Σε αδιεξοδο οι 70.000 δανειοληπτες που πηραν δανειο σε ελβετικο φραγκο

Σε αδιέξοδο έχουν περιέλθει 70.000 δανειολήπτες με δάνεια σε ελβετικό φράγκο μετά την ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας στις 15 Ιανουαρίου ότι απελευθερώνει την ισοτιμία του ελβετικού φράγκου με το ευρώ...
Αλυσιδωτές συνέπειες προκλήθηκαν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ακόμη και στις τράπεζες, οι οποίες για να διατηρήσουν τα «καλύμματά» τους σε ελβετικό φράγκο, αναγκάζονται να δώσουν σε επίπεδο ενεχύρου επιπλέον κομμάτι της μειωμένης τους ρευστότητας σε ευρώ.
Ετσι οι τράπεζες επεξεργάζονται εναλλακτικά σενάρια για την ανακούφιση των πληγέντων από την ανατίμηση του ελβετικού φράγκου δανειοληπτών.
Από την άλλη πλευρά κομμάτι των πολιτικών που θα υιοθετηθούν -όπως έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση- για τη ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων, θα περιλαμβάνουν και ειδικές ρυθμίσεις για το θέμα αυτό.
Μετά την απελευθέρωση των διακυμάνσεων του φράγκου σε σχέση με το ευρώ, το ευρωπαϊκό νόμισμα υποτιμήθηκε κοντά 30%, με την ισοτιμία να ισορροπεί τελικά γύρω από τα επίπεδα του «1».
Ως αποτέλεσμα, όσοι πληρώνουν δάνεια στο ξένο νόμισμα είδαν μέσα σε λίγες μέρες το υπόλοιπο του δανείου τους έχει αυξηθεί κατά περίπου 20% σε όρους ευρώ.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η συγκεκριμένη κατηγορία δανειοληπτών καταγράφει ζημιές. Η υποχώρηση του ευρώ σε σχέση με το φράγκο έχει ξεκινήσει από το 2008. Οι περισσότερες χορηγήσεις της κατηγορίας έχουν γίνει με ισοτιμία μεταξύ 1,50 και 1,65, δηλαδή με το ευρώ υψηλότερα ως και 65% από τα τρέχοντα επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που τα τελευταία επτά χρόνια πληρώνει κανονικά το δάνειό του μπορεί σήμερα να χρωστά περισσότερα ευρώ από αυτά που είχε αρχικώς δανειστεί
Οι τράπεζες
Οι τράπεζες έχουν ήδη προχωρήσει σε ενέργειες και προετοιμάζονται ώστε τους επόμενους μήνες και εφόσον ομαλοποιηθεί το μείζων πρόβλημα της ρευστότητας να προωθήσουν και νέα προγράμματα αναδιάρθρωσης που θα αφορούν τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο, τα υπόλοιπα των οποίων ανέρχονται σε περίπου 7 δισ. ευρώ.
Σημειώνουν πάντως ότι το τοπίο για τον τύπο των ρυθμίσεων που θα εφαρμοστούν θα ξεκαθαρίσει και σε συνεργασία με τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει η κυβέρνηση για τα θέματα των κόκκινων δανείων.
Σε αυτή τη φάση οι τράπεζες ανακουφίζουν προσωρινά τους πελάτες τους.
Με τις προσωρινές ρυθμίσεις οι τράπεζες «παγώνουν», με πολύ χαμηλή επιβάρυνση, τη μηνιαία δόση για έναν χρόνο, στα επίπεδα που βρισκόταν πριν από τις επίμαχες αποφάσεις της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας. Υστερα από αυτό το διάστημα θα επανεξετάσουν κάθε περίπτωση ξεχωριστά, ώστε να βρεθεί μια συμφέρουσα μόνιμη λύση.
Όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, με τον τρόπο αυτόν ο πελάτης θα καταβάλει μηνιαία δόση για ένα μέρος της οφειλής. Για το υπερβάλλον ποσό που δημιουργήθηκε λόγω των συναλλαγματικών μεταβολών θα υπάρξει νέα διαπραγμάτευση σε 5-10 χρόνια ή ακόμη και στη λήξη της σύμβασης.
Επιπτώσεις
Η σημαντική ανατίμηση του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ δεν επηρέασε μόνο τους Ελληνες δανειολήπτες. Σε πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που βρίσκονται εκτός ευρώ, όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Βουλγαρία, καταγράφηκε τα προηγούμενα χρόνια στροφή στον δανεισμό σε φράγκο λόγω των πολύ χαμηλών επιτοκίων του νομίσματος σε σχέση με τη χρηματοδότηση στα τοπικά τους νομίσματα.
Στις υπό εξέταση χώρες οι ζημίες ήταν σημαντικά υψηλότερες σε σχέση με αυτές που κατέγραψαν οι ελληνικές τράπεζες.
Οι τελευταίες υποχρεώθηκαν στην αύξηση των καλύψεών τους κατά 2,2 δισ. ευρώ για ανοιχτές θέσεις που είχαν στις αγορές παραγώγων, γεγονός που είχε άμεσες επιπτώσεις στις συνθήκες ρευστότητας στην εγχώρια αγορά.
Μετά την ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας (SNB) στις 15 Ιανουαρίου ότι απελευθερώνει την ισοτιμία του ελβετικού φράγκου με το ευρώ, τις μεγαλύτερες απώλειες μεταξύ των 24 αναπτυσσόμενων χωρών που παρακολουθεί το Bloomberg κατέγραψαν νομίσματα από την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης: της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Ρουμανίας και της Τσεχίας. Το γεγονός αυτό επηρέασε τους δανειολήπτες που χρηματοδοτήθηκαν σε φράγκο, καθώς καλούνται να πληρώσουν δόσεις με βάση τα νέα αυξημένα λόγω των συναλλαγματικών διαφορών υπόλοιπα.
Γ. Σταθάκης
Στη Ρουμανία πλέον λιγότερο από το 5% του συνολικού δανεισμού είναι σήμερα σε ελβετικό φράγκο, ύστερα από πιέσεις της κεντρικής τράπεζας της χώρας την τελευταία τετραετία στις εμπορικές τράπεζες να προστατεύσουν τους πελάτες τους.
Στην Ελλάδα οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομίας παρακολουθούν προσεκτικά την εξέλιξη των υποθέσεων ενυπόθηκων δανείων σε ελβετικό φράγκο που αφορά μεγάλο αριθμό Ελλήνων δανειοληπτών και εξετάζουν νομοθετικές λύσεις που να εναρμονίζουν τη νομοθεσία με τις δικαστικές αποφάσεις και τις ευρωπαϊκές οδηγίες.
Όπως αναφέρει ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης σε έγγραφό του που διαβιβάστηκε στη Βουλή, ήδη το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ξάνθης εκδίκασε αγωγή δανειολήπτη που είχε συνάψει στεγαστικό δάνειο σε ελβετικό φράγκο, κατά τράπεζας.
Το δικαστήριο έκρινε άκυρο και καταχρηστικό συμβατικό όρο σύμφωνα με τον οποίο «?εφόσον το δάνειο ή οποιοδήποτε τμήμα του αυτού έχει χορηγηθεί σε συνάλλαγμα, ο οφειλέτης υποχρεούται να τις εκπληρώσει εντεύθεν υποχρεώσεις του προς την τράπεζα? είτε σε ευρώ με βάση την τρέχουσα τιμή πώλησης του νομίσματος χορήγησης την ημέρα καταβολής», ενώ σύμφωνα με το διατακτικό της απόφασης οι καταβολές που πραγματοποιεί ο ενάγων προς εκπλήρωση των υποχρεώσεών του από τη δανειακή σύμβαση πρέπει να υπολογίζονται, μετά την ακύρωση, ως καταχρηστικού, του ανωτέρου όρου, από την τράπεζα με βάση τη συναλλαγματική ισοτιμία των δύο νομισμάτων που ίσχυε κατά την ημέρα εκταμίευσης του δανείου».
Υπάρχουν και άλλες πρωτόδικες αποφάσεις που έχουν ληφθεί από τα Μονομελή Πρωτοδικεία Ρόδου και Λαμίας.
Μετατροπή σύμβασης
Ο υπουργός Οικονομίας ενημερώνει τέλος, ότι στην προσφάτως εκδοθείσα ευρωπαϊκή οδηγία 2014/17/ΕΕ για την ενυπόθηκη πίστη υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που ρυθμίζει τα δάνεια σε ξένο νόμισμα και τα δάνεια μεταβλητού επιτοκίου.
Σύμφωνα με αυτήν πρέπει τα κράτη-μέλη να εξασφαλίζουν ώστε όταν μια σύμβαση πίστωσης αφορά δάνειο σε ξένο νόμισμα, τη στιγμή που συνάπτεται η σύμβαση, να υπάρχει το κατάλληλο κανονιστικό πλαίσιο ώστε να διασφαλίζεται τουλάχιστον ότι:
α) ο καταναλωτής έχει το δικαίωμα να μετατρέψει τη σύμβαση πίστωσης σε εναλλακτικό νόμισμα υπό ορισμένες προϋποθέσεις ή β) υπάρχουν άλλες ρυθμίσεις που περιορίζουν τον συναλλαγματικό κίνδυνο στον οποίο είναι εκτεθειμένος ο καταναλωτής βάσει της σύμβασης πίστωσης.
Η οδηγία αυτή εφαρμόζεται σε συμβάσεις πίστωσης που θα συναφθούν μετά την 21 Μαρτίου 2016, ενώ ρητά ορίζεται σε αυτήν ότι τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν περαιτέρω ρυθμίσεις όσον αφορά τα δάνεια σε ξένο νόμισμα, με την προϋπόθεση ότι αυτές οι ρυθμίσεις δεν έχουν αναδρομική ισχύ.
Οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο προχωρούν συλλογικά σε δικαστικές ενέργειες η πρώτη εκ των οποίων εκδικάζεται στις αρχές του ερχόμενου μήνα. Στόχος είναι να κερδηθούν προσωρινές αποφάσεις έως ότου επιλυθεί το πρόβλημα, ενώ οι τράπεζες βρίσκονται σε συνεργασία με το υπουργείο για το συγκεκριμένο θέμα.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΡΥΘΜΙΣΗΣ
Πρόταση για «παρκάρισμα» τμήματος του δανείου
Δάνειο με υπόλοιπο 200.000 φράγκα ή 166.667 ευρώ, με εναπομένουσα διάρκεια εξόφλησης τα 20 έτη και επιτόκιο Libor τριμήνου πλέον περιθωρίου 1,50% (τελικό επιτόκιο 1,63%). Η μηνιαία δόση ανήλθε σε 814 ευρώ.
Μετά την ανατίμηση του φράγκου το υπόλοιπο του δανείου αυξήθηκε στα 200.000 ευρώ, καταγράφοντας άνοδο 33.300 ευρώ. Από την άλλη πλευρά όμως, θετικά για τον πελάτη λειτούργησε η διαμόρφωση του Libor στο -0,50%, το οποίο περιόρισε το τελικό επιτόκιο στο 1,12%. Επειτα από αυτές τις μεταβολές η νέα δόση ανέρχεται σε 931 ευρώ, υψηλότερα κατά 14% ή 117 ευρώ.
Αν το δάνειο αυτό ρυθμιστεί με τέτοιον τρόπο ώστε η μηνιαία δόση να πέσει στα προ της ανατίμησης του φράγκου επίπεδα, θα πρέπει να «παγώσει» η αποπληρωμή για κεφάλαιο ύψους περίπου 25.000 ευρώ. Το ετήσιο κόστος «παρκαρίσματος» αυτού του ποσού ανέρχεται με το τρέχον επιτόκιο του παραδείγματος σε 280 ευρώ, ποσό χαμηλό σε σχέση με το συνολικό ύψος του δανείου. Βέβαια υπάρχει η προοπτική σημαντικής μείωσης της αξίας του υπολοίπου που δεν αποπληρώνεται αν το ευρώ ανατιμηθεί έναντι του φράγκου.