Πώς η Ευρώπη μπορεί να σταματήσει την εξάπλωση της πολιτικής νεύρωσης της Τουρκίας

Η Τουρκία και η Ευρώπη είναι πλέον αντίπαλες δυνάμεις, καθώς στην πραγματικότητα η πρώτη έχει γίνει ένα καθεστώς της Μέσης Ανατολής υπό απολυταρχική διακυβέρνηση, σχολιάζει η Asli Aydintasbas, συνεργάτιδα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων και αρθρογράφος της τουρκικής εφημερίδας Cumhuriyet.

Οι διάφορες διαμάχες τις τελευταίες ημέρες μεταξύ της κυβέρνησης της Τουρκίας και των ευρωπαϊκών χωρών δεν πρέπει να αποτελούν έκπληξη. Πριν από μία εβδομάδα ήταν η Γερμανία, αυτό το Σαββατοκύριακο ήταν η Ολλανδία - όπου εμπόδισαν τούρκους υπουργούς κατά

τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου να κάνουν στάση για την προεκλογική τους εκστρατεία. Η ολλανδική αστυνομία εξαπέλυσε σκύλους εναντίον των Τούρκων διαδηλωτών και κήρυξε έναν Τούρκο υπουργό «persona non grata». Ο κυκλοθυμικός πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τους αποκάλεσε «φασίστες» και «ναζί» και απείλησε με αντίποινα σύντομα.

Οι εκλογές έρχονται και στις τρεις χώρες και το επεισόδιο αποδεικνύεται ότι είναι η τέλεια καταιγίδα. Για την ολλανδική κυβέρνηση, που δείχνει μια σκληρή στάση έναντι της κυβέρνησης ισλαμιστών της Τουρκίας, είναι απαραίτητο για να σταματήσει την άνοδο του ακροδεξιού ισλαμοφοβικού σταυροφόρου Γκέερτ Βιλντερς, το κόμμα του οποίου πιθανόν να βγει πρώτο στις εκλογές της Τετάρτης. Για τον Ερντογάν, η κλιμάκωση είναι ένα «δώρο» για να κινητοποιήσει τους ακόμα αναποφάσιστους συντηρητικούς και εθνικιστές ψηφοφόρους, εν όψει τους δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου, με σκοπό να του παραχωρήσει σαρωτικές εξουσίες.

Τόσο η τουρκική όσο και η ολλανδική κυβέρνηση θα μπορούσαν να έχουν χειριστεί την κατάσταση με έναν ομαλότερο -και σίγουρα λιγότερο μαχητικό- τρόπο. Επέλεξαν να μην το κάνουν. Την περασμένη εβδομάδα, οι Ολλανδοί έστειλαν ένα διπλωματικό τηλεγράφημα προς την τουρκική κυβέρνηση, λέγοντας ουσιαστικά ότι οι Τούρκοι αξιωματούχοι ήταν ανεπιθύμητοι για να κάνουν προεκλογική εκστρατεία στην Ολλανδία, ότι δεν θα τους παρέχουν ασφάλεια και δεν θα επιτρέψουν να έχουν ένοπλους φρουρούς. Με λίγα λόγια: μην έρχεστε.

Αλλά όταν συνειδητοποίησε ότι μια προηγούμενη αψιμαχία με τη Γερμανία ταίριαξε τέλεια στην προεκλογική εκστρατεία στο εσωτερικό, η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε να αγνοήσει την ολλανδική προειδοποίηση και έστειλε την αρμόδια υπουργό για τις γυναικείες υποθέσεις. Η σκηνή ήταν άσχημη: η ολλανδική αστυνομία τη συνόδευσε αμέσως έξω από τη χώρα, στα γερμανικά σύνορα.

Αλλά υπάρχει και κάτι περισσότερο στην κρίση, εκτός από τις εκλογές. Αυτή είναι η νέα κανονικότητα για την Τουρκία και την Ευρώπη: δεν είναι πλέον σύμμαχοι που προσπαθούν για μια διευρυμένη Ευρώπη. Η Τουρκία και η Ευρώπη είναι πλέον αντίπαλες δυνάμεις στον Χομπσιανό κόσμο που έχει γίνει ένα πρόβλημα. Στα χαρτιά, η Τουρκία εξακολουθεί να είναι υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση - αλλά στην πραγματικότητα, έχει γίνει ένα καθεστώς της Μέσης Ανατολής υπό απολυταρχική διακυβέρνηση.

Η Ευρώπη, από την άλλη πλευρά, δεν έχει πλέον το ενδιαφέρον -ή την ικανότητα- να αλλάξει τη γειτονιά της. Μετά το Brexit και την εκλογή του Τραμπ, υπάρχει πάρα πολύ αγωνία για το μέλλον της ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι έχουν προ πολλού εγκαταλείψει τις ελπίδες για μεταρρύθμιση στην Τουρκία. Αντί να πιέζουν για την καθιέρωση της φιλελεύθερης τάξης εκτός των συνόρων τους, οι Βρυξέλλες αρκέστηκαν σε μια συναλλακτική σχέση με την Άγκυρα - ιδιαίτερα για το θέμα της διακοπής της προσφυγικής ροής ή την επέκταση του ελεύθερου εμπορίου. Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι σε ένα κόσμο που κυριαρχεί ο Τραμπ, το δούναι και λαβείν είναι το μελλοντικό πλαίσιο των σχέσεων με τη Δύση. Και είναι πρόθυμος να προκαλέσει το εν λόγω πλαίσιο σύντομα.

Αυτό που καμία πλευρά δεν εξετάζει στην μεθυστική ατμόσφαιρα της προεκλογικής εκστρατείας είναι το γεγονός ότι η Ευρώπη και η Τουρκία είναι πολύ στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους, για να στήσουν το είδος των εμποδίων που θέλουν λαϊκιστές όπως ο Ερντογάν και ο Βίλντερς. Πάρτε για παράδειγμα την οικονομία: οι Ολλανδοί είναι μεταξύ των κορυφαίων ξένων επενδυτών στην Τουρκία και η Γερμανία λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος των εξαγωγών της Τουρκίας - και, φυσικά, εμείς απεγνωσμένα εξαρτόμαστε από τους Ευρωπαίους τουρίστες για τον ισολογισμό μας εδώ. Πάρτε την κοινωνία: περίπου 3,5 εκατομμύρια Τούρκοι ζουν στη Γερμανία, και περίπου 400.000 στην Ολλανδία. Πολλοί από αυτούς και στις δύο χώρες είναι δεύτερης ή τρίτης γενιάς Τούρκοι πολίτες με πετυχημένη σταδιοδρομία. Δεν είναι όλοι τους υποστηρικτές του Ερντογάν. Πάρτε την ασφάλεια: η Τουρκία είναι ένας απαραίτητος σύμμαχος στις προσπάθειες της Ευρώπης να απομονωθεί από το χάος και την αστάθεια στη Μέση Ανατολή - καθώς και ένας βασικός εταίρος της στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας του ISIS και του τζιχάντ στην ήπειρο.

Λοιπόν, πώς μπορεί η Ευρώπη να αποτρέψει τα πολωτική πολιτική του κυκλοθυμικού προέδρου της Τουρκίας, από το να σπείρει τον όλεθρο στους δρόμους της Κολωνίας, του Ρότερνταμ ή του Παρισού;

Μήπως να σκεφτεί να ασκήσει πίεση για επιστροφή στη δημοκρατία στην Τουρκία, αντί να στήνει εμπόδια για να κρατήσει όλους τους Τούρκους έξω; Οι Ευρωπαίοι, μέχρι πρόσφατα, είχαν παραμείνει σιωπηλοί για την άνοδο του αντι-φιλελευθερισμού και του εθνοτικού εθνικισμού στην Τουρκία, παίρνοντας ως αντάλλαγμα τη δέσμευση του Ερντογάν να σταματήσει την προσφυγική ροή στην Ευρώπη -και τώρα οι Ευρωπαίοι έχουν κολλήσει με ένα γείτονα που περιφρονούν. Πάρα πολύ κακά πράγματα έχουν συμβεί εδώ στην Τουρκία και κανείς δεν διαμαρτυρήθηκε έντονα. Ενώ η τουρκική κυβέρνηση διαμαρτύρεται για την παραβίαση της ελευθερίας του λόγου της στη Γερμανία και την Ολλανδία, η πραγματικότητα στην Τουρκία είναι ότι κανείς, εκτός από το κυβερνών κόμμα, δεν έχει τη δυνατότητα να διαμαρτυρηθεί αυτές τις μέρες.

Ο αρχηγός του φιλοκουρδικού κόμματος είναι στη φυλακή, όπως είναι και 13 από τους εκλεγμένους βουλευτές του κόμματος. Πάνω από 80 δήμαρχοι και πάνω από 100 δημοσιογράφοι έχουν φυλακιστεί. Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το περασμένο καλοκαίρι. Τούρκοι πολίτες όλων των αποχρώσεων περνούν αθόρυβα συνεχώς στην Ευρώπη ζητώντας πολιτικό άσυλο. Για πρώτη φορά, οι Ευρωπαίοι πρέπει να σκεφτούνε σοβαρά τις μακροπρόθεσμες συνέπειες από το γεγονός ότι επιτρέπουν στην Τουρκία να συνεχίζει την πορεία της. Μέχρι στιγμής, η εστίαση της Ευρώπης στην Τουρκία ήταν σε μεγάλο βαθμό στο να πετύχει συμφωνία με τον Ερντογάν για να κρατήσει τους πρόσφυγες μακριά από τα σύνορά της.

Στους Ευρωπαίους αρέσει να διαμαρτύρονται για τον Ντόναλντ Τραμπ και την κατάρρευση της φιλελεύθερης τάξης, αλλά έχουν κάνει πολύ λίγα για να υποστηρίξουν τον αγώνα για την τουρκική δημοκρατία που βρίσκεται ακριβώς δίπλα τους. Δεν είναι πολύ αργά για να αποτρέψουν τον Ερντογάν από την πορεία του - και η Ευρώπη έχει αρκετή οικονομική δύναμη και πολιτική επιρροή για να το πράξει. Αυτό θα μπορούσε να είναι η μόνη λύση για να αντιμετωπίσουν ένα δύσκολο γείτονα και να συγκρατήσουν την πολιτική νεύρωση της Τουρκίας.

washingtonpost.com

Διαβάστε περισσότερα