πτυχίο του Ιμάμογλου λόγω παρατυπιών. Οι υποψήφιοι πρέπει να διαθέτουν πανεπιστημιακό πτυχίο εάν θέλουν να θέσουν υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές.

Σε απάντηση στη σύλληψή του, το CHP κάλεσε σε διαμαρτυρίες σε όλη τη χώρα. Ο ηγέτης του CHP, Οζγκιούρ Οζέλ, χαρακτήρισε τη σύλληψη του Ιμάμογλου «απόπειρα πραξικοπήματος κατά του επόμενου προέδρου μας».

Εν τω μεταξύ, οι σύμμαχοι του Ερντογάν υπερασπίστηκαν τον πρόεδρο. Ο σύμμαχος του Ερντογάν και ηγέτης του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), Ντεβλέτ Μπαχτσελί, απέρριψε τον χαρακτηρισμό της σύλληψης του Ιμάμογλου ως πραξικόπημα, ενώ επέμεινε ότι η τουρκική δικαιοσύνη είναι «ανεξάρτητη, αμερόληπτη και αντικειμενική». 

Πάει για τρίτη προεδρική θητεία;

Οι ειδικοί λένε ότι ο Ερντογάν είναι πιθανό να προσπαθεί να παρατείνει την εξουσία του με βλέψεις για μια τρίτη θητεία.

Σύμφωνα με το τουρκικό Σύνταγμα οι πρόεδροι επιτρέπεται να είναι υποψήφιοι μόνο για δύο θητείες. Για να παρακάμψει αυτόν τον κανόνα, ο Ερντογάν θα πρέπει είτε να τροποποιήσει το Σύνταγμα είτε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές.

Για να αναθεωρηθεί ωστόσο το Σύνταγμα, ο Ερντογάν θα χρειαστεί την υποστήριξη του CHP, του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας μετά το ΑΚP (το κόμμα Ερντογάν), που διαθέτει περισσότερα από 130 μέλη του κοινοβουλίου. Το ΑΚP διαθέτει περισσότερες από 270 έδρες. Για μια Συνταγματική τροποποίηση απαιτείται πλειοψηφία 2/3 στο κοινοβούλιο.

Ο Ερντογάν είχε προηγουμένως αλλάξει το Σύνταγμα σε δημοψήφισμα του 2017, μετατρέποντας το κοινοβουλευτικό σύστημα της Τουρκίας σε μια ισχυρή εκτελεστική προεδρία, παρέχοντας στον ίδιο μεγαλύτερη εξουσία.

Ο πρόεδρος μπορεί επίσης να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, οι οποίες θα του εξασφάλιζαν τουλάχιστον άλλα πέντε χρόνια διακυβέρνησης. Για να είναι πράγματι υποψήφιος σε ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές, το κοινοβούλιο θα πρέπει να προβεί στην προκήρυξη εκλογών, σύμφωνα με το άρθρο 116 του Συντάγματος.

Αλλά οποιαδήποτε εκλογή που περιλαμβάνει μια αντιπολίτευση με επικεφαλής τον Ιμάμογλου κινδυνεύει να χαλάσει τα σχέδια του Ερντογάν, λένε οι ειδικοί.

«Αν επιτρέψουν στην αντιπολίτευση να συμμετάσχει πλήρως στις εκλογές, θα χάσουν. Το συνειδητοποιούν αυτό», δήλωσε ο Σομέρ, προσθέτοντας ότι ο Ερντογάν πιθανότατα επιδιώκει να εξαλείψει την αντιπολίτευση πριν από την προκήρυξη πρόωρων εκλογών και την αλλαγή του Συντάγματος, κάτι για το οποίο ο αναλυτής εκτιμά ότι ο Ερντογάν προετοιμάζεται με μια συμμαχία πολιτικών που υποστηρίζουν την ιδέα.

Ωστόσο, ο Ερντογάν μπορεί, να κάνει λάθος, καθώς «η σύλληψη του κορυφαίου αντιπάλου σου δεν φέρνει ποτέ καλά αποτελέσματα».

Ο ίδιος ο Ερντογάν είχε συλληφθεί το 1999 και αργότερα κέρδισε τεράστια δημοτικότητα.

«Η σύλληψη του Ιμάμογλου μπορεί να αυξήσει τη συμπάθεια προς το πρόσωπό του και μπορεί να τον αναδείξει πολιτικό ήρωα, όπως ακριβώς λειτούργησε η σύλληψη του Ερντογάν για τον ίδιο το 1999», δήλωσε ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, προσθέτοντας ότι ο Ερντογάν μπορεί να ενίσχυσε ακούσια την πολιτική του Νέμεση.

 

To άρθρο Ανάλυση CNN: Η Τουρκία οδεύει προς αέναη κυριαρχία του Ερντογάν καθώς εξουδετερώνεται ο Ιμάμογλου δημοσιεύτηκε στο NewsIT .