«Brexit χωρίς συμφωνία θα αποτελούσε αποτυχία του βρετανικού πολιτικού συστήματος»

Ένα Brexit χωρίς συμφωνία θα αποτελούσε αποτυχία του βρετανικού πολιτικού συστήματος και θα μπορούσε να προκαλέσει χάος, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, τονίζει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Κέβιν Φέδερστοουν, καθηγητής Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών στην έδρα «Ελευθέριος Βενιζέλος» καθώς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής στο London School of Economics. Επίσης, εκμυστηρεύεται ότι δεν μπορεί να πιστέψει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα φύγει από την ΕΕ χωρίς κυριολεκτικά κανένα σχέδιο

Σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ενόψει της επίσκεψής του στην Ελλάδα προκειμένου να συμμετάσχει στο 4o Oικονομικό Φόρουμ των Δελφών (28 Φεβρουαρίου – 3 Μαρτίου), ο Κέβιν Φέδερστοουν μιλά για τις συνέπειες του Brexit, τόσο για τη Βρετανία όσο και για την Ευρώπη, και τις προοπτικές που διαμορφώνονται. Μάλιστα, προσεγγίζει το Brexit ως ένα σύμπτωμα μιας αιτίας που δεν είναι καθαρά βρετανική, σημειώνοντας πως «έχει ευρύτερες εκδηλώσεις, όπως ο Τραμπ, η Μαρίν Λε Πεν, το AfD ή ο Σαλβίνι». Αυτός είναι ένας νέος λαϊκισμός, έχει τις ρίζες στον κοινωνικό αποκλεισμό και την έλλειψη πολιτικής φωνής, προσέθεσε.

Μιλώντας για τη σημασία που θα έχει το Brexit για το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Βρετανός καθηγητής του LSE εστιάζει στις προοπτικές για την ανάπτυξη δεσμών με μη ευρωπαϊκά κράτη. Σε ερώτηση για το ποιες εκτιμά ότι θα είναι οι κύριες συνέπειες για την Ελλάδα, αναφέρει πως το οικονομικό αποτέλεσμα για τη χώρα μας θα είναι ασήμαντο. Σημαντικότερο θα είναι εάν το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ εξασφαλίσουν μια συμφωνία που καλύπτει τον τομέα των υπηρεσιών, σημειώνει και εξηγεί ότι αυτό μπορεί να επηρεάσει τη ναυτιλία, τον τουρισμό και την πρόσβαση στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες του City του Λονδίνου.

Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις του Brexit στο Ελληνικό Παρατηρητήριο (Hellenic Observatory) του LSE, που διευθύνει ο ίδιος, εκτιμά πως δεν θα επηρεάσει τη λειτουργία του.

Ερωτηθείς για τον αντίκτυπο του Brexit στις επικείμενες ευρωεκλογές εκτιμά ότι «φέτος ίσως να δούμε ένα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με μια μεγάλη μειοψηφία λαϊκιστών και μια πληθώρα ευρωσκεπτικιστών» και συμπληρώνει: «Αυτό δεν έπρεπε να συμβεί: το Κοινοβούλιο έπρεπε να συμβάλει στη δημιουργία της Ευρώπης, όχι στην καταστροφή της. Οι φωνές αυτές θα υπολείπονται πολύ της πλειοψηφίας, αλλά αμαυρώνουν την εικόνα του σχεδίου της ΕΕ, δημιουργώντας διαίρεση. Αυτό το μόνο που μπορεί είναι να διαταράξει την έννοια ενός κοινού σκοπού».

Σε ό,τι αφορά τις βασικές προκλήσεις του ευρωπαϊκού εγχειρήματος για την επόμενη δεκαετία, ο Κέβιν Φέδερστοουν αναδεικνύει ως την κυριότερη την επανασύνδεση του με τους πολίτες. «Σήμερα, η ΕΕ φαίνεται πολύ απομακρυσμένη από τη ζωή των απλών ανθρώπων. Πρέπει να συνδέσουμε την Ευρώπη με τα μεγάλα ζητήματα του μέλλοντος και να δείξουμε ότι προσφέρει καλύτερες λύσεις. Ένα βασικό μέρος αυτού θα είναι εάν η Ευρώπη έχει πιο αποτελεσματικούς και αφοσιωμένους εθνικούς ηγέτες. Η "Ευρώπη" πρέπει να λανσαριστεί εκ νέου» σημείωσε.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Βρετανού καθηγητή του LSE Κέβιν Φέδερστοουν στον Δημήτρη Μάνωλη για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων

Τι σημαίνει για τη Μεγάλη Βρετανία και την ΕΕ ένα Brexit χωρίς συμφωνία;

Μια έκβαση «χωρίς συμφωνία» θα αποτελούσε αποτυχία του βρετανικού πολιτικού συστήματος και θα μπορούσε να προκαλέσει χάος, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα φύγει από την ΕΕ χωρίς κυριολεκτικά κανένα σχέδιο για την επόμενη μέρα: τα αεροπλάνα πρέπει να πετάξουν, τα πλοία να εισέλθουν σε λιμάνια, τα δεδομένα πρέπει να ανταλλάσσονται κ.λπ.

Το να επιχειρηματολογήσω ότι η έξοδος χωρίς συμφωνία μπορεί να δημιουργήσει νέες και θετικές ευκαιρίες για το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ψευδές και αγνοεί τι λένε οι επιχειρήσεις, καθώς και η συντριπτική πλειοψηφία των οικονομολόγων. Το να λέμε ότι μπορεί να αποφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη, θυσιάζει την ευημερία των πιο ευάλωτων στην κοινωνία μας βραχυπρόθεσμα.

Για την ΕΕ, το Brexit είναι ένας περισπασμός και ένα πλήγμα στο ηθικό της. Με διαφορετικά είδη ευρωσκεπτικισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη, είναι πολύ αισιόδοξο να πιστεύουμε ότι χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, η ΕΕ των 27 θα συμφωνήσει ξαφνικά να δημιουργήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης ή κάτι παρόμοιο. Ο κίνδυνος είναι ότι η ΕΕ των 27 θα γίνει πιο ενδοσκοπική και με λιγότερη αυτοπεποίθηση.

Ποιες εκτιμάτε ότι θα είναι οι κύριες συνέπειες για την Ελλάδα;

Είναι ένα ζήτημα περιορισμού των ζημιών. Δεν μπορείτε να ζητάτε διαζύγιο και να πείτε ότι αυτό είναι επειδή θέλουμε να έρθουμε πιο κοντά. Το Brexit σημαίνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο εστιάζει στις προοπτικές για στενότερους δεσμούς με μη ευρωπαϊκά κράτη παρά με τα μέλη της ΕΕ και ο υπολογισμός ότι αυτό μπορεί να αποφέρει μεγαλύτερα κέρδη δεν βασίζεται σε καμιά τεκμηριωμένα αποδεικτικά στοιχεία.

Το αγγλοελληνικό εμπόριο αγαθών είναι ελάχιστο, οπότε αν το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τελωνειακή ένωση με την ΕΕ ή δεν έχει καμία συμφωνία, το εγχώριο οικονομικό αποτέλεσμα στην Ελλάδα θα είναι ασήμαντο. Σημαντικότερο θα είναι εάν το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ εξασφαλίσουν μια συμφωνία που καλύπτει τον τομέα των υπηρεσιών. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τη ναυτιλία, τον τουρισμό και την πρόσβαση στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες του City του Λονδίνου.

Θα επηρεάσει τη λειτουργία του Hellenic Observatory στο LSE;

Δεν είναι προφανές. Έχοντας μελετήσει τη σχεδόν παράλογη κατάσταση του 2015 στην Ελλάδα, ο φακός μπορεί να αντιστραφεί και το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να θεωρηθεί ως μια εξωτική και παράλογη περίπτωση, ένα σημείο αντίθεσης για εκείνους που ξεπέρασαν τον νευρικό κλονισμό τους.

Πριν από λίγα χρόνια κυριαρχούσε η συζήτηση για το Grexit. Σήμερα είμαστε μία ανάσα από τo Brexit. Βίοι παράλληλοι για την Ελλάδα και τη Μεγάλη Βρετανία με αντίθετη κατεύθυνση ή απλώς συμπτώσεις από τεμνόμενα γεγονότα;

Και οι δύο περιπτώσεις εμφάνιζαν ένα όργιο λαϊκισμού, με μη πραγματοποιήσιμες απαιτήσεις. Αυτό δεν είναι μόνο σύμπτωση: Πουλήθηκαν όνειρα και ψέματα στους ψηφοφόρους. Τους είπαν επίσης να αναστείλουν τις ορθολογικές τους πεποιθήσεις και να αγνοήσουν τους ειδικούς. Άλλες χώρες θα υποστηρίξουν. Η Γερμανία θα συμβιβαστεί στο τέλος. Όλα αυτά αποδείχθηκαν λανθασμένα. Η στρατηγική του Βαρουφάκη κόστισε στην Ελλάδα δισεκατομμύρια. Ένα σκληρό Brexit μπορεί να ωθήσει την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου σε ύφεση.

Η άνοδος της υπερ-συντηρητικής ρητορικής και η εμφάνισή της σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, όπως της Μεγάλης Βρετανίας, πόσο επηρεάζει τη διαδικασία του Brexit;

Το Brexit είναι ένα σύμπτωμα μιας αιτίας που δεν είναι καθαρά βρετανική: έχει ευρύτερες εκδηλώσεις, όπως ο Τραμπ, η Μαρίν Λε Πεν, το AfD ή ο Σαλβίνι. Αυτός είναι ένας νέος λαϊκισμός. Έχει τις ρίζες στον κοινωνικό αποκλεισμό και την έλλειψη πολιτικής φωνής. Ένας συνάδελφος μίλησε σε δημόσια συνεδρίαση και προειδοποίησε για την απώλεια του ΑΕΠ από το Brexit: ένας άνθρωπος στο πίσω μέρος της αίθουσας φώναξε: «Αυτό είναι το ΑΕΠ σου, δεν είναι δικό μου». Η αύξηση της φτώχειας τα τελευταία χρόνια σημαίνει ότι όλο και περισσότεροι ψηφοφόροι δεν μπορούν να ταυτιστούν με μια Ευρώπη που δεν είναι επωφελής γι΄ αυτούς.

Τι επίδραση θα έχει στις επικείμενες ευρωεκλογές;

Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι συχνά ψήφοι διαμαρτυρίας: οι κυβερνήσεις τα πάνε άσχημα και οι ψηφοφόροι έχουν την ευκαιρία να δείξουν τη δυσαρέσκειά τους. Φέτος ίσως να δούμε ένα Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με μια μεγάλη μειοψηφία λαϊκιστών και μια πληθώρα ευρωσκεπτικιστών. Αυτό δεν θα έπρεπε να συμβεί: το Κοινοβούλιο θα έπρεπε να συμβάλει στη δημιουργία της Ευρώπης, όχι στην καταστροφή της. Οι φωνές αυτές θα υπολείπονται πολύ της πλειοψηφίας, αλλά αμαυρώνουν την εικόνα του σχεδίου της ΕΕ, δημιουργώντας διαίρεση. Αυτό είναι το μόνο που να διαταράξει την έννοια ενός κοινού σκοπού.

Σήμερα ποιο κυβερνητικό μοντέλο, της κυβερνητικής συνεργασίας ή της μονοκομματικής διακυβέρνησης, ανταποκρίνεται καλύτερα στις σύγχρονες προκλήσεις;

Πρόκειται μάλλον περισσότερο για ένα ζήτημα του πολιτικού χώρου που ελέγχεται από μια κυβέρνηση: χρειάζεται να ενώνει την κοινή γνώμη. Όμως υπάρχουν όρια –το να αφήνεις π.χ. το AfD ως αντιπολίτευση, καθίσταται επικίνδυνο για τον γερμανικό συνασπισμό.

Η Ελλάδα ολοκλήρωσε τη διαδικασία οικονομικής προσαρμογής. Ποιο είναι το σημερινό διακύβευμά της;

Η Ελλάδα έκανε εντυπωσιακές δημοσιονομικές προσαρμογές. Αλλά η Ευρώπη την έχει δεσμεύσει με δρακόντεια όρια στις μελλοντικές κυβερνητικές δαπάνες. Οι κυβερνήσεις δεν θα έχουν την αυτονομία επιλογής για τα επόμενα χρόνια. Τα κόμματα δεν μπορούν να υποσχεθούν καλές εποχές ή σημαντικά οφέλη. Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα δεν κατάφερε να υλοποιήσει σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η οικονομία στερείται ανταγωνιστικότητας. Αυτή είναι μια πορεία χαμένου δυναμικού, η ελπίδα έχει χαθεί. Το πολιτικό σύστημα απέτυχε στην Ελλάδα. Η χώρα πρέπει να πάρει στα χέρια της το μέλλον της, να λαμβάνει τις δύσκολες αποφάσεις και να υπάρχει συναίνεση για ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο οικονομικής μεταρρύθμισης. Αυτό σημαίνει να απομακρυνθούμε από τον βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα του παρελθόντος και να μιλάμε σε γλώσσα προτεραιοτήτων και ανακατανομής περιορισμένων πόρων.

Ποιες θεωρείτε ότι θα είναι οι βασικές προκλήσεις του ευρωπαϊκού εγχειρήματος την επόμενη 10ετία και σε ποιες θεσμικές αλλαγές πρέπει να προχωρήσει;

Η κύρια πρόκληση είναι η επανσύνδεση με τους ψηφοφόρους: για να μπορέσουν να δουν πως αντιμετωπίζει η Ευρώπη τις ανάγκες τους, πως αποτελούν μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος. Οι προηγούμενες γενιές είδαν την Ευρώπη να προσφέρει θέσεις εργασίας και ευημερία, να προσφέρει μια νέα ειρήνη κ.λπ. Σήμερα, η ΕΕ φαίνεται πολύ απομακρυσμένη από τη ζωή των απλών ανθρώπων. Πρέπει να συνδέσουμε την «Ευρώπη» με τα μεγάλα ζητήματα του μέλλοντος και να δείξουμε ότι αυτό προσφέρει καλύτερες λύσεις. Ένα βασικό μέρος αυτού θα είναι εάν η Ευρώπη έχει πιο αποτελεσματικούς και αφοσιωμένους εθνικούς ηγέτες. Η «Ευρώπη» πρέπει να λαναριστεί εκ νέου.

Μπορεί η ΕΕ να γίνει περισσότερη δημοκρατική, και αν ναι πώς. Είναι εφικτός στόχος η οικονομική σύγκλισή της και η κοινωνική συνοχή;

Μεσοπρόθεσμα, νομίζω ότι είναι δύσκολο για την Ευρώπη να ξεπεράσει το λεγόμενο «δημοκρατικό έλλειμμα». Οι περισσότερες θεσμικές αλλαγές στις Βρυξέλλες θα φαίνονται πολύ απομακρυσμένες από τις ζωές και τις ανησυχίες των απλών ανθρώπων. Πρώτον, η Ευρώπη πρέπει να προσφέρει -θέσεις εργασίας, ασφάλεια, καλύτερα περιβαλλοντικά καθεστώτα κ.λπ.- έτσι ώστε οι άνθρωποι να δουν τα οφέλη. Είστε απολύτως σωστός: η ανάπτυξη, η οικονομική σύγκλιση πρέπει να έρχεται παράλληλα με μια πολύ μεγαλύτερη προτεραιότητα στην κοινωνική ένταξη. Μια ορντο-φιλελεύθερη Ευρώπη φαίνεται κρύα και αδιάφορη. Η Γερμανία το εξισορροπεί στην ίδια τη χώρα με τις αντισταθμίσεις της "κοινωνικής οικονομίας της αγοράς". Η Ευρώπη χρειάζεται παρόμοια ισορροπία. Διαφορετικά, δημιουργούμε μια Ευρώπη που αποκλείει, που αυξάνει τον κοινωνικό πόνο. Υπάρχουν καλές ιδέες: όπως η δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού ασφαλιστικού συστήματος για τους ανέργους. Ένα τέτοιο σύστημα θα έκανε τη διαφορά, βοηθώντας την Ευρώπη να είναι πιο περιεκτική, λιγότερο απομακρυσμένη.

Το 4o Φόρουμ των Δελφών

Με διακεκριμένους ομιλητές διεθνούς κύρους και με φιλοδοξία να αποτελέσει σημείο αναφοράς για μία ανοικτή και υψηλού επιπέδου συζήτηση που θα δώσει απαντήσεις σε καίριες προκλήσεις, θα πραγματοποιηθεί και φέτος, για τέταρτη χρονιά, στους Δελφούς, το ομώνυμο διεθνές Φόρουμ. Η πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της χώρας μας, αρχηγοί κρατών, υψηλόβαθμοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, επίτροποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κεντρικοί τραπεζίτες από όλον τον κόσμο και προσωπικότητες διεθνούς κύρους και επιρροής από την οικονομία, την πολιτική, την επιχειρηματική και ακαδημαϊκή κοινότητα και την Κοινωνία των Πολιτών αναμένονται στο «4ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών: Ανάπτυξη Χωρίς Αποκλεισμούς», το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 28 Φεβρουαρίου έως τις 3 Μαρτίου στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο των Δελφών.

Ενδεικτικό της διεθνούς διάστασης του Φόρουμ είναι πως οι διεθνείς συμμετοχές αναμένεται να ξεπεράσουν φέτος το 40% της συνολικής παρουσίας των ομιλητών. Ειδικότερα, θα παραστούν ομιλητές από 24 χώρες. Μεταξύ άλλων, θα δώσουν το «παρών» οι Ευρωπαίοι επίτροποι Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων, Χρήστος Στυλιανίδης, Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας, Μαρίγια Γκάμπριελ, ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν και μη εκτελεστικός πρόεδρος της Goldman Sachs, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ο τέως επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο πρώην αντικαγκελάριος και υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, ο πρώην επίτροπος και πρόεδρος στο Κέντρο Σπουδών Ευρωπαϊκής Πολιτικής, Χοακίμ Αλμούνια, ο οποίος ορίστηκε ανεξάρτητος εκτιμητής του ESM για την Ελλάδα, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ρόμπερτ Κάπλαν, ευρωβουλευτές, βουλευτές, πρέσβεις, συγγραφείς. Εντυπωσιακή αναμένεται να είναι επίσης και η εκπροσώπηση του επιχειρηματικού κόσμου, με τους επικεφαλής των μεγαλύτερων ομίλων της χώρας να έχουν επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους.

Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ

Διαβάστε περισσότερα