Όχι, η Πανεπιστημίου δεν είναι η μεγαλύτερη αστική παρέμβαση που έχει γίνει στην Αθήνα

Βουτιά στον χρόνο στις παρεμβάσεις της Αθήνας. Οι «Μεγάλες Αναπλάσεις», η Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων και η ανάδειξη του Ιστορικού Κέντρου προ 30 ετών και επί ημερών ΠΑΣΟΚ. 

Τις τελευταίες ημέρες ακούγεται εντόνως από τον δήμαρχο Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, ότι η πεζοδρόμηση της Βασιλίσσης Όλγας και η μείωση των λωρίδων κυκλοφορίας στην Πανεπιστημίου είναι η μεγαλύτερη και η πιο εμβληματική αστική παρέμβαση που έχει γίνει στην Αθήνα.

Γιατί έχουν προηγηθεί το 1985 η πεζοδρόμηση της Φωκίωνος Νέγρη, το 1995 της Ερμού, το 2001 της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, το 2002 της Αποστόλου Παύλου. Οι αναπλάσεις σε Κεραμεικό, Γκάζι, Ψυρρή και Πειραιώς.

Μια ενιαία αστική παρέμβαση, περίπου, 500 στρεμμάτων σε πιο “σκληρές” εποχές όπου η επικρατούσα αντίληψη για την πόλη ήταν… αυτοκινούμενη ενώ τα ΜΜΜ ήταν παλαιάς κοπής με τα πρώτα χιλιόμετρα του μετρό να κάνουν την εμφάνισή τους τον Ιανουάριο του 2000.

Άλλωστε και ο όρος “Μεγάλος Περίπατος” δεν είναι νέας εμπνεύσεως. Ο όρος χρησιμοποιείται από την πρώτη στιγμή που σχεδιάστηκε και από την πρώτη στιγμή που άρχισε να υλοποιείται το όραμα για την Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας.

Δηλαδή, εδώ και τουλάχιστον 25 με 30 χρόνια.

Έτσι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, θα πρέπει να είμαστε όλοι πιο ακριβείς στους χαρακτηρισμούς και στα βαφτίσια. Κυρίως, γιατί οι πόλεις έχουν μνήμη ακόμα κι όταν αρχίζουν να τη χάνουν οι διαχειριστές τους και οι κάτοικοί τους.

Ας κάνουμε, λοιπόν, μια βουτιά στο χρόνο, γιατί μόνον έτσι, οι νέες απόπειρες για την ολοκλήρωση της Ενοποίησης και του Μεγάλου Περιπάτου, μπορεί να αποκτήσουν τη συνέχεια που έχει ανάγκη η πόλη.

Το πρόγραμμα του “Μεγάλου Περιπάτου” από τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού μέσα από το σχέδιο για την Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων της Αθήνας

1995: η πρώτη φάση πεζοδρόμησης Ερμού

Το 1995, το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ με υπουργό τον Κώστα Λαλιώτη (παρέμεινε μέχρι το 2001) αποφάσισε να κάνει πράξη το όραμα του Αντώνη Τρίτση για την απόδοση του πιο εμπορικού δρόμου της Αθήνας, της Ερμού, στους πεζούς. Το σχέδιο εντάχθηκε στο πρόγραμμα Αττική SOS και άρχισε να υλοποιείται με το κλείσιμο της Ερμού στα αυτοκίνητα και παράλληλα την έναρξη των έργων για την ανάπλασή της μέσα από την πεζοδρόμησή της.

Το πρόγραμμα Αττική SOS με τις αναπλάσεις και τις πεζοδρομήσεις του κέντρου της Αθήνας κατά την περίοδο 1996-2000

Η πρώτη φάση προέβλεπε την πεζοδρόμηση της Ερμού από την πλατεία Συντάγματος μέχρι την οδό Αιόλου, έκταση, περίπου, 10.000 τετραγωνικών μέτρων, παράλληλα με την κατασκευή πεζοδρόμων στις οδούς Χριστοπούλου και Καπνικαρέας, καθώς και μικρά τμήματα πεζοδρόμων σε όλες τις παρόδους που συνδέουν την Ερμού με τη Μητροπόλεως και την Κολοκοτρώνη.

Παράδοση της πεζοδρομημένης Ερμού στους πολίτες της Αθήνας τον Δεκέμβριο του 1977 (photo αρχείο Κώστα Λαλιώτη)

Η πεζοδρομημένη Ερμού, δόθηκε στους πολίτες στις 30 Δεκεμβρίου 1997 και παρά τις αρχικά σφοδρές αντιδράσεις των εμπόρων, όταν διαπίστωσαν την αλλαγή που επέφερε, αγκαλιάστηκε απ΄όλους.

2001: πεζοδρόμηση Διονυσίου Αρεοπαγίτου

Τον Σεπτέμβριο του 2001 με την παράδοση της Διονυσίου Αρεοπαγίτου δόθηκε στους πολίτες το πρώτο κομμάτι του “Μεγάλου Περιπάτου”, έτσι όπως είχε σχεδιαστεί με την Ενοποίηση των Αρχαιολογικών Χώρων. Η παρέμβαση ξεκινούσε από το Ολυμπιείο και φτάνει στην Αποστόλου Παύλου. Ενώνει, δηλαδή σε έναν ενιαίο πόλο πολιτισμού και αναψυχής, αρχαιολογικούς χώρους του Ολυµπιείου, του Θεάτρου του Διονύσου, το Θέατρο του Ηρώδου του Αττικού, την Ακρόπολη και τον Άρειο Πάγο. Πρόκειται για μια παρέμβαση σε μήκος περίπου 2 χιλιομέτρων.
2002: πεζοδρόμηση Αποστόλου Παύλου
Το έργο ολοκληρώθηκε το 2002. Η παρέμβαση έγινε σε έκταση 30.000 τετραγωνικών μέτρων και περνάει από τους αρχαιολογικούς χώρους της Πνύκας, της Αρχαίας Αγοράς και καταλήγει στο Θησείο. Στο ύψος της οδού Ηρακλειδών βρίσκεται το μεγαλύτερο πλάτωμα πανοραμικής θέασης του αρχαιολογικού χώρου από την Ακρόπολη ως το Ναό του Ηφαίστου.

Από το πρόγραμμα Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων

2003: το τελευταίο κομμάτι του Μεγάλου Περιπάτου

Η πεζοδρόμηση του τελευταίου τμήματος της Ερμού, από την πλατεία Ασωμάτων μέχρι την οδό Πειραιώς, ξεκίνησε το 2003 και ολοκληρώθηκε το 2004. Ήταν το κομμάτι του παζλ που έλειπε για την ολοκλήρωση του Μεγάλου Περιπάτου που διατρέχει έξι αρχαιολογικούς χώρους από το Παναθηναϊκό Στάδιο ως το Γκάζι. Με το τελευταίο αυτό τμήμα ενοποιήθηκε ο Κεραμεικός με την Αρχαία Αγορά. Παράλληλα διαμορφώθηκαν τρεις πλατείες. Στην είσοδο του Μουσείου του Κεραμεικού, στο χώρο του εργοταξίου του ΗΣΑΠ και στη θέση της παλιάς Κορεάτικης Αγοράς, δίπλα στο παλιό αμαξοστάσιο του ΗΛΠΑΠ, στη συµβολή των οδών Ερμού και Πειραιώς

Από το πρόγραμμα Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων

Η χαμένη τιμή της Βασιλίσσης Όλγας

Για τα επόμενα χρόνια στα χαρτιά παρέμεινε η πεζοδρόμηση της Βασιλίσσης Όλγας, με διέλευση τραμ και τρόλεϊ, όπως προβλεπόταν από το πρόγραμμα Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων. Να σημειωθεί ότι το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε, το σχέδιο τον Απρίλιο του 2012. Η πεζοδρόμηση της Βασιλίσσης Όλγας θα συμπλήρωνε τον ενιαίο χώρο περιπάτου από το Καλλιμάρμαρο μέχρι τον Κεραμεικό. Το ΚΑΣ, μάλιστα, είχε θέσει ως προϋπόθεση για να δώσει την έγκρισή του ότι δεν θα υπήρχαν τραπεζοκαθίσματα στον πεζόδρομο. Έδωσε το πράσινο φως μόνο για τη δημιουργία ενός κέντρου πληροφόρησης, ενός καταστήματος ενοικίασης ποδηλάτων ενώ απέρριψε την πρόταση για καφέ- εστιατόριο και περίπτερο. Να σημειωθεί ότι η σχετική μελέτη έχει ολοκληρωθεί από το 2014.

Η πρώτη διδάξασα Φωκίωνος Νέγρη

Η Φωκίωνος Νέγρη ήταν δρόμος διπλής κατεύθυνσης. Άνοδος προς την πλατεία Κυψέλης (Κανάρη) και κάθοδος προς την Ιωάννου Δροσοπούλου. Ήδη κατά τις δεκαετίες ’60 και ’70, η λεγόμενη και Βία Βένετο της Αθήνας, ο ομορφότερος δρόμος της πόλης, γινόταν πεζόδρομος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με την απαγόρευση της κυκλοφορίας αυτοκινήτων. Η Φωκίωνος Νέγρη, δινόταν και πάλι στην κυκλοφορία από τον Σεπτέμβριο.

Η μελέτη για την πεζοδρόμηση της Φωκίωνος Νέγρη έγινε από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., ενώ δήμαρχος Αθηναίων ήταν ο Δημήτρης Μπέης. Τα έργα ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 1984 και ολοκληρώθηκαν τον Αύγουστο του 1985. Η εμπειρία κατοίκων, καταστηματαρχών από την επί πολλά έτη μετατροπή της Φωκίωνος Νέγρη σε δρόμο μόνο για πεζούς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ήταν το “κλειδί” για να μην υπάρχουν μεγάλες αντιδράσεις.

(Πηγή Βάλια Μπαζού/zoon.gr)