Της έκλεψαν το βιβλίο, το δημοσίευσαν με άλλο όνομα. Δεν είπε τίποτα. Έγραφε ήδη το επόμενο που ήταν το πιο σπουδαίο έργο της ζωής της

12:16 6/6/2025 - Πηγή: Sportime

Δεν ήταν εύκολο να είσαι γυναίκα και να μιλάς για φυσική στον 18ο αιώνα. Η Émilie du Châtelet δεν είχε μόνο να παλέψει με εξισώσεις και θεωρίες. Είχε να παλέψει με την ίδια την εποχή της. Γι’ αυτό και δεν αντέδρασε όταν της έκλεψαν τη δουλειά της. Δεν είχε χρόνο για μικρότητες. Ετοίμαζε ήδη το αριστούργημα της ζωής της.

Το 1740 κυκλοφόρησε το βιβλίο Institutions de Physique, ένα έργο όπου η Émilie προσπαθούσε να εξηγήσει τις νέες ιδέες της φυσικής στον ίδιο της τον γιο. Χρησιμοποιούσε παραδείγματα, μαθηματικά, αλλά και μια εξαιρετική σύνθεση από Νεύτωνα, Λάιμπνιτς και Καρτέσιο. Η πρώτη έκδοση κυκλοφόρησε ανώνυμα. Για λόγους ασφαλείας.

Όμως η ανωνυμία είχε κόστος. Ο μαθηματικός Σάμιουελ Κένιγκ, που της είχε διδάξει Λάιμπνιτς, διέδωσε ότι το βιβλίο ήταν δικό του. Κανείς δεν τον σταμάτησε. Εκείνη δεν αντέδρασε δημοσίως. Όταν κυκλοφόρησε η δεύτερη έκδοση, έβαλε το όνομά της και τον έβγαλε ψεύτη. Χωρίς θόρυβο. Χωρίς επίθεση.

Λίγα χρόνια μετά, το 1766, ένας άλλος άνδρας, ο Jean-Baptiste de La Chapelle, δημοσίευσε ολόκληρα αποσπάσματα του βιβλίου της στην Encyclopédie — τη μεγάλη γαλλική εγκυκλοπαίδεια των Διαφωτιστών — χωρίς καν να την αναφέρει. Η αδικία αυτή δεν της έγινε ποτέ γνωστή. Είχε πεθάνει από το 1749, λίγες μέρες αφού γέννησε μια κόρη εκτός γάμου.

Εκείνη την εποχή, είχε προλάβει να ολοκληρώσει τη μετάφραση των Principia Mathematica του Νεύτωνα, ένα έργο που ακόμα και σήμερα θεωρείται η κορυφαία απόδοση στα γαλλικά. Δούλευε πάνω σε αυτό έγκυος, ασθενική, ξενυχτώντας, ξανακάνoντας τους υπολογισμούς του Νεύτωνα έναν προς έναν. Και το παρέδωσε στη Βασιλική Βιβλιοθήκη, γιατί ήξερε ότι δεν θα προλάβει να το εκδώσει ζωντανή.

Ο κόσμος της δεν είχε χώρο για διαμαρτυρίες. Είχε μόνο χώρο για σκέψη. Όταν της έκλεψαν το έργο, εκείνη δεν σπατάλησε ούτε λέξη. Το έργο της είχε ήδη περάσει μπροστά από τον χρόνο της. Κι αυτό ήταν αρκετό.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Keywords