Ανατολή εναντίον Δύσης: Ουγγαρία και Πολωνία συγκρούονται με την ΕΕ

Όταν η Πολωνία και η Ουγγαρία προσχώρησαν στην ΕΕ μαζί το 2004, δημιούργησαν ένα κύμα αισιοδοξίας για την επέκταση προς τα ανατολικά των φιλελεύθερων αξιών της Ευρώπης.Αλλά οι ηγέτες των δύο χωρών υποστηρίζουν τώρα ότι η Δυτική Ευρώπη έχει χάσει το δρόμο της.Κατά τη συνάντησή τους αυτή την εβδομάδα, οι δύο αρχηγοί των κυβερνήσεων δήλωσαν σαφώς ότι θα δώσουν τη μάχη τους στις διαμάχες με τις Βρυξέλλες

για τη μετανάστευση και τα χρήματα.Ο Ματέους Μοραβιέσκι έφτασε στη Βουδαπέστη την Τετάρτη για την πρώτη διμερή επίσκεψή του μετά τον διορισμό του ως Πρωθυπουργού της Πολωνίας τον Δεκέμβριο.Η συνάντησή του με τον ομόλογό του Βίκτορ Όρμπαν υπογράμμισε τους στενούς δεσμούς της κυβέρνησής του με τους συντηρητικούς εθνικιστές συμμάχους στην Ουγγαρία.

"Πιστεύω ότι τα έθνη με τις ίδιες ιδέες όπως εμείς μπορούν να επηρεάσουν το μέλλον της Ευρώπης με πολύ θετικό τρόπο", δήλωσε ο Μοραβιέσκι.Ένας μαχητικός Όρμπαν προέβλεψε ότι το 2018 θα είναι ένα "έτος μεγάλων μαχών" κατά των πολυπολιτισμικών αξιών της Δυτικής Ευρώπης."Δεν θέλουμε να ζήσουμε σε μια αυτοκρατορία, αλλά μάλλον σε μια συμμαχία ελεύθερων εθνών", δήλωσε, χαρακτηρίζοντας τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ "εκπληκτική αποτυχία" και λέγοντας ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να είναι ισχυρή μόνο "διατηρώντας τη χριστιανική της κουλτούρα".

Οι πολλαπλές διαφωνίες των δύο χωρών με τις πολιτικές της ΕΕ προστίθενται σε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για μία ένωση που, παρά την αυξανόμενη οικονομική αναζωπύρωση, εξακολουθεί να προσπαθεί να αποτινάξει τις παρατεταμένες επιπτώσεις των σοβαρών οικονομικών κρίσεων της τελευταίας δεκαετίας. Οι ηγέτες της ΕΕ ασχολούνται επίσης με την επικείμενη έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου και την αντιμετώπιση των λαϊκιστικών πιέσεων σε άλλες χώρες.

Η Πολωνία θεωρήθηκε κάποτε ως ο πιο υποσχόμενος μαθητής της ΕΕ στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, απολαμβάνοντας τη μεταβαλλόμενη οικονομική ανάπτυξη.Ωστόσο, η συντηρητική εθνικιστική κυβέρνηση της χώρας, υπό την ηγεσία του Κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης, από το 2016 προκάλεσε αναστάτωση στους συμμάχους της ΕΕ αναμορφώνοντας το δικαστικό σύστημα και τα δημόσια μέσα ενημέρωσης της χώρας, μιμούμενη τον μετασχηματισμό του πολιτικού συστήματος της Ουγγαρίας από τον Όρμπαν. Ταυτόχρονα, ο Όρμπαν προέβαλε την αντίθεσή του στον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ αντιμετώπισε την εισροή προσφύγων, προωθώντας περαιτέρω μια σφήνα μεταξύ των ανατολικών και δυτικών μελών της ΕΕ.

Και οι δύο χώρες έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για να αντισταθούν στις κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Πολωνίας σχετικά με τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις, τις οποίες οι Βρυξέλλες χαρακτήρισαν "σοβαρό κίνδυνο για το κράτος δικαίου".Η κυβέρνηση της Πολωνίας έχει εγκρίνει περισσότερους από δώδεκα νόμους μεταρρύθμισης της δικαιοσύνης και έχει διορίσει άτομα σε ανώτατες δικαστικές θέσεις, υποστηρίζοντας ότι το προηγούμενο σύστημα ήταν ευάλωτο στον "νεποτισμό και τη διαφθορά".

Η σχέση μεταξύ Πολωνίας και Ουγγαρίας ήταν μια "άνευ προηγουμένου δοκιμασία" για την ΕΕ λόγω της δυνατότητάς της να ανατρέψει τις ατζέντες άλλων κρατών-μελών σε περιοχές, στρέφοντάς την από τη μετανάστευση στο κράτος δικαίου, δήλωσε η Heather Grabbe, διευθύντρια του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Πολιτικής της Ανοικτής Κοινωνίας."Επιδιώκουν μια συμμαχία ενάντια στην ΕΕ", είπε."Αυτό είναι πρωτόγνωρο για την ΕΕ.Τα μέλη της Ένωσης πάντα διαμόρφωναν συμμαχίες και υποομάδες.Αλλά στο παρελθόν αυτές οι υποομάδες στόχευαν συνήθως στη βαθύτερη ολοκλήρωση.Αυτή είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ έχει μια υποομάδα που απορρίπτει την αλληλεγγύη στη μετανάστευση και την κατανομή των βαρών".

Η Πολωνία και η Ουγγαρία έχουν σχηματίσει έναν σκληρό άξονα μέσα στην ομάδα Βίσεγκραντ -μία ανεπίσημη συνέλευση τεσσάρων χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης - εναντίον αυτού που θεωρούν ως παρέμβαση των Βρυξελλών στη μεταναστευτική πολιτική και σε συνταγματικά ζητήματα.Διαφέρουν, ωστόσο, σε άλλα θέματα - κυρίως στις σχέσεις με τη Ρωσία- και η ρητορική τους κατά των Βρυξελλών έχει αναστατώσει τα άλλα δύο μέλη, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακία.Ο Ρόμπερτ Φίκο, πρωθυπουργός της Σλοβακίας, μέλος της ευρωζώνης, δήλωσε ότι το "ζωτικό συμφέρον" της χώρας του στην ΕΕ είναι πιο σημαντικό από τις περιφερειακές σχέσεις του.

Οι Βρυξέλλες έχουν παραπέμψει τη Βουδαπέστη στο ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ για την άρνησή της να δεχθεί ποσοστώσεις προσφύγων και για νόμους που αφορούν ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και πανεπιστήμια με σχέσεις στο εξωτερικό. Και τον περασμένο μήνα, οι Βρυξέλλες εξέδωσαν μια άνευ προηγουμένου δημόσια επίπληξη για τις εικαζόμενες παραβιάσεις της νομοθεσίας και των αξιών της Πολωνίας.Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επικαλέστηκε για πρώτη φορά το άρθρο 7.1 των Συνθηκών της ΕΕ, δηλώνοντας "σοβαρό κίνδυνο για το κράτος δικαίου" στην Πολωνία, μετά από έναν και πλέον χρόνο άσκοπου διαλόγου με τη Βαρσοβία σχετικά με τις δικαστικές της αλλαγές.Ωστόσο, το να ακολουθήσει αυτά τα μέτρα με τις τιμωρίες -τα οποία σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 7 θα οδηγήσουν τελικά στην αναστολή των δικαιωμάτων ψήφου της Βαρσοβίας - θα είναι πιο δύσκολο.Κάθε προσπάθεια επιβολής κυρώσεων στην Πολωνία θα απαιτούσε ομοφωνία μεταξύ των άλλων 27 κρατών-μελών της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Ουγγαρίας."Δεν αξίζει καν να ξεκινήσει η διαδικασία κατά της Πολωνίας, καθώς δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να εφαρμοστεί", δήλωσε ο Όρμπαν στο ραδιόφωνο τον περασμένο μήνα.

"Η Ουγγαρία θα είναι εκεί και θα σχηματίσουμε ένα οδόφραγμα το οποίο δεν θα μπορούν να περάσουν". Δεν έχει ακόμη οριστεί ημερομηνία για να ψηφίσουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ για να εγκρίνουν τη δήλωση του άρθρου 7 της Επιτροπής τον προηγούμενο μήνα και οι διπλωμάτες της ΕΕ τονίζουν ότι θέλουν να δώσουν μια ευκαιρία για να σταματήσει η κλιμάκωση της κρίσης, εν μέρει μέσω της επιθυμίας να αποφευχθεί μια αποσταθεροποιητική εσωτερική ρήξη στην ένωση, αλλά και να αντικατοπτριστεί μια ρεαλιστική αναγνώριση του βέτο της Ουγγαρίας στις πολιτικές κυρώσεις.

Ταυτόχρονα, οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν παρατεταμένες διαπραγματεύσεις με άλλα κράτη-μέλη φέτος σχετικά με τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ, γεγονός που θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση την πρόσβασή τους σε δισεκατομμύρια ευρώ κοινοτικών πόρων. "Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός δυτικών χωρών που υποδηλώνουν τη δέσμευση κονδυλίων της ΕΕ με πολιτικές συνθήκες.Η Ουγγαρία και η Πολωνία είναι φυσικοί σύμμαχοι σε αυτό και προετοιμάζονται για αγώνα", δήλωσε ο Ντάνιελ Μπάρθα, διευθυντής του Κέντρου Ευρωατλαντικής Ένταξης και Δημοκρατίας, ενός think-tank με έδρα τη Βουδαπέστη.

Η πρόσφατη τάση προς τον δεξιό εθνικισμό στη Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη προκάλεσε ιδιαίτερη ανησυχία στη Γερμανία.Το Βερολίνο προώθησε έντονα την γρήγορη ένταξη των ανατολικοευρωπαϊκών κρατών στην ΕΕ εξαιτίας μιας ιστορικής ευθύνης και μιας επιθυμίας για σταθερούς και ευημερούντες γείτονες. "Η Γερμανία έχει κάποιες πολύ σκληρές διαφωνίες με αυτές τις χώρες, αλλά υπάρχουν και πολλές διασυνδέσεις, τόσο από οικονομική άποψη όσο και κοινωνική", λέει ο Κάι-Όλαφ Λανγκ, ανώτερος συνεργάτης στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος."Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Γερμανία δεν θέλει να δει τη δημιουργία νέων διαχωριστικών γραμμών εντός της Ευρώπης, για παράδειγμα μέσω υπερβολικά ισχυρής εμβάθυνσης της ευρωζώνης.Το Βερολίνο υιοθετεί μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς".

Ο Βόζιετς Πρζιμπίλσκι, συντάκτης του Visegrad Insight, δήλωσε, ότι παρά τις έντονες πολιτικές διαφορές -κυρίως όσον αφορά τις σχέσεις με τη Ρωσία, που ευνοεί η Βουδαπέστη- η επίσκεψη του Μοραβιέσκι υπογράμμισε την αυξανόμενη εξάρτηση της Πολωνίας από την Ουγγαρία."Η Ουγγαρία κατάφερε να κυριαρχήσει στην περιφερειακή προοπτική, λόγω της μεταναστευτικής κρίσης.Τώρα επωφελείται από την αδυναμία της Πολωνίας: χρειάζονται την Ουγγαρία για να την προστατεύσει. "Την Τετάρτη, οι δύο χώρες ένωσαν τις δυνάμεις τους και τόνισαν την ενότητά τους.Ο Μοραβιέσκι δήλωσε: "Ο τόνος στρέφεται προς την κατεύθυνση μας". Η Κεντρική Ευρώπη "στέκεται στα πόδια της", δήλωσε ο Όρμπαν."Διαδραματίζει σταθεροποιητικό ρόλο στην Ευρώπη και θέλουμε να συμβάλουμε στη συζήτηση για την ΕΕ".

ft.com

Διαβάστε περισσότερα