Το ατύχημα που έσωσε την Ελλάδα. Η ναυμαχία που ξεκίνησε με ένα λάθος πυροβολισμό

Στις 20 Οκτωβρίου 1827, τριάντα χιλιάδες πυροβολισμοί άλλαξαν για πάντα την Ιστορία. Στον κόλπο του Ναυαρίνου, στη δυτική Πελοπόννησο, ένα φαινομενικά διπλωματικό ναυτικό μπλόκο μετατράπηκε σε μαζική καταστροφή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Κανείς δεν είχε δώσει επίσημη εντολή για μάχη. Όμως ένα λάθος πυροβολισμός, μια ανεξέλεγκτη ένταση και μια σειρά από μοιραίες αποφάσεις οδήγησαν στη μεγαλύτερη σύγκρουση ιστιοφόρων του 19ου αιώνα.

Ο Ιμπραήμ Πασάς, επικεφαλής των δυνάμεων της Αιγύπτου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είχε σχεδόν καταπνίξει την Ελληνική Επανάσταση. Η Πελοπόννησος φλεγόταν, τα χωριά καίγονταν, γυναίκες και παιδιά πέθαιναν από την πείνα. Οι τρεις μεγάλες δυνάμεις —Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία— είχαν στείλει στόλους στη Μεσόγειο για να επιβάλουν ανακωχή. Κανείς όμως δεν ήθελε πραγματικά να ξεκινήσει πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ο Βρετανός ναύαρχος Κόδριγκτον πλησίασε το λιμάνι με τον συμμαχικό στόλο και έλαβε μήνυμα πως «δεν είχε άδεια να μπει». Η απάντησή του ήταν ιστορική: «Δεν ήρθα να πάρω διαταγές. Ήρθα να δώσω». Όμως ήθελε να αποφύγει τη μάχη. Το ίδιο κι ο Δεριγνύ και ο Χέυδεν. Όλα κρεμόντουσαν από μία κλωστή.

Αυτό που έγινε, δεν ήταν σχέδιο. Μια βρετανική λέμβος με σημαία κήρυκα πλησίασε ένα αιγυπτιακό πλοίο για να ζητήσει να αποσυρθεί. Ένας πυροβολισμός. Ένας αξιωματικός νεκρός. Ακολούθησε χάος. Πυροβολισμοί σε δεύτερο σημείο. Μια δεύτερη απόπειρα διαλόγου. Άλλος ένας νεκρός — Έλληνας, κι αυτό φαίνεται να εξόργισε ακόμη περισσότερο τους συμμαχικούς ναυάρχους. Μέσα σε λίγα λεπτά, τα κανόνια άνοιξαν σε όλο το λιμάνι.

Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος υπερτερούσε αριθμητικά, αλλά τα ευρωπαϊκά πλοία ήταν καλύτερα εξοπλισμένα και με πιο εκπαιδευμένα πληρώματα. Η μάχη εξελίχθηκε σε σφαγή. Οι Ρώσοι μπήκαν στο λιμάνι με 8 πλοία και εμπλάκηκαν σώμα με σώμα. Τα πλοία ήταν τόσο κοντά που οι ναύτες πυροβολούσαν με πιστόλια. Μέχρι το απόγευμα, ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος δεν υπήρχε πια. Περισσότεροι από 6.000 άνδρες είχαν σκοτωθεί.

Το πλοίο «Ασία» του Κόδριγκτον δέχθηκε πάνω από 170 βολές. Ο ίδιος τραυματίστηκε ελαφρά, ο γιος του επίσης. Η έκταση της καταστροφής προκάλεσε σοκ. Ο Δεριγνύ έγραψε: «Στην Ιστορία δεν υπήρξε μεγαλύτερη ναυτική καταστροφή». Το πλήγμα ήταν τόσο συντριπτικό, που ουσιαστικά έσωσε την Επανάσταση, η οποία είχε φτάσει στα όρια της κατάρρευσης.

Η ναυμαχία του Ναυαρίνου ήταν η τελευταία μεγάλη μάχη με ιστιοφόρα στην παγκόσμια ιστορία. Ήταν επίσης μια μάχη που κανείς δεν είχε προγραμματίσει. Η επίσημη γραμμή της βρετανικής κυβέρνησης ήταν ότι «επρόκειτο για ατυχές περιστατικό». Και όμως, αυτό το «ατυχές περιστατικό» έγινε η αρχή της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Keywords