"Ο Ερντογάν επιδιώκει την εξουσία με κάθε τίμημα"

Για τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Πρωθυπουργό της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, οι συνεδριάσεις είναι ένα θέμα εβδομαδιαίας ρουτίνας. Την Τετάρτη, ωστόσο, η συνηθισμένη συνάντησή τους ορίστηκε μία ημέρα νωρίτερα, εν μέσω φημών ότι ο Νταβούτογλου μπορεί να παραιτηθεί λόγω των διαφορών με τον πρόεδρο. Οι ανησυχίες σχετικά με τις κυβερνητικές ρωγμές της Τουρκίας έρχονται τη στιγμή που η χώρα αντιμετωπίζει θέματα ασφάλειας και πολιτικές επιταγές σε μια περιοχή που συγκλονίστηκε από μαζική αστάθεια. Ειδικότερα, η Τουρκία αντιμετωπίζει τους Κούρδους μαχητές, τόσο στο εσωτερικό όσο και στις γειτονικές χώρες, αλλά και την οριστικοποίηση της συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση για να απορροφήσει τους εκατομμύρια μετανάστες.

Παρά τις συνεχείς διαψεύσεις της κυβέρνησης, οι φήμες για την κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ερντογάν και Νταβούτογλου κυκλοφορούν εδώ και καιρό στην Τουρκία. Στην πραγματικότητα, απ' όταν ο Ερντογάν επέλεξε τον Νταβούτογλου, τότε υπουργό Εξωτερικών, ως πρωθυπουργό του τον Σεπτέμβριο του 2014, οι σχέσεις μεταξύ τους είναι ανήσυχες. Πριν από το διορισμό του, οι δύο άνδρες ήταν κοντά. Ο Νταβούτογλου ήταν απαραίτητος για τη διαμόρφωση της αποστολής του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), το οποίο οραματίζεται μια ισχυρή παν-ισλαμική Τουρκία, που επεκτείνει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή. Αλλά οι διαφορές προέκυψαν σε διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ τους. Καθ 'όλη τη διάρκεια της θητείας του, ο Ερντογάν προσπάθησε σταθερά να αντιστρέψει το παραδοσιακό μοντέλο της Τουρκίας, στο οποίο ο πρωθυπουργός κατέχει τη μεγαλύτερη δύναμη και ο ρόλος του προέδρου είναι ως επί το πλείστον τελετουργικός. Η παραίτηση Νταβούτογλου ακολούθησε την τελευταία υποβάθμιση των πρωθυπουργικών εξουσιών από τον Ερντογάν: στις 29 Απριλίου, ο πρόεδρος ανακάλεσε την εξουσία του πρωθυπουργού να ορίζει τους επικεφαλής στις επαρχίες και τις περιφέρειες.

Αλλά το χάσμα μεταξύ των ηγετών της Τουρκίας αντανακλά τις φιλοδοξίες του Ερντογάν για να εδραιώσει την εξουσία του, όχι μόνο πάνω στο κόμμα του, αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα. Για να αποκτήσει μεγαλύτερη δύναμη, ο Ερντογάν επιδιώκει ένα νέο σύνταγμα που θα δημιουργήσει μια εκτελεστική προεδρία. Σε απάντηση, οι Τούρκοι πολιτικοί έχουν προσβληθεί από αυτό που αποκαλούν δικτατορικές τάσεις του Ερντογάν. Στην πραγματικότητα, τα σχέδια του Ερντογάν έχουν πολώσει τη χώρα, διασπώντας το ΑΚΡ και άλλα πολιτικά κόμματα. Για παράδειγμα, ενώ το κυβερνών κόμμα φαίνεται να συνεργάζεται με το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) για την αύξηση της βάσης στήριξης του μεταξύ των εθνικιστών ψηφοφόρων, πολλά μέλη του MHP έχουν διαφωνήσει ή αποχωρήσει. Επιπλέον, η ώθηση του Ερντογάν να άρει την νυν βουλευτική ασυλία έχει διχάσει τους αρχηγούς των κομμάτων της Τουρκίας, οι οποίοι φοβούνται ότι, εκτός από τον εντοπισμό των βουλευτών που κατηγορούνται για την υποστήριξη του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ), ο Πρόεδρος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το νόμο για να παρεμποδίσει τους αντιπάλους του.

Πέρα από τους πολιτικούς αγώνες της, η Άγκυρα αντιμετωπίζει αυξημένες ανησυχίες για την ασφάλεια. Αν και επικεντρώθηκε στα νοτιοανατολικά, η δραστήρια εκστρατεία της Τουρκίας κατά των Κούρδων μαχητών οδήγησε στις πρόσφατες επιθέσεις του ΡΚΚ στην Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη και την Προύσα. Οι ανησυχίες σχετικά με το ΡΚΚ επεκτείνονται στο Ιράκ και τη Συρία, όπου η Τουρκία έχει πραγματοποιήσει βομβαρδισμούς και αεροπορικές επιθέσεις εναντίον κουρδικών ομάδων και εξετάζει την επέκταση της στρατιωτικής δράσης εναντίον τους. Στη Συρία, οι απειλές από το Ισλαμικό Κράτος έρχονται μαζί με τις ανησυχίες της Τουρκίας για τους Κούρδους. Και ενώ ο Νταβούτογλου έχει μιλήσει για την επανάληψη, ενδεχομένως, των ειρηνευτικών συνομιλιών με το PKK, ο Ερντογάν επέμεινε ότι πρέπει να σκοτώσουν και τον τελευταίο μαχητή του ΡΚΚ.

Η διχόνοια εντός του ΑΚΡ, σε συνδυασμό με άλλες εγχώριες πολιτικές διαμάχες, θα μπορούσε να αποσπάσει την Τουρκία από την συνετή επιδίωξη των στόχων της για την ασφάλεια. Για παράδειγμα, για να κινητοποιήσει την εξασθενημένη πολιτική υποστήριξη στην εθνικιστική προσπάθεια ασφαλείας, ο Ερντογάν θα μπορούσε να αναλάβει μια πιο επιθετική στρατιωτική εκστρατεία εναντίον των Κούρδων στη Συρία ή το Ιράκ. Αλλά με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε να προκαλέσει σύγκρουση με τη Ρωσία ή το Ιράν.

Την ίδια στιγμή, η πολιτική διαμάχη της Τουρκίας θα μπορούσε να επιβαρύνει περαιτέρω την συμφωνία για το μεταναστευτικό με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προς μεγάλη απογοήτευση του Ερντογάν, ο Νταβούτογλου έχει θεωρηθεί σε μεγάλο βαθμό ως ο βασικός διαπραγματευτής της συμφωνίας. Η συμφωνία που υπεγράφη στις 20 Μαρτίου προβλέπει ότι η Τουρκία πρέπει να εφαρμόσει μέτρα για να εξασφαλίσει καθεστώς προστασίας για όλους τους μετανάστες στην Τουρκία. Την Τρίτη το βράδυ, Τούρκοι βουλευτές ψήφισαν και τις 72 προϋποθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απελευθέρωση της βίζας στα τέλη Ιουνίου. Παρ 'όλα αυτά, η Τουρκία παραμένει διαιρεμένη κατά την προθυμία της να απορροφήσει τα εκατομμύρια των μεταναστών στη χώρα, τμήματα που θα μπορούσε να κάνει πολλά από τα προϋπόθεση μέτρα, ακόμη πιο δύσκολο να εφαρμοστεί. Με τη σειρά του, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διατηρήσει από την πλευρά της τη συμφωνία, συμπεριλαμβανομένων και των 6 δις ευρώ ενίσχυσης και την επιτάχυνση των ενταξιακών συνομιλιών με την Τουρκία.

Ανεξάρτητα από τον Νταβούτογλου, οι προσπάθειες του Ερντογάν να εδραιώσει την εξουσία του επιδεινώνουν τις διαιρέσεις μεταξύ των πολιτικών κομμάτων της Τουρκίας. Καθώς η χώρα λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις για την πολιτική και την ασφάλεια, αυτοί οι ελιγμοί θα μπορούσαν να επηρεάσουν το πώς η Άγκυρα επιλέγει να προχωρήσει.

stratfor.com

Διαβάστε περισσότερα