Πώς κατέληξε η ιεραρχία στην απόφαση για αναγνώριση του αυτοκεφάλου στην ουκρανία

Οι θέσεις κορυφαίων Ιεραρχών της Εκκλησίας μας

Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος αποφάσισε σήμερα στην συντριπτική της πλειοψηφία να αναγνωρίσει τη νέα  Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας!

Του Σωτήρη Τζούμα

Η απόφαση αυτή σίγουρα θα δυσαρεστήσει την Εκκλησία της Ρωσίας η οποία σίγουρα δεν θα μείνει σιωπηλή και χωρίς αντίδραση. Ωστόσο αν θα  πρέπει να τα βάλει με κάποιον για τη σημερινή εξέλιξη, δεν έχει παρά να κρεμάσει και μάλιστα στην κόκκινη πλατεία της Μόσχας, τον Μητροπολίτη

Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα . Τα πολλά λόγια , οι αφόρητες πιέσεις, η αμετροέπεια  και οι απειλές που εκτόξευσε- ακόμη και μέχρι χθες  με τη συνέντευξή του -κατά  της Εκκλησίας της  Ελλάδος και κατά ιεραρχών της  ο φλύαρος γυρολόγος Αρχιερεύς,  ήταν αυτό που λειτούργησε  ως «μπούμεραγκ» κι έκανε τους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος στην συντριπτική τους πλειοψηφία  να πάρουν την σημερινή τους απόφαση. Η έκτακτη Σύνοδος  της Ιεραρχίας που ξεκίνησε το πρωί και  ολοκληρώθηκε το μεσημέρι, αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος που οδήγησε την Εκκλησία στην ιστορική απόφαση για αναγνώριση της Αυτοκεφαλίας. Το αν έκαναν καλά ή όχι, θα το δείξει ο πανδαμάτωρ χρόνος αυτός που στο πέρασμά του δεν αφήνει τίποτα όρθιο. Αυτός θα μας απαντήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα αν η απόφαση αυτή ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση. Ας δούμε πώς κατέληξαν οι Σεβ. Ιεράρχες μας σε αυτή την απόφαση και ας μελετήσουμε τις θέσεις που εξέφρασαν οι πιο θαρραλέοι και διαβασμένοι επί του θέματος – γιατί υπήρξε και περίπτωση πρώην Συνοδικού που είπε πως δεν πρόλαβε να μελετήσει όλα τα δεδομένα.Οι Μητροπολίτες  που έλαβαν τον λόγο  κατά την συνεδρίαση της Ιεραρχίας , ήταν πάνω από 35 και έδωσαν στο Ιερό Σώμα να καταλάβει όλες τις διαστάσεις του θέματος.

Υπήρξαν  απουσίες Ιεραρχών- πέρα από την αιτιολογημένη  εκείνη του Σεβ. Κερκύρας Νεκταρίου – αλλά προφανώς δεν καταγράφηκαν και δεν αναφέρθηκαν.

Να πούμε ότι η Ιεραρχία ξεκίνησε τις εργασίες της σήμερα με δύο δεδομένα. Το πρώτο ότι ο Αρχιεπίσκοπος ήταν αποφασισμένος να «κλείσει» επιτέλους αυτό  το θέμα,  με ομόφωνη απόφαση ή έστω με την ευρύτερη, το δυνατόν, πλειοψηφία της Ιεραρχίας.

Και το δεύτερο ότι οι Μητροπολίτες των Νέων Χωρών μετά την ενημέρωση που είχαν από πρώτο χέρι από τον Πατριάρχη για το θέμα του είχαν  δώσει την υπόσχεση της πλήρους ταύτισης μαζί του. Επομένως δεν μπορούσε αυτό να αλλάξει.

Επομένως η Ιεραρχία δεν θα έπρεπε επ´ουδενί  να βγεί διχασμένη μέσα απ´αυτή την διαδικασία. Αντιθέτως έπρεπε να καταλήξει εν πλήρη ομοφωνία. Μέσα σε αυτό  το σκηνικό.

Ο εκ των διαπρεπεστέρων  Ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδος,  Σεβ. Σπάρτης Ευστάθιος , δεν μίλησε εντός της Ιεραρχίας.Η απόφαση ήταν ειλημμένη όπως μας είπε για πολλούς λόγους. Καλύτερα, λοιπόν εντός της Εκκλησίας λαθεύοντες παρά εκτός της Εκκλησίας αληθεύοντες, μας είπε ο σοφός Ιεράρχης.

Να πούμε ότι εκ των Ιεραρχών που ξεχώρισαν με την επιχειρηματολογία τους και τον πλούτο των γνώσεών τους ήταν ο Σεβ. Πειραιώς Σεραφείμ, ο οποίος κονιορτοποίησε ένα προς ένα, όλα τα σημεία των πορισμάτων των δύο Συνοδικών Επιτροπών που μελέτησαν το θέμα  και περιέγραψε με στοιχεία που δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς το μπάχαλο που επικρατεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας με τους λογής σχισματικούς που έχουν αναγνωριστεί ως  κανονικοί και ισότιμοι.

– Θέλετε να τους αναγνωρίσουμε, έτσι όπως είναι; Θα είναι  σα να συλλειτουργούμε  με τον …Βεζυρέα, είπε χαριτολογώντας  ο Ιεράρχης κάνοντας τους άλλους Ιεράρχες να ξεσπούν σε γέλια.

Ωστόσο ξεκαθάρισε ότι παρά τις επιφυλάξεις  και την ισχυρή διαφωνία του τάσσεται στο πλευρό του Αρχιεπισκόπου και θα πράξει ό,τι θα πράξει και εκείνος .

Ιδιαίτερα αρνητικός στο να ληφθεί απόφαση- προκαλώντας κακή εντύπωση στους Ιεράρχες-  παρουσιάστηκε  ο Σεβ. Μεσογαίας Νικόλαος που είπε προς την ιεραρχία πως «το ρίσκο είναι μεγάλο» και να μην πάρουμε απόφαση. Επεσήμανε μάλιστα  πως με την έκδοση του τόμου της αυτοκεφαλίας δεν επιτεύχθηκε η εκκλησιαστική ενότητα των Ουκρανών και αυτό πρέπει να μας προβληματίσει! .Και ενώ ήταν Αντιπρόεδρος στην προηγούμενη ΔΙΣ δεν είχε εκφράσει ανάλογες θέσεις αλλά συναινούσε σε όλα!

-«Να περιμένουμε να ωριμάσει και μετά να αποφασίσουμε »,ζήτησε από τα μέλη της Ιεραρχίας ο κ. Νικόλαος που επέμεινε πως αν η Αθήνα αναγνωρίσει θα υπάρξει σύγχυση.

Μάλιστα αιτιολογήθηκε ότι δεν είχε προλάβει να διαβάσει όλες τις πτυχές του θέματος αλλά τώρα που γνωρίζει το θέμα σφαιρικά  μπορεί να έχει ολοκληρωμένη άποψη. Ήταν έτοιμος να καταθέσει υπόμνημα με τις θέσεις του στην Ιεραρχία αλλά δεν το έπραξε.

Αυτό πάντως  που υπερίσχυσε στην Ιεραρχία, μας είπε σοβαρός Ιεράρχης δεν ήταν μόνο η επιχειρηματολογία της μιας πλευράς- την οποία εκπροσώπησαν  με απαράμιλλο τρόπο οι Σεβ. Πειραιώς Σεραφείμ, Μεσογαίας Νικόλαος, Καισαριανής Δανιήλ , Κυθήρων Σεραφείμ , οι οποίοι μίλησαν  για τα «δεινά» που μας περιμένουν αν αναγνωρίσουμε την Αυτοκεφαλία της Ουκρανίας.

Αυτό που έκανε την πλειοψηφία της Ιεραρχίας να αντιδράσει και να ταυτιστεί με την εισήγηση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου  ήταν αυτά που κατέθεσαν με συγκεκριμένα περιστατικά οι περισσότεροι Ιεράρχες καθώς   για τις  πιέσεις που έχουν ασκήσει  οι Ρώσοι  εκκλησιαστικοί αξιωματούχοι!

– Ε, δεν μπορούμε να υποκύψουμε σε εκβιασμούς. Η Εκκλησία της Ελλάδος ούτε εκβιάζεται, ούτε τρομοκρατείται,  ούτε καθοδηγείται.Είναι ελεύθερη να κρίνει απερίσπαστη τα γεγονότα και να αποφασίζει», είπε ο Σεβ. Μητροπολίτης Σύρου Δωρόθεος , που συμμετέχει στην τριμελή Επιτροπή Τύπου υπό τον Ναυπάκτου Ιερόθεο.

Ερωτηθείς μάλιστα , ο Μητροπολίτης Σύρου για το θέμα  απάντησε με  λακωνικό, άμεσο και κατηγορηματικό τρόπο: «Η Εκκλησία της Ελλάδος ούτε χειραγωγείται, ούτε δέχεται εντολές, ούτε απειλείται»

-Ο  Σεβ. Μητροπολίτης Λαγκαδά που δέχθηκε τα πυρά του Ιλαρίωνα για το συλλείτουργο που είχε στην επαρχία του με Ιεράρχη της Εκκλησίας της Ουκρανίας είπε:

-«Οι απειλές ότι οι Ρώσοι θα κάνουν «αυτό η εκείνο» αν αναγνωρίσετε την Ουκρανία, επιβεβαιώνουν ότι ο πανσλαβισμός που ξεκίνησε επί Στάλιν συνεχίζεται σήμερα  με άλλα  μέσα ».

•Ο  Σεβ. Περιστερίου Κλήμης, που μας έχει εκπλήξει ευχάριστα  με τον δυναμικό τρόπο που εγκαινίασε την είσοδο και συμμετοχή του στην Ιεραρχία της Εκκλησίας μας, έκανε λόγο για «πονηρά κίνητρα» από πλευράς Εκκλησίας Ρωσίας.Δεν μπορούμε να βλέπουμε και να εξετάζουμε  με τρόπο εξονυχιστικό τα όσα πράττει  η  Εκκλησία της Ουκρανίας και να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε και δεν ακούμε τα όσα εκτοξεύουν κάθε φορά  οι Ρώσοι.

•Ιδιαίτερα προβληματισμένος και αποκαλυπτικός για τη στάση των Ρώσων ήταν και ο μητροπολίτης Κορίνθου Διονύσιος  που έκανε εκτενή αναφορά στην εμπειρία του από πρόσφατη επίσκεψη του στα Ιεροσόλυμα όπου είδε τις πιέσεις που ασκούνται στο εκεί Πατριαρχείο από τη ρωσική Εκκλησία.

Ο κ. Διονύσιος αναρωτήθηκε:

– «Ποιος είναι τέλος πάντων ο Μόσχας ; Ο Οικουμενικός;Γιατί τα κάνει όλα αυτά;»

Σε άλλο σημείο της ομιλίας  του ο Σεβ. Κορίνθου  αναφέρθηκε στις συνεχείς επεκτάσεις της Εκκλησίας της Ρωσίας ανά τον κόσμο λέγοντας:

– «Δεν είναι δυνατόν να μιλούν για κανονικότητα εκείνοι που παραβιάζουν όλους τους κανόνες και να μιλούν για »εξαγορά» αυτοί που χτίζουν ναούς σε όλο τον κόσμο με ρωσικό χρήμα και δεν ρωτούν κανέναν ».

•Ο  Σεβ. Πατρών Χρυσόστομος  ο οποίος ήταν μέλος της ΔΙΣ την προηγούμενη Συνοδική περίοδο,  μίλησε ευθέως για κλίμα εκφοβισμού από την πλευρά της Μόσχας και μετέφερε στην Ιεραρχία συνομιλία που είχε με Ρώσο Ιεράρχη  ο οποίος  τον επισκέφθηκε και του κατηγόρησε ευθέως  τον Οικουμενικό Πατριάρχη για «ηγουμενισμό» της Ορθοδοξίας.

–  Αν είχατε έρθει στην Σύνοδο της Κρήτης τίποτα από αυτά δεν θα είχε συμβεί , αποκάλυψε ότι είπε στον Ρώσο απεσταλμένο ο μητροπολίτης Πατρών ο οποίος μάλιστα  παραδέχθηκε πως  αν και είχε αρχικά επιφυλάξεις για το θέμα αυτό,όταν συζήτησε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη και του εξήγησε όλες τις παραμέτρους  και τις προθέσεις της Μητέρας Εκκλησίας κατάλαβε τί συμβαίνει και τάχθηκε αναφανδόν υπέρ της Αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία.

– «Εμείς σήμερα έχουμε την  ευκαιρία να λύσουμε τα χέρια και των άλλων Πατριαρχείων με αυτό που αποφασίσαμε » είπε με νόημα ο Σεβ. Πατρών κ. Χρυσόστομος που απευθυνόμενος προς τον Αρχιεπίσκοπο του είπε:

– «Δεν θα είχαμε φθάσει εδώ αν κι εσείς Μακαριώτατε είχατε μνημονεύσει αμέσως τον Επιφάνιο».

Βέβαια καλόν θα είναι τις απόψεις αυτές του Σεβ. Πατρών  να τις ενστερνιστούν όλοι στη Μητρόπολη Πατρών και να σταματήσουν επιτέλους μερικοί στηνΜητρόπολή του  το ξήλωμα του άρραφου χιτώνα του Κυρίου.

•Ο εκ των νεωτέρων  Ιεραρχών της Εκκλησίας μας Σεβ. Μητροπολίτης Μαρωνείας Παντελεήμων κινήθηκε στο ίδιο πνεύμα και    κάλεσε την Ιεραρχία να μην φοβάται:

.-«Δεν έχουμε να φοβόμαστε κανέναν και τίποτα. Είμαστε μια λεβέντικη ιεραρχία και δεν πρέπει να φοβόμαστε» είπε.

•Ο μητροπολίτης Βεροίας Παντελεήμων προσπάθησε με την τοποθέτησή του να  πετάξει από πάνω του  την ετικέτα του πλέον ρωσόφιλου Ιεράρχη που του έχουν προσάψει και ξεκαθάρισε με στεντόρεια φωνή  πως για  όλους τους μητροπολίτες της Βόρειας Ελλάδας δεν τίθεται θέμα αναγνώρισης  ή όχι , από τη στιγμή που μνημονεύουν Οικουμενικό Πατριάρχη.

– «Πρέπει να είμαστε ταυτισμένοι με το Πατριαρχείο εμείς στη Βόρεια Ελλάδα» είπε χαρακτηριστικά ο μητροπολίτης Παντελεήμων.

• Ο εκ των ακραιφνεστέρων πατριαρχικών Ιεραρχών των νέων χωρών, ντόμπρος  Μητροπολίτης Δράμας Παύλος, που ποτέ δεν έκρυψε τις απόψεις του είπε στην Ιεραρχία:

-« Εμείς των Νέων Χωρών έχουμε de facto αναγνωρίσει την Εκκλησία της Ουκρανίας» και τάχθηκε κατά της οποιασδήποτε ψηφοφορίας.Να ψηφίσω για κάτι που το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει ήδη αποφανθεί; αναρωτήθηκε ο Σεβ. Δράμας και κάλεσε τους Ιεράρχες να σεβαστούν το Πατριαρχείο λέγοντας τους:

– «Θα πετάξουμε τον ιερότατο θεσμό του γένους για να παίξουμε τα παιχνίδια των Ρώσων;».

•Ο Σεβ. Μεσσηνίας υπήρξε ιδιαίτερα αυστηρός και προειδοποίησε την Ιεραρχία:

-«  Δεν  πρέπει να αμφισβητηθεί το δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου να εκχωρεί αυτοκεφαλία»

Επίσης επεσήμανε  πως πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα στην αναγνώριση της Αυτοκεφαλίας.

-« Οσο  η Εκκλησία της Ελλάδος δεν προχωρά στην αναγνώριση του Επιφανίου τόσο θα επιτείνεται η διάσταση στο εσωτερικό της Ουκρανίας και θα αφήσουμε τους Ρώσους να μας πιέζουν περί του αντιθέτου»

•Ο Σεβ.  Ύδρας Εφραίμ, ο οποίος πρόσφατα αντιμετώπισε στην επαρχία του την αυθαίρετη πρωτοβουλία δύο κληρικών του ( αλήθεια τί έκανε με αυτούς τους τιμώρησε ή όχι) που θέλησαν να δείξουν την προτίμηση τους στον Ονούφριο και  στους Ρώσους, υπενθύμισε στην Ιεραρχία πως αν δεν ληφθεί σωστή απόφαση υπέρ της νέας Εκκλησίας «θα έχουμε διαπράξει το μεγαλύτερο έγκλημα».

•Ο Καστορίας Σεραφείμ στηλίτευσε έντονα τις κινήσεις της Εκκλησίας της Ρωσίας και τις απειλές της. «Η Εκκλησία της Ουκρανίας, λένε, ότι μεταδίδει κοινωνία στους ουνίτες, μήπως δεν τα κάνουν τα ίδια και οι Ρώσοι;» είπε.

•Ο Σεβ. Ιωαννίνων Μάξιμος είπε:

-«Δεν γίνεται να υποκύψουμε στους εκβιασμούς του μητροπολίτη Βολοκολάμσκ».Επίσης έκανε λόγο για πάνω από 200 ρωσικές δικαιοδοσίεςπου υπάρχουν  ανά τον κόσμο για τις οποίες δεν μιλά κανείς.

•Ο Σεβ.   Ιερισσού Θεόκλητος  δεν έκρυψε την ενόχληση του για τον τρόπο με τον οποίο γίνονται αναφορές στο Πατριαρχείο.

-«Δεν μπορούμε να ανεχθούμε να αναφέρουν το Οικουμενικό ως απλά Πατριαρχείο… να σοβαρευτούμε» είπε ο κ. Θεόκλητος.

Η ρωσική επιχειρηματολογία περί χρηματισμού του Οικουμενικού Πατριάρχη προκειμένου να παραχωρήσει το αυτοκέφαλο δεν ήταν απλά απαράδεκτη αλλά  αποδείχθηκε πως έχει ενοχλήσει ιδιαίτερα τους ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος, όπως και η απόφαση του Πατριαρχείου της Μόσχας να διακόψει την Κοινωνία με το Φανάρι.

•Ο Σεβ.  Γουμενίσσης Δημήτριος  που με τα επίκαιρα άρθρα του  φώτισε άγνωστες πτυχές του θέματος χαρακτήρισε την διακοπή Κοινωνίας «Ασυγχώρητο έγκλημα» Δεν αντιμετωπίζεται έτσι ένα τέτοιο  θέμα.

•Ο Σεβ.  Σερρών Θεολόγος ξεκαθάρισε:

– « Πώς  δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιείται η Θεία Κοινωνία ως διαπραγματευτικό όπλο και να το δεχόμαστε χωρίς να το στηλιτεύουμε;»

•Αξίζει να σημειωθεί πως η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος αρνήθηκε να μπει στη διαδικασία ψηφοφορίας παρά τις έντονες πιέσεις που άσκησε στο Σώμα ο Σεβ.  Καισαριανής Δανιήλ,που ζήτησε ονομαστική ψηφοφορία.

– Γιατί φοβάστε αδελφοί μου να υπάρχει η θέση του καθενός μας  ονομαστικά;

Η Ιεραρχία απέρριψε την πρόταση!

Επίσης ο Σεβ.  Καισαριανής  Δανιήλ, βλέποντας την εξέλιξη της συζήτησης, δεν έκρυψε τους φόβους του για νέο παλαιοημερολογιτικό ζήτημα που μπορεί να δημιουργηθεί  στους κόλπους της Εκκλησίας της Ελλάδος λέγοντας χαρακτηριστικά «φοβούμαι πως σπέρνουμε νέο διχασμό»

•Ο Σεβ.  Ναυπάκτου Ιερόθεος  βοήθησε με τις θεολογικές γνώσεις του το Ιερό Σώμα της Ιεραρχίας να καταλάβει τί ακριβώς έχει συμβεί. Και δεν δίστασε να πει  ότι οι Ρώσοι και το Πατριαρχείο της Μόσχας διαχρονικά υπονομεύουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο, κάτι που δεν μπορεί να το αγνοήσει και να το επιτρέψει  η Εκκλησία της Ελλάδος.

– «Έχει ανατραπεί το συνοδικό σύστημα, έχουμε έναν ηγουμενισμό» επεσήμανε  ο κ. Ιερόθεος ο οποίος υπενθύμισε  στην Ιεραρχία  ότι ως Σώμα δεν έχει το δικαίωμα να κρίνει αποφάσεις άλλης Εκκλησίας, εννοώντας τον Τόμο που εκχώρησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ενώ τάχθηκε κατά της διεξαγωγής ονομαστικής ψηφοφορίας.

-«Δεν μπορούμε να διχαστούμε μέσα από μία ψηφοφορία. Καλόν είναι η απόφασή μας σήμερα να είναι ομόφωνη», είπε

Από τα μέλη της Ιεραρχίας που έλαβαν τον λόγο, ζήτησαν να καταγραφεί η αντίρρηση τους στο να ληφθεί απόφαση επτά μητροπολίτες.

Συγκεκριμένα οι Καρυστίας Σεραφείμ, Ηλείας Γερμανός,,Καισαριανής Δανιήλ, Κυθήρων Σεραφείμ και Μεσογαίας Νικόλαος καθώς και οι Αιτωλίας Κοσμάς και Δρυινουπόλεως Ανδρέας ,οι οποίοι  αν και δεν έλαβαν τον λόγο ζήτησαν να καταγραφούν σε αυτούς που  δεν επιθυμούν την λήψη απόφασης.

Αντίθετος στο να ληφθεί απόφαση προκειμένου η Εκκλησία της Ελλάδος να μην εμπλακεί στην σύγκρουση δήλωσε με γραπτή δήλωση  και ο μητροπολίτης Κερκύρας ο οποίος απουσίαζε  στη Ρουμανία με την Χείρα του Αγίου Σπυρίδωνος,