Ίσως ο καλύτερος λόγος να πεις μακάρι να ζούσα στην Αρχαία Αθήνα. Είχαν πάρα πολλές αργίες, μπούχτιζες απ’τις αργίες

00:34 28/3/2025 - Πηγή: Sportime

Στην Αρχαία Αθήνα, αν έλεγες «σήμερα δεν δουλεύω γιατί έχουμε γιορτή», κανείς δεν θα σε ρωτούσε «ποια γιορτή;». Οι αργίες ήταν τόσες πολλές, που καταλάμβαναν σχεδόν το ένα τρίτο του έτους. Δεν ήταν απλώς ημέρες ανάπαυσης – ήταν οργανωμένες θρησκευτικές, πολιτικές και θεατρικές τελετές, ριζωμένες στον τρόπο που αντιλαμβανόταν ο Αθηναίος τον χρόνο, τη ζωή και την πόλη. Αν ζούσες τότε, ήταν πιο πιθανό να συμμετέχεις σε πομπή, θυσία ή φεστιβάλ, παρά να δουλεύεις κανονικά.

Το αθηναϊκό ημερολόγιο ήταν γεμάτο με εορτές που κάλυπταν κάθε εποχή, κάθε φάση της ζωής και κάθε θεότητα του πανθέου. Τα Διονύσια, τα Παναθήναια, τα Ανθεστήρια, τα Ελευσίνια Μυστήρια, τα Θαλύσια, τα Απατούρια. Δεν ήταν μικρές στιγμές αναψυχής. Ήταν εκτενείς τελετές που διαρκούσαν μέρες, με προετοιμασία εβδομάδων. Το κράτος τις χρηματοδοτούσε, οι πολίτες συμμετείχαν, οι σκλάβοι ελευθερώνονταν προσωρινά, οι δικαστικές διαδικασίες σταματούσαν. Στην ουσία, ολόκληρη η πόλη άλλαζε λειτουργία. Η Αθήνα μετατρεπόταν σε σκηνή, ναό, πασαρέλα, θέατρο και βωμό ταυτόχρονα.

Οι αργίες δεν θεωρούνταν χαμένες μέρες εργασίας. Ήταν βασικό στοιχείο της κοινωνικής συνοχής. Ο κάθε πολίτης όφειλε να συμμετέχει. Δεν υπήρχε έννοια αποχής. Αν δεν πήγαινες, ήταν σαν να μην ήσουν μέλος της πόλης. Τα Διονύσια δεν ήταν απλώς γλέντι· ήταν δημόσιοι θεατρικοί αγώνες με έργα του Σοφοκλή, του Αισχύλου και του Ευριπίδη. Οι παραστάσεις ξεκινούσαν με την ανατολή και τελείωναν με το σούρουπο. Τα Ανθεστήρια ήταν γιορτές του κρασιού και της γης, οι γυναίκες είχαν τα δικά τους μυστικά Θεσμοφόρια, ενώ στα Παναθήναια υπήρχε πομπή, αγώνες και καταθέσεις δώρων στον Παρθενώνα. Όλα αυτά μετρούσαν ως επίσημες αργίες. Όχι ατομικές, αλλά συλλογικές, θεσμικές, σχεδόν ιερές.

Οι ιστορικοί εκτιμούν πως υπήρχαν τουλάχιστον 120 έως 150 τέτοιες ημέρες μέσα στο έτος. Ορισμένες από αυτές διαρκούσαν πάνω από μία ημέρα. Σε κάποιες περιπτώσεις, το σύνολο των εορταστικών ημερών πλησίαζε ή ξεπερνούσε τις 160, δηλαδή σχεδόν μισό χρόνο. Αυτές οι μέρες δεν ήταν «ρεπό», ούτε ευκαιρία για να πας βόλτα στην εξοχή. Ήταν πολιτισμικό καθήκον, κοινωνικό δρώμενο, τρόπος συμμετοχής στη δημοκρατία. Για τους Αθηναίους, το να γιορτάζεις ήταν εξίσου σημαντικό με το να ψηφίζεις ή να μάχεσαι για την πόλη.

Η θρησκεία, η τέχνη, η πολιτική και η διασκέδαση δεν ήταν ξεχωριστές σφαίρες. Συμπλέκονταν στις αργίες, δημιουργώντας ένα χρονολόγιο ζωής όπου η δουλειά ήταν η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Όποιος μεγάλωνε στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. μάθαινε ότι το έτος είχε πολλές αναμονές και προετοιμασίες. Η ιδέα του διαλείμματος, της διακοπής της καθημερινότητας, ήταν κεντρική. Οι άνθρωποι δεν ξεκουράζονταν μόνο από τη δουλειά, αλλά ξανασυνδέονταν με το θείο, με τους συμπολίτες τους, με την ιστορία τους. Και αυτή η έννοια της γιορτής είχε περισσότερο βάρος από οποιοδήποτε ωράριο εργασίας.

Γρηγόρης Κεντητός για το sportime.gr.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο >>

Keywords