Στην… ψυχολογία της οικονομίας το Νόμπελ

Ο καθηγητής Ρίτσαρντ Θέιλερ του Πανεπιστημίου του Σικάγου κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας για το έργο του στη συμπεριφορική οικονομία, η οποία προσπαθεί να κατανοήσει πώς οι άνθρωποι λαμβάνουν αποφάσεις -ιδιαίτερα κακές. Ο Θέιλερ, Αμερικανός, είναι ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στον σχετικά νέο τομέα που συνδυάζει την ψυχολογία και την οικονομία. Έχει περάσει σημαντικό μέρος της καριέρας του στη μελέτη των κακών επιλογών των ανθρώπων -από θέματα που αφορούν το γιατί οι άνθρωποι αποταμιεύουν τόσο λίγα για τη συνταξιοδότηση ως το γιατί οι ομάδες της Εθνικής Ποδοσφαιρικής

Ομοσπονδίας συνήθως κάνουν κακή δουλειά στην επιλογή νέων παικτών. Έχει εξετάσει ακόμη και πώς μπορούν να γίνουν τα πατώματα του μπάνιου καθαρότερα.

"Εμείς οι Αμερικανοί τρώμε πάρα πολύ, συσσωρεύουμε υπερβολικό χρέος, αποταμιεύουμε πολύ λίγα και αναβάλλουμε οτιδήποτε δυσάρεστο όσο το δυνατόν περισσότερο", έγραψε ο Θέιλερ στους New York Times το 2011. Οι άνθρωποι προτιμούν την άμεση ικανοποίηση, ακόμα κι αν γνωρίζουν ότι η υπομονή τους θα τους έδινε περισσότερα χρήματα ή μια καλύτερη ζωή στην πορεία, διαπίστωσε ο Θέιλερ. Πήρε το διδακτορικό του στα οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ το 1974 και έκανε μια σύντομη εμφάνιση στην ταινία του 2015 "The Big Short".

"Είναι πρωτοπόρος στην ενσωμάτωση της οικονομίας στην ψυχολογία", δήλωσε η επιτροπή Νόμπελ όταν ανακοίνωσε το βραβείο. "Έχει κάνει την οικονομία πιο ανθρώπινη". Η επιτροπή επαίνεσε τον Θέιλερ ότι προσπάθησε να "ωθήσει" τους ανθρώπους και τις εταιρείες να λάβουν καλύτερες αποφάσεις. Εκτός από τα επιστημονικά του έγγραφα και βιβλία, ο Θέιλερ έχει γράψει πολλά σχόλια όλα αυτά τα χρόνια. Σε ένα, επέκρινε το Κογκρέσο για την παράταση των φορολογικών περικοπών για τους πλούσιους. Σε ένα άλλο, υποστήριξε την αυτόματη εγγραφή των Αμερικανών σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου συνταξιοδότησης.

Ο Θέιλερ έφερε στο προσκήνιο την ιδέα των λεγόμενων οικονομικών "nudge", σύμφωνα με τα οποία ο άνθρωπος καθοδηγείται ήπια προς ευεργετικές συμπεριφορές χωρίς βίαιους καταναγκασμούς - το 2008 μάλιστα συνυπέγραψε το βιβλίο "Nudge: Βελτίωση των αποφάσεων για την υγεία, τον πλούτο και την ευτυχία", μαζί με τον καθηγητή της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ Κας Σάνστεϊν. Μαζί έχουν επίσης και ένα σχετικό blog.

"Το μάντρα μου είναι: αν θέλετε να κάνετε τους ανθρώπους να κάνουν κάτι, να τους διευκολύνετε", δήλωσε ο Θέιλερ τη Δευτέρα σε συνέντευξή του στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Έφερε ως παράδειγμα τις φόρμες οικονομικής βοήθειας. Είναι γνωστό ότι είναι δύσκολο να συμπληρωθούν και αποθαρρύνουν μαθητές από το να πάνε στο κολλέγιο. Ο Θέιλερ δήλωσε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα μπορούσε να το αλλάξει αυτό εύκολα, χρησιμοποιώντας τεχνολογία για την αυτόματη συμπλήρωση πολλών από τα πεδία στη φόρμα αίτησης.

Πολλοί οικονομολόγοι χειροκρότησαν την απόφαση να απονείμουν στον Θέιλερ το κορυφαίο βραβείο στον κόσμο. Ο Πολ Κρούγκμαν, αρθρογράφος των New York Times και νικητής του βραβείου Νόμπελ το 2008, έγραψε: "Ναι! Η συμεπριφορική οικονομία είναι ό,τι καλύτερο έχει συμβεί στο πεδίο εδώ και γενιές και ο Θέιλερ έδειξε το δρόμο". Ο οικονομολόγος Τάιλερ Κόουεν του Πανεπιστημίου George Mason δήλωσε ότι "το άξιζε".

Οι κύριοι επικριτές του έργου του Θέιλερ είναι οι φιλελεύθεροι που δεν τους αρέσει η ιδέα η κυβέρνηση να ωθεί κάποιον να κάνει κάτι. Κάποιοι στην Ινδία επέκριναν την απόφαση να δώσουν το βραβείο στον Θέιλερ. Ήλπιζαν ότι το βραβείο θα πήγαινε στον Ραγκουράμ Ρατζάν, πρώην επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Ινδίας και πολύ γνωστό μελετητή των χρηματοπιστωτικών αγορών. Ο Θέιλερ εξήρε επίσης τις προσπάθειες της Ινδίας να γίνει κοινωνία χωρίς μετρητά, μια κίνηση που παραμένει αμφιλεγόμενη.
Το βραβείο Νόμπελ στα οικονομικά δεν είναι ένα από τα αρχικά βραβεία που ίδρυσε ο Αλφρέντ Νομπέλ στα τέλη του 18ου αιώνα. Προστέθηκε το 1968 μετά από δωρεά της Σουηδικής Εθνικής Τράπεζας και απονεμήθηκε για πρώτη φορά το επόμενο έτος. Οι περισσότεροι νικητές είναι άντρες από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη Δυτική Ευρώπη.

washingtonpost.com

Διαβάστε περισσότερα