Περπατούσαν στον δρόμο με το καινούργιο τους φόρεμα. Τις κοιτούσαν οι άντρες και μετά πήγαιναν για προξενιό

Κάθε Ιούλιο, στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, ο Ασπρόπυργος μεταμορφωνόταν. Οι δρόμοι δεν μύριζαν μόνο λουκουμάδες και σουβλάκια. Μύριζαν προσδοκία, νεότητα και ελαφρύ άρωμα γιασεμιού. Ήταν η μέρα που οι κοπέλες έβγαιναν στον δρόμο με το καλύτερό τους φόρεμα, και οι άντρες τις κοίταζαν με βλέμμα που μιλούσε πριν το στόμα. Το έλεγαν «νυφοπάζαρο». Και δεν υπήρχε κάτι ντροπιαστικό σε αυτό — μόνο συνήθεια, αποδοχή και κοινωνική λειτουργία.

Οι ανύπαντρες γυναίκες του Ασπροπύργου περίμεναν το πανηγύρι σαν μια ευκαιρία ζωής. Έραβαν με τη μάνα και τη γιαγιά το φόρεμά τους μέρες πριν, για να είναι έτοιμες «για το νυφοπάζαρο». Δεν υπήρχε χορός, δεν υπήρχε παρουσίαση. Μόνο μια βόλτα στον κεντρικό δρόμο της πόλης, πάντα με συνοδεία — γιατί ακόμα κι αυτό είχε τους δικούς του άγραφους κανόνες. Η οικογένεια περπατούσε γύρω από την κοπέλα, και οι άντρες κοίταζαν. Μερικές φορές χάζευαν. Άλλες, φανέρωναν ξεκάθαρα τον ενδιαφέρον τους.

Οι άντρες του χωριού, και όχι μόνο, κατέφθαναν από γύρω περιοχές. Άλλοι ντόπιοι, άλλοι φιλοξενούμενοι συγγενών. Περπατούσαν κι αυτοί στον δρόμο — και ο δρόμος, σε εκείνο το απόγευμα, έμοιαζε με πασαρέλα χωρίς φώτα, χωρίς μουσική, χωρίς χειροκρότημα. Μόνο βλέμματα. Και βλέμματα που έλεγαν «σε θέλω», ή «σε διάλεξα», ή «θα πω στη μάνα μου να έρθει να μιλήσει».

Αν τους άρεσε μια κοπέλα, το επόμενο βήμα ήταν το προξενιό. Όχι άμεσα. Πρώτα μια «διερεύνηση». Ποια είναι, ποιανού είναι, τι προίκα έχει. Κι αν όλα πήγαιναν καλά, τότε μια θεία ή ένας μεγάλος αδελφός έπιανε κουβέντα. Το νυφοπάζαρο του Ασπροπύργου ήταν το άτυπο Tinder της εποχής — μόνο που δεν είχε ούτε swipes ούτε likes, μόνο περπάτημα και καρδιοχτύπι.

Η κοινωνία δεν το έκρυβε. Αντίθετα, το γιόρταζε. Όλοι ήξεραν γιατί έραβε η κοπέλα φόρεμα. Όλοι ήξεραν γιατί είχε κατεβεί με τη μάνα της στο πανηγύρι. Και δεν υπήρχε ντροπή. Γιατί το ζητούμενο δεν ήταν το φλερτ, αλλά η οικογένεια. Το επόμενο βήμα της ζωής.

Το νυφοπάζαρο αυτό κράτησε δεκαετίες. Από την εποχή των πρώτων πανηγυριών της Αγίας Παρασκευής μέχρι και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Πέρασε στη σιωπή κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’60, όταν η Αθήνα έφτασε πιο κοντά, η τηλεόραση μπήκε στα σπίτια και οι σχέσεις άρχισαν να χτίζονται αλλιώς. Σήμερα, είναι κομμάτι μνήμης — αλλά για τους παλιούς Ασπροπυργιώτες, είναι σχεδόν σαν να έγινε χθες.

Δεν ήταν όλοι οι γάμοι ευτυχισμένοι, μα αρκετοί ξεκίνησαν από μια τέτοια βόλτα. Από μια ματιά σε ένα πανηγύρι. Από ένα κόκκινο φόρεμα και ένα αγόρι που είπε στη μάνα του «αυτή». Ήταν η εποχή που τα πράγματα γίνονταν μπροστά στα μάτια όλων. Και όμως ήταν πιο ειλικρινή από ποτέ.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Keywords